سلول‌درمانی ازجمله روش‌های نوین درمانی است که در درمان بیماری‌های مختلف و ازجمله بیماری‌های پوستی موردتوجه قرارگرفته است و مقالات منتشرشده در سطح دنیا نیز نشان‌دهنده توجه دانشمندان و پژوهشگران به این روش است. در کشور ما نیز بستر مناسبی برای بهره‌گیری از نتایج تحقیقات به‌دست‌آمده در این حوزه فراهم‌شده که به گسترش مرزهای دانش در زمینه درمان‌های نوین بیماری‌های پوست با استفاده از روش‌های جدید و به‌ویژه فناوری سلول‌های بنیادی منجر شده است. بدون تردید تولید محصولات سلول‌های بنیادی یکی از مهم‌ترین رویدادهای علمی در دهه‌های اخیر است. تحقیقاتی که در ده سال گذشته از سوی محققان رویان در زمینه تولید فیبروبلاست، کراتونوسیت، ملانوسیت و دیگر رده‌های پوستی انجام‌شده با نتایج مطلوبی همراه بوده است و مقالات منتشرشده توسط محققان مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی، پژوهشگاه رویان و مرکز تحقیقات پوست و سالک زمینه‌ای را برای تولید فرآورده‌های سلولی در این زمینه فراهم ساخته است. اخیرا از نخستین محصول سلول بنیادی کشور با نام رینودرم سل که در زمینه ترمیم پوست کاربرد دارد رونمایی شده است.
دکتر محمدعلی نيلفروش زاده، رییس انجمن متخصصان پوست کشور و رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکي تهران که نخستین گام‌های تحقیقاتی را در زمینه پوست و سلول‌های بنیادی در کشور آغاز کرد درباره محصول سلولی جدید تولیدشده می‌گوید: با رونمایی از نخستین محصول سلول‌های بنیادی برای درمان پوستی، ایران سیزدهمین کشوری است که به دانش و روش تولید این محصول دست یافته است. این محصول از سلول‌های پوستی انسان یا فیبروبلاست تهیه می‌شود و نخستین محصول سلولی برای درمان‌های مبتنی بر سلول‌درمانی در حوزه بیماری‌های پوستی و ترمیم بافت است. میزان بهبودی با استفاده از این روش بر اساس نوع زخم از 60 تا صد درصد متغیر است و طول درمان بیماران نیز می‌تواند از یک تا چند هفته در بیماران مختلف متفاوت باشد. این محصول در درمان زخم‌های آکنه، لیشمانیوزیز، زخم‌های اتروفیک و مزمن و همچنین زخم‌های دیابتی و سوختگی‌های محدود کاربرد دارد. این محصول با حمایت هدلینگ دارویی برکت و توسط شرکت سل‌تک‌فارمد که از شرکت‌های زیرمجموعه گروه دارویی برکت است با همکاری محققان مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی تولیدشده است.
این متخصص با اشاره به تحقیقات متعدد انجام‌شده در زمینه سلول‌درمانی در حوزه پوست می‌افزاید: در زمینه کاربرد سلول‌های بنیادی در بیماری‌های پوستی تحقیقات دیگری درباره سلول‌های ملانوسیت و کارتینوسیت انجام‌شده است که می‌تواند برای درمان افرادی مبتلا به لک‌وپیس، اسکار سالک و اسکارهای ناشی از جراحی و سوختگی موثر باشد. باید به این نکته مهم توجه داشت که آینده رشته پوست بر سلول‌درمانی استوار است و بسیاری از دانشجویان رشته‌های تخصصی با این علم آشنا شده‌اند؛ بنابراین ازنظر علمی زمینه‌های مناسبی در حوزه پوست و مو فراهم‌شده است و با اختصاص بودجه کافی برای تحقیقات در این حوزه می‌توان به دستاوردهای بیشتری در این زمینه دست‌یافت. در مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران در قالب مطالعات پیش بالینی و بالینی بر روی انواع سلول‌های پوستی تحقیقاتی انجام‌شده است.
از سال 1393 استفاده از سلول‌های فیبروبلاست به‌منظور جوان‌سازی و برطرف کردن چین‌وچروک‌های دور چشم و خط خنده به‌عنوان یک کارآزمایی بالینی در این مرکز موردتوجه قرار گرفت که با نتایج موفقیت‌آمیزی همراه بود. همچنین مطالعه انجام‌شده با هدف بررسی اثر تزریق چربی همراه با فیبروبلاست در درمان اسکار آکنه نیز با نتایج مطلوبی همراه بود. اکنون با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیقات طرح‌های تحقیقاتی جدیدی برای درمان زخم بیماران مبتلا به EB (بیماران پروانه‌ای) با استفاده از پانسمان‌های زیستی مانند کشت فیبروبلاست بر روی پرده آنیون و استفاده از ژل پلاکتی مشتق از خون بندناف آغاز شده است. فیبروبلاست ازجمله فرآورده‌های سلولی است که در سطح دنیا به مرحله تجاری‌سازی و صنعتی رسیده و رفع چین‌وچروک با استفاده از این فرآورده‌ها موردتوجه قرارگرفته است. در کشور ما نیز تولید سلول‌های فیبروبلاست با همکاری محققان پژوهشگاه رویان مسیر تجاری‌سازی را پشت سر گذاشته و استانداردهای لازم برای تهیه و تولید این فرآورده‌های سلولی از نهادهای قانون‌گذار گرفته‌شده است. اکنون ارائه خدمات بالینی در این حوزه برای بیماران و داوطلبان رفع چین‌وچروک و جای زخم فراهم‌شده است.
بیشتر بخوانید:
دکتر نیلفروش زاده آینده طب بازساختی در حوزه پوست را موفق ارزیابی کرده و تاکید می‌کند: طب بازساختی در دنیا از بازار رو به رشدی برخوردار است و بهترین شرکت‌های دنیا در این زمینه فعالیت می‌کنند. پوست و محصولات تولیدشده برای درمان زخم‌های مقاوم به درمان و بافت پوستی بیش از 50 درصد حیطه طب بازساختی را تشکیل می‌دهد. استفاده از سلول‌های بنیادی برای ایجاد بافت و اندام‌های جدید از زمینه‌های اصلی مطرح در حوزه سلول‌های بنیادی است که پیش‌بینی می‌شود به ایجاد تحولات بزرگی در حوزه دانش پزشکی و درمان بیماری‌هایی منجر شود که بشر هنوز به روشی برای درمان آن دست نیافته است. بدون تردید تبدیل از مقیاس آزمایشگاهی به صنعتی با چالش‌های گسترده‌ای همراه است و به مقدمات و امکانات پیشرفته‌تر و گسترده‌تری نیاز دارد. تولید سلول در مقیاس کارخانه سلولی صنعتی این امکان را فراهم می‌کند که بیماران بیشتری از خدمات سلول‌درمانی بهره‌مند شوند.
وی در پایان به اهمیت دستیابی به امکان تولید محصولات سلولی اشاره می‌کند و می‌افزاید: سلول‌درمانی ازجمله روش‌هایی است که پیش‌بینی می‌شود در پزشکی آینده و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج یا بیماری‌های ناشی از تخریب بافت ازجمله آرتروز، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های گوارشی، دیابت و بیماری‌های کلیوی کاربرد داشته باشد. پزشکان بر این باورند این راهکار نوین درمانی می‌تواند تا حد زیادی در درمان و بهبود وضع بیماران اثرگذار باشد. فرایند تبدیل یک ایده درمانی در زمینه سلول‌درمانی باید از فاز حیوانی و سپس انسانی بگذرد تا به یک فرایند درمانی تبدیل شود و اصولا این فرایند به زمان زیادی نیاز دارد که گاهی تا 20 سال به طول خواهد انجامید. با توجه به کمبود امکانات، امکان ارائه خدمات به همه بیماران وجود ندارد و فرایند سلول‌درمانی در چنین شرایطی هزینه بالایی دارد؛ بنابراین با استفاده از ساختار کارخانه سلولی و استفاده از حداکثر ظرفیت در تولید محصول سلولی هم هزینه‌ها کاهش خواهد یافت و هم خدمت‌رسانی بهتری انجام خواهد شد.
گزارش: فرانک فراهانی جم
No tags for this post.