تهدید نژاد گاوهای ایرانی با وادات اسپرم گاو آمریکایی

طبق آمارهای رسمی گمرک، در مدت یکسال؛ یک هزار و ۱۰۶ کیلوگرم اسپرم گاو از آمریکا وارد شده است. پس از آمریکا، کانادا با صادرات 202 کیلوگرم اسپرم گاو، رتبه دوم بازار واردات اسپرم گاو ایران را در اختیار گرفته و آلمان در رتبه سوم است. البته کشورهای اروپایی شامل هلند، انگلستان، فرانسه، بلژیک، ‌نروژ و ایتالیا نیز از بازار صادرات اسپرم گاو به ایران، بی‌نصیب نمانده‌اند.

به گفته مهران رحیمی، کارشناس ارشد اصلاح نژاد دام، هم اکنون بین ۲۰ تا ۵۰ درصد اسپرم مورد نیاز کشورها وارداتی است و آمریکا نیز که بزرگ‌ترین صادرکننده این محصول قلمداد می‌شود، خود واردکننده بخشی از اسپرم‌های اروپایی است.

 

وی در توضیح چرایی این مطلب گفته است: برای حفظ پویایی ذخایر ژنتیکی، ارتقای امنیت غذایی و کیفیت محصول و مهم‌تر از همه برای جلوگیری از ایجاد همخونی در گله‌های داخل کشور، لازم است سالانه مقداری اسپرم از کشورهای خارجی وارد شود. در غیر این صورت، بعد از چند نسل، دامپروری کشور دچار سکون شده و از پیشرفت باز خواهد ماند. اسپرم تولید شده از گاوهای نر ممتاز ایرانی نیز به کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان صادر می‌شود.

طبق آمارهای رسمی گمرک، در مدت یکسال؛ یک هزار و ۱۰۶ کیلوگرم اسپرم گاو از آمریکا وارد شده است. پس از آمریکا، کانادا با صادرات 201 کیلوگرم اسپرم گاو، رتبه دوم بازار واردات اسپرم گاو ایران را در اختیار گرفته و آلمان در رتبه سوم است.

احسان وهاب زاده، کارشناس دامداری اسپرم گاو را یکی از پر مصرف‌ترین اقلام مورد نیاز دامداری‌ها برای آبستنی گاوها عنوان کرده و گفته است: برای آبستن کردن گاو ماده باید تلقیح مصنوعی یا طبیعی صورت گیرد که این مهم در بیشتر دامداری‌ها به صورت مصنوعی صورت می‌گیرد. ده‌ها نژاد گاو در دنیا وجود دارد که موجب موالید نژاد گاوهایی می‌شود که نوع مادیان آن در زمان آبستنی شیر پر محصول تولید می‌کند. البته واردات اسپرم گاو از آمریکا بدون نیازسنجی تولیدکننده بوده و به جای صرفه اقتصادی تولید، منفعت واردکننده در نظر گرفته شده است.

دانش ایرانی به اصلاح نژاد دام ایرانی می آید

هرچند واردات اسپرم گاوهای اصلاح نژاد شده اغلب برای افزایش توان شیردهی و تولید مثل، کاهش بیماری های ژنتیکی گاوها و جلوگیری از سکون نژادی و خونی در گاوهای یک کشور انجام می شود اما این واردات بی رویه می تواند همراه با عواقبی باشد و نژادهای اصیل ایرانی را در معرض خطر انقراض قرار دهد به همین دلیل این سوال مطرح می شود که چرا دولت به جای تولید اسپرم گاو در داخل، اقدام به واردات عمده آن کرده است؟ آیا کارشناسان این حوزه توان اصلاح نژادهای گاوهای اصیل ایرانی را ندارند؟

دکتر عبدالحسین شاهوردی، سرپرست پژوهشگاه رویان در این خصوص گفته است: هم اکنون در دنیا، بحث بیوتکنولوژی از ارزش افزوده بسیار بالایی برخوردار است. امروزه با دستکاری هایی که صورت می گیرد می توان حیوان هایی که پتانسیل بسیار بالایی در میزان شیرآوری، شیردهی، گوشت فراوان، پشم خیلی خوبی دارند و از نظر اقتصادی سوده هستند را تولید کرد. ممکن است این حیوان ها در روش  تکثیر معمولی، خصوصیت ژنتیکی خاص خودشان را در نسل های بعدی از دست بدهند یا خصلتشان کمتر شود. ما می توانیم این حیوان ها را برای یک هدف خاص به روش شبیه سازی تکثیر کنیم.

این دکترای جنین شناسی از دانشگاه تربیت مدرس افزوده است: امروزه در دنیا بسیاری از اسپرم های مورد نیاز صنعت دامپروری توسط گروه صنعتی تولید و به بازار و جهانیان عرضه می شود. کشور ما هم استفاده کننده این محصول ها است. در واقع حیوان‌های صاحب آن اسپرم خوب به روش های شبیه سازی تکثیر می شود. این حیوان ها نیز مولد آن اسپرم و نژاد خوبی هستند که به دنیا صادر می شود بنابراین دامپرور و صنعت دام سعی می کند از سلول جنسی این حیوان ها استفاده بکند.

به گفته وی، یکی دیگر از کاربردهای بیوتکنولوژی در بحث همانند سازی و شبیه سازی، ایجاد توانایی در حیوان های در حال انقراض است. اگر ما به دلایلی نتوانیم حیوان های نر و ماده به تعداد کافی داشته باشیم و تکثیر به روش های معمول داشته باشیم می توانیم از سلول یک حیوان مثلا از پوستش یک جنینی شبیه سازی شده را تولید کنیم و با انتقال به رحم اجاره ای که می‌تواند خود همان حیوان یا حیوان مشابه باشد، آن حیوان را تکثیر دهیم تا از انقراض آن جلوگیری کنیم.

شاهوردی بیان کرده است: یکی از کاربردها و راهبردهای دیگر، بحث همانند سازی و دستکاری ژنتیک است. هم اکنون محققان دنیا توانسته اند یک ژن انسانی را در ژنوم یک حیوان  دیگر قرار دهند. مثلا پژوهشگران ژن انسولین را در ژنوم یک حیوان مانند بز، گوسفند یا گاو قرار داده اند و با دستکاری ژنتیکی، توسط آن ژن در شیر حیوان تراریخته شده پروتئین انسانی تولید کرده اند. ما به این حیوان تراریخته( حیوان تولید شده به روش همانند سازی) به عنوان یک بیوراکتور نگاه می کنیم. ممکن است شیر این حیوان پروتئین انسانی مانند انسولین تولید کند یا دارای پروتیئن های تار عنکبوت یا فاکتور 9 انعقادی و….  باشد.

سرپرست پژوهشگاه رویان تصریح کرده است: همچنین امروزه کشورهایی دارای این توانایی و تکنولوژی، توانسته اند خلاقیت‌های دیگری نیز در این زمینه بکار بگیرند یعنی توانسته اند یک ژنی در جنین یک حیوانی را خاموش کنند و یک ژن یک حیوان یا انسان دیگر را وارد آن بافت کنند مثلا ما حیوانی داریم که ژن مسوول تولید کبد اش خاموش شده و ژن انسانی جایگزین شده در آن ناحیه، کبدی در آن حیوان تولید کند که ژنوم و جنسیت انسانی دارد. به عنوان مثال هم اکنون خوکی وجود دارد که کبد انسانی تولید می کند.

به گفته وی، تاکنون تمام این مباحث و موضوع های عنوان شده در ابتدای راه و تحقیق است. ما نیز باید همپای دنیا در این زمینه دانشی کسب کنیم تا بتوانیم از این دانش برای رفع نیازهای صنعت دامپروری و همچنین درمان بیماری های سخت استفاده بکنیم.

امروزه در دنیا بسیاری از اسپرم های مورد نیاز صنعت دامپروری توسط گروه صنعتی تولید و به بازار و جهانیان عرضه می شود. کشور ما هم استفاده کننده این محصول ها است. در واقع حیوان‌های صاحب آن اسپرم خوب به روش های شبیه سازی تکثیر می شود. این حیوان ها نیز مولد آن اسپرم و نژاد خوبی هستند که به دنیا صادر می شود بنابراین دامپرور و صنعت دام سعی می کند از سلول جنسی این حیوان ها استفاده بکند.

وی بیان کرده است: پژوهشگران پژوهشگاه رویان تاکنون دستاوردهای زیادی در این زمینه داشته است. شبیه سازی گوسفند رویانا( اولین گوسفند شبیه سازی شده خاورمیانه)، تولید اولین بزغاله شبیه سازی رویان به نام های حنا و حنایی، تولید دو گوساله شبیه سازی شده بنیانا و تامینا با هدف حفظ نمونه های ممتاز و برتر یک گونه جانوری و احیای گونه های در حال انقراض حیوان ها، تولید بزغاله تراریخت حبه انگور با هدف تولید پروتئین tPA  و به منظور حذف سریع لخته خون در افراد دچار سکته قلبی، تولید دو بزغاله تراریخت شنگول و منگول با هدف تولید فاکتور9 انعقادی انسانی در شیر برای درمان بیماران هموفیلی نوع B، تولید میش وحشی شبیه سازی شده بین گونه ای میشا و مارال از جمله  این دستاوردها ست.

وی گفته است: در واقع ما با کسب این دستاوردهای به مسوولان محیط زیست، صنعت دامپروری و دام کشور اعلام کرده ایم که توانایی فعالیت در این زمینه کاری در کشورمان وجود دارد و قادریم این تکنولوژی را در اختیارشان قرار دهیم اما در دنیا پیش از ما فعالیت هایی در زمینه تولید داروهایی  درمان فیبروز کیستیک، ترومبوس، هموفیلی نوع A، التیام زخم، نقص منجر به آمفیزم، استئوپرز، هموفیلی نوع B، دیابت نوع 1، HIV، Pompe، مالاریا، ترمیم بافت، آرتریت روماتوئید، عفونت مجرای GI، آرتریت های عفونی، حفظ حجم خون، آلزایمر و جلوگیری از رشد باکتری ها روی حیوان های مختلف کار شده و اهمیت بین المللی پیدا کرده است بنابراین اگر ما کاری در این زمینه نکنیم و دانش این تکنولوژی را به دست نیاوریم، مطمئنا وابسته به این تکنولوژی و کشورهایی صاحب این دانش می شویم.

 

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.