آلزایمر چگونه در مغز گسترش پیدا می کند؟
حدود 47 میلیون نفر در سراسر جهان از بیماری آلزایمر رنج می برند. آلزایمر شایع ترین عامل زوال عقل (dementia) در کشورهای غربی محسوب می شود. درحال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.
آلزایمر ناشی از تشکیل دو پروتئین غیرطبیعی به نام های بتاآمیلوئید و تاو (tau) است. تاو باعث مرگ نورون ها و ارتباطات آنها شده و مانع از برقراری ارتباط طبیعی بین بخش مناطق مغز با یکدیگر می شود. در اکثر موارد، آسیب شناسی تاو نخست در مراکز حافظه مغز موسوم به قشر انتورینال و ساختار هیپوکامپ ظاهر می شود. این وضعیت سال ها قبل از بروز علائم بیماری روی می دهد.
به مرور زمان، مقادیر تاو در مغز با افزایش روبرو می شود؛ درنتیجه، علائم بیماری بروز پیدا کرده و با از دست دادن حافظه، تغییرات گسترده ای در تفکر و رفتار بیمار اتفاق می افتد.
در مطالعه صورت گرفته توسط محققان دانشگاه کمبریج (انگلیس)، نخستین شواهد از گسترش پروتئین تاو در بین نورون ها که با یکدیگر در ارتباط هستند، بدست آمد.
این ایده که transneuronal spread نامیده می شود، پیش از این در مطالعه بر روی موش ها مطرح شده بود. درصورتیکه پروتئین تاو غیرطبیعی به مغز موش سالم تزریق شود، به سرعت گسترش یافته و باعث بروز علائم زوال عقل در حیوان می شود.
نتایج تحقیقات بر روی موش ها بسیار بحث برانگیز بود، زیرا مقادیر پروتئین تاو تزریق شده بسیار بالا بوده و بروز علائم بیماری سریعتر از انسان رخ می دهد.
در این مطالعه، دو روش تصویربرداری پیشرفته مغزی با یکدیگر ترکیب شدند. روش توموگرافی با استفاده از پوزیترون (PET)، امکان اسکن مغز را برای بررسی وجود مولکول های خاص فراهم کرد. در این شرایط، مشاهده مستقیم پروتئین تاو غیرطبیعی در بیماران فراهم شد.
با روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)، جریان خون در مغز به صورت آنی اندازه گیری شد. با این کار محققان توانستند فعالیت های مناطق مغزی که در ارتباط با یکدیگر هستند را مشاهده کنند.
برای نخستین بار، با اسکن بیماران با هر دو روش، محققان توانستند ارتباطات مغز برای توزیع پروتئین تاو غیرطبیعی را در افراد مبتلا به آلزایمر مشخص کنند.
سپس از یک روش ریاضی موسوم به آنالیز گراف (graph analysis) برای تجزیه و تحلیل ارتباطات مغز استفاده شد. این روش شامل تقسیم مغز به 598 منطقه در اندازه مساوی بود.
فرضیه transneuronal spread پیش بینی می کند که مناطق مغزی که باهم در ارتباط هستند، با افزایش مقادیر پروتئین تاو روبرو می شوند. این ارتباط در شبکه مغزی به صورت جداگانه و همچنین در کل مغز وجود دارد.
این یافته، گام مهمی در درک بیماری آلزایمر محسوب می شود، زیرا توقف گسترش پروتئین تاو در مراحل اولیه می تواند منجر به پیشگیری یا مسدود شدن علائم بیماری آلزایمر شود.
نتایج این مطالعه در مجله Brain منتشر شد.
منبع: sciencealert
No tags for this post.
