روايت science از جنایت شیمیایی عراق در جنگ با ایران
در یک روز سرد صبحگاهی از سال 1987 میلادی، یک سرباز 18 ساله ایرانی به نام سید ناصر عمادی از مناطق جنگی غرب ایران چند مجروح را به بیمارستانی در نقده منتقل شدکرد وی در کنار چند سرباز دیگر و با یک خودروی لندروور در حالی به سمت بیمارستان رانندگی می کرد که تمامی سربازان درد شدیدی داشته و با ناله سرفه های شدیدی کرده و دائما در حال استفراغ کردن بودند. سید ناصر عمادی در این رابطه گفت: «من هیچگاه این صدای آزار دهنده را که ناشی از تلاش دردناک سربازان مصدوم برای تنفس بود، فراموش نمی کنم.»
سه دهه پس از استفاده گسترده عراق از سلاح های شیمیایی هنوز حدود 56 هزار فرد ایرانی با تبعات آن از جمله ضایعات پوستی، اختلالات بینائی، انسداد ریه و سرطان مواجه هستند.
این مردان جوان دقیقا نمی دانستند چه اتفاقی برای آن ها افتاده و راننده نیز گیج شده بود. مجروحان از سردی هوا گله داشتند و این سرباز به ناچار شیشه های خودرو را بالا کشیده و هوای داخل خودرو به حالت خفه در آمده و مواد شیمیایی موجود در لباس و یونیفورم سربازان مجروح، فضای داخل خودرو را فرا گرفت. کمی بعد راننده نیز احساس سرگیجه و حالت تهوع گرفته و با این حال خود را به بیمارستان رساند. روی صورت مجروحان تاول های بزرگی ظاهر شده بود و یکی از سربازان مجروح دیگر هیچگاه چشمان خود را باز نکرده و در خودرو، جان سپرد. در ادامه سید ناصر عمادی و یکی از پرسنل بیمارستان تلاش کردند که مجروحان را از خودرو خارج کنند که در این حین تاول روی بدن یکی از بیماران ترکیده و ترشحات آن روی پشت دست ناصر ریخت. تنها چند ساعت بعد، وی نیز در دستان خود احساس سوزش کرده و تاول های مشابهی روی آن ها ظاهر شد. این تجربه ناگوار باعث شد تا ناصر عمادی پس از جنگ به بررسی و پژوهش در زمینه پزشکی پرداخته و در این حوزه ادامه تحصیل دهد. وی در حال حاضر یک پزشک متخصص امراض پوستی در دانشگاه تهران بوده و از اعضای سازمان پزشکان بدون مرز به شمار می رود.
وی تلاش های بسیاری برای معرفی قربانیان سلاح های شیمیایی در جنگ بین ایران و عراق کرده و متاسفانه باید اذعان داشت دولت عراق در این جنگ برای نخستین بار از بمب های شیمیایی حاوی گاز اعصاب از جمله sarin و tabun استفاده کرده و علاوه بر سربازان، زنان، مردان و کودکان غیر نظامی را نیز هدف قرار داد.
جاناتان نیومارک (Jonathan Newmark) یک متخصص اعصاب در ویرجینیا که به عنوان یک مخالف در حال مبارزه با چنین سلاح هایی در موسسه تحقیقات پزشکی ارتش ایالات متحده (USAMRICD) در مریلند است در این باره گفت: «مواد شیمیایی استفاده شده در جنگ عراق بر علیه ایران از جمله سمی ترین مواد شیمیایی ساخته شده هستند.»
در طول این جنگ همچنین ارتش عراق از گازهای شیمیایی دیگری مانند گاز گوگرد و خردل نیز بر علیه سربازان، روستائیان و غیر نظامیان استفاده کرده و این مواد شیمیایی همان مواد سمی بودند که سید ناصر عمادی با آن رو به رو شده بود.
بر اساس اطلاعات بنیاد شهید و امور ایثارگران جمهوری اسلامی ایران، عراق در زمان پایان جنگ با ایران دارای ذخیره ای برابر با 1800 تن خردل، 600 تن sarin و 140 تن tabun بود. استفاده از سلاح های شیمیایی توسط عراق در جنگ سبب شد بیش از 5 هزار ایرانی کشته شده و بیش از 100 هزار نفر جانباز و مجروح بر جا بماند. از سوی دیگر در سال 1988 میلادی عراق در جنایتی دیگر با سلاح های شیمیائی و گاز خردل به روستای حلبچه در کشور خود حمله کرده و در این حمله بیش از 5هزار نفر کشته و 7 هزار نفر به سختی آسیب دیدند.
گازهای گوگرد و خردل از خانواده مواد شیمیایی هستند که نخستین بار در جنگ جهانی اول از آن ها استفاده شده و زخم های عمیق و تلفاتی جدی در مجروحان باقی گذاشت. طوبی غضنفری یک متخصص ایمنی شناسی در دانشگاه شاهد در این رابطه گفت: «سه دهه پس از استفاده گسترده عراق از سلاح های شیمیایی هنوز حدود 56 هزار فرد ایرانی با تبعات آن از جمله ضایعات پوستی، اختلالات بینائی، انسداد ریه و سرطان مواجه هستند.»
گذشته از مقیاس بزرگ این جنایت بر علیه بشریت، کشور ایران در حال حاضر دارای فرصتی منحصر به فرد برای مطالعه اثرات دراز مدت سلاح های شیمیایی بر سلامت قربانیان است. طوبی غضنفری تلاش می کند با استفاده از اطلاعات 12 مرکز تحقیقاتی در سراسر ایران، به بررسی این مساله بپردازد که مواجهه با گاز خردل چه تاثیراتی بر مولکول ها داشته و چگونه این تاثیرات می تواند چند دهه بعد عامل بیماری و مرگ شود.
دیوید جت (David Jett) ، مدیر برنامه مبارزه با تهدیدات شیمیایی (CounterACT) در موسسه ملی بهداشت ایالات متحده در مریلند، درباره این مساله می گوید: «من کاملا از میزان گسترده افرادی که در معرض این گاز قرار داشتند، شگفت زده شده ام. بدون شک ادامه این مطالعات می تواند ما را برای یافتن روش های خنثی سازی تاثیرات این مواد شیمیایی امیدوار کند. »
متن کامل این گزارش را می توانید از اینجا مشاهده کنید.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: sciencemag
No tags for this post.
