افزایش سواد سلامت بهترین راه مقابله با سرطان
سرطان دومین عامل شایع مرگ‌ومیر در کشورهای توسعه‌یافته بعد از بیماری‌های قلبی عروقی و سومین عامل مرگ در کشورهای کمتر توسعه‌یافته است. سرطان پستان نیز، نه‌تنها شایع‌ترین سرطان در زنان است بلکه به‌عنوان شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در زنان سنین بین 35 تا 55 ساله نیز به‌حساب می‌آید. البته در ایران سرطان دهانه رحم نیز از علل اصلی علت مرگ‌ومیر است و به‌عنوان چهارمین سرطان زنان، از سرطان‌های شایع محسوب می‌شود.
پیشگیری از سرطان پستان و دهانه رحم، اصولی‌ترین و مهم‌ترین جزء نظام «مراقبت بهداشتی اولیه» این اختلالات است. «مراقبت‌های بهداشتی اولیه» شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که یکی از مهم‌ترین اجزای آن، آموزش سلامت است که با میزان اطلاعات در مورد سلامت، در ارتباط است.
هرچقدر میزان اطلاعات در مورد سلامت پایین‌تر باشد، پیامدهای نامطلوب سلامت، بالاتر می‌رود. برای مثال، کم بودن دانش در زمینه شرایط و موقعیت‌های بهداشتی، باعث کاهش استفاده از خدمات پیشگیری‌کننده و افزایش خطر عدم پذیرش درمان‌های پزشکی می‌شود.
«مراقبت‌های بهداشتی اولیه» شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که یکی از مهم‌ترین اجزای آن، آموزش سلامت است که با میزان اطلاعات در مورد سلامت، در ارتباط است.
در همین رابطه پژوهشگران «دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي» به بررسی زنان مراجعه‌کننده به واحدهای بهداشت خانواده در مراکز خدمات جامع سلامت تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در شهر تهران ازلحاظ میزان سواد سلامت آنان و ارتباط آن با رفتارهای تشخیصی و پیشگیرانه از سرطان‌های شایع زنانه پرداخته‌اند.
در این تحقیق، مراجعه‌کنندگان، شامل زنان متاهل و باسواد ایرانی با سن 20 تا 70 سال و از کسانی بودند که خود و بستگانشان، سابقه و یا ابتلای فعلی به بیماری‌های خوش خیم و سرطان‌های شایع را نداشتند.
نتایج بررسی این افراد نشان می‌دهد افرادی که اطلاعات سلامت کافی دارند، می‌توانند رفتارهای تشخيصي و پيشگيرانه سرطان‌هاي شايع را بهتر تشخیص دهند. البته منظور از اطلاعات سلامت، مدرک تحصیلی نیست و ملاک اصلی، شرکت 
کردن در کلاس‌های آموزشی مربوطه است.
دیگر نتایج این پژوهش حاکی از آن است که سن بالا باعث کمتر شدن سطح سلامت می‌شود. به‌گونه‌ای که زنان با سن کمتر، در فهمیدن و درک مسائل پزشکی با مشکل کمتری روبه‌رو بودند.
همچنین با افزایش سطح درآمدی نیز سواد سلامت افزایش می‌یابد و به‌علاوه زنان شاغل دارای سطح سواد سلامت بالاتری نسبت به خانم‌های خانه‌دار هستند.
به گفته مجریان این پروژه پژوهشی، در آخر می‌توان گفت که سواد سلامت ناکافي در بين زنان، مشکلي شايع است، به‌طوري‌که شانس انجام رفتارهاي تشخيصي و پيشگيرانه را برای سرطان‌هاي شايع کاهش داده است. لذا ضروري است که مداخلات لازم توسط مسئولین امر جهت ارتقاي سطح سواد سلامت طراحي و به اجرا درآید.
نتایج این تحقیق که در مجله «پایش» وابسته به پژوهشكده علوم بهداشتي جهاد دانشگاه به چاپ رسیده است، می‌تواند نقطه شروع خوبی برای توجه بیشتر زنان به سواد سلامت و ارتقای پیشگیری از سرطان در آنان باشد.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: مهدوی، ژ. و همکاران. 1396. بررسی ارتباط سواد سلامت با رفتارهای تشخیصی و پیشگیرانه از سرطان های شایع در زنان مراجعه کننده به واحدهای بهداشت خانواده. پایش، 16(5): 625-613.
No tags for this post.