توصیه‌هایی برای گزارش گری از بحران
بارها و سال‌ها است که گفته‌ایم و بازمی‌گوییم. این نه نخستین آوار فاجعه است که بر سرمان ویران می‌شود و نه سوگمندانه آخرین باری است که در زیر آوار غم پنهان می‌شویم و نفس‌هایمان در سینه حبس می‌شود.
همیشه هم اندکی که می‌گذرد داستان را به فراموشی می‌سپاریم تا بلایی دیگر را با چشمانی شگفت‌زده به نظاره بنشینیم.
متأسفانه نه کاری از دست ما برمی‌آید و نه آن‌هایی که کاری از دستشان برمی‌آید دلی در گرو این کار دارند.
احساس عمیق بی‌حاصلی و ناتوانی یکی از نشانه‌های این روزگار پردرد پس از حادثه است.
اما ما – در نقش خبرنگاران و روزنامه‌نگاران – وظیفه‌ای در برابر این رویدادها داریم. اگر دیگران فراموش می‌کنند بگذارید ما به یاد داشته باشیم که ما در سرزمینی و زمینی زندگی می‌کنیم که آبستن حوادث طبیعی خارج از مهار ما است. ما همان‌طور که از دیگران انتظار داریم در این ساعات رفتاری حرفه‌ای را ارائه دهند خود نیز باید سعی کنیم در این زمان که یکی از سخت‌ترین روزها برای گزارش گری است کار خود را به‌درستی انجام دهیم.
دو هفته پیش و در جریان کنفرانس بین‌المللی روزنامه‌نگاران علم در سان‌فرانسیسکو، جلسه‌ای به گزارشگری از بحران‌های طبیعی اختصاص داشت و GUILLERMO LOPEZ PORTILLO، LESLEY MCCLURG، EVA RUTH MORAVEC، BRIAN RESNICK و ERIK VANCE به بیان تجربه های خود در این زمینه پرداختند.
شاید برخی از توصیه‌های این روزنامه‌نگاران برای امروز ما کارآمد باشد و کاش ما بعدازاین فاجعه تجربه‌های خود را به اشتراک بگذاریم تا اگر زمانی بار دیگر آوار حادثه بر سرمان خراب شد حداقل بتوانیم کار خود را به بهترین شکل انجام دهیم.
- در نخستین ساعات و روزهای حادثه تنها زمانی به محل حادثه بروید که نیاز ضروری به حضور فیزیکی شما احساس می‌شود. مبادا به مانعی در راه امداد بدل شویم.
- ازنظر امکانات، آشنایی با محل، مردم و همچنینی از نظر روانی آماده به محل حادثه بروید.
- مراقب باشید شما به ابزاری برای تعلل در کمک‌رسانی و افزودن مشکل بدل نشوید. منابع کمک محدود است مراقب باشید با بی‌احتیاطی یا عدم آمادگی باعث اختلال در همین روند محدود نشوید.
- قبل از سفر به منطقه داستان خود را بشناسید سعی کنید بدانید درباره کدام زاویه داستان گزارشگری می‌کنید و سعی نکنید همه‌چیز را باهم بنویسید.اگر قرار است درباره علم بنویسید بدانید به کجا باید بروید. لازم نیست اگر گزارشی درباره تغییر گسل‌ها و ساختار سطحی می‌نویسید لازم نیست با بازماندگان درباره احساس آن‌ها صحبت کنید.
- در هنگام بحران بازار شایعه رواج می‌یابد. فشار کار باعث می‌شود دقت ما در صحت سنجی داده‌ها کاهش یابد. قبل از سفر کارشناسانی را بیابید که بتوانید در طول گزارشگری با آن‌ها در تماس باشید و از صحت داده‌های خود اطمینان پیدا کنید
- گزارش از حوادث ثانویه مانند آلودگی آب، شیوع بیماری، عفونت‌ها و امثال آن می‌تواند اثر جدی و روانی داشته باشد قبل از انتشار مطمئن شوید. مراقب باشید در اطلاع‌رسانی خبری درباره اتفاقات بعدی زلزله اصلی دقیق باشید.
- شما به میان مصیبت‌زدگانی می‌روید که هنوز در شوک فاجعه هستند. آن‌ها فقط سوژه داستانی پر آب چشم نیستند آن‌ها انسان‌هایی واقعی هستند که یک‌شبه همه دنیای آن‌ها زیرورو شده مراقب باشید از مرز انسانی عبور نکنید. آن‌ها انسان هستند و شما نیز قبل از خبرنگار بودن انسان. هیچ تصویر خوبی یا نقل‌قول تکان‌دهنده‌ای ارزش آن را ندارد که از مرز انسانی عبور کنید.
- برای فاجعه‌زده، هر بار تعریف داستان زیستن دوباره بحرانی زنده است. مبادا به خاطر جذابیت بصری و یا تأکید بر بخش حسی سوژه‌ها و افزایش مخاطب و بدون اینکه دلیل دیگری داشته باشید آن‌ها را وادار به زیستن دوباره فاجعه کنید
- در گزارشگری حادثه بیش از هرزمانی جدا کردن احساسات از واقعیت‌ها و عینی ماندن در گزارش دشوار است اما باید همه سعی را انجام داد تا احساسات خود را بشناسیم و مراقب تأثیر آن‌ها بر گزارش باشیم. داستان حادثه داستان تأثیرات آن بر من و شما نیست. بعدتر فرصت آن هست که بار دیگر به یادداشت‌های خود برگردید و روایت شخصی را بیان کنید. در این زمان دقت و شاید گزینه مهم‌تری باشد .
- گزارش ما داستان مردم محل و اتفاقات آنجا است ما موضوع گزارش نیستیم مراقب باشیم خود را به قهرمان داستان بدل نکنیم ما راوی داستان واقعی هستیم.
- مرز میان گزارشگری و اکتیویسم را بشناسیم اگر کاری از دستمان بر می‌آید انجام دهیم اما یادمان باشد برای چه آنجا هستیم. گزارش دقیق از بحران کمک‌رسانی شاید به‌طورجدی مؤثرتر از تشکیل گروه امداد شخصی توسط روزنامه‌نگاران باشد دیگران این کار را می‌کنند. معرفی نهادهای کمک‌کننده مهم‌تر از تأسیس گروه تازه است. ما خبرنگاریم.
- اگر بازماندگان هنگام گفتگو برآشفته شدند یا با عصبانیت با شما برخورد کردند به یاد بیاورید مسئله شخصی وجود ندارد. آن‌ها در میانه بدترین حادثه ممکن زندگی می‌کنند. با آن‌ها انسانی برخورد کنید آن‌ها ابزار فروش محتوا نیستند.
- دبیران و مدیران رسانه‌هایی که نماینده‌ای به محل حادثه اعزام می‌کنند نیز سعی کنند حتی‌الامکان، شرایط را برای او فراهم آورند. فراموش نکنید خود خبرنگار شما در معرض آسیب روحی شدیدی است که در اثر مواجهه با بحرانی بزرگ بر او وارد می‌شود و همچنین باید در این شرایط زیر فشار زمانی کار کند. مراقب او باشید. بیش از توان انسانی از او کار نخواهید و فشار روانی او را زیر نظر داشته باشید و بعد از بازگشت از مأموریت سعی کنید او را با مشاوری در ارتباط قرار دهید تا بتواند از شرایط پس از حضور در منطقه بحران به‌سلامت گذر کند.
- زمانی که تصویر و فیلم تهیه می‌کنیم در ذهن داشته باشیم که این تصاویر باقی می‌مانند. مراقب حریم خصوصی افراد باشیم. به یاد داشته باشم آن‌ها ممکن است در آینده بار دیگر این تصاویر را ببینند. گاهی خاموش کردن دوربین مهم‌ترین کاری است که می‌توانیم انجام دهیم.
- درنهایت فراموش نکنیم که هستیم و برای چه‌کاری در کجا هستیم. متواضع، حرفه‌ای و انسان باشیم.
پوریا ناظمی
No tags for this post.
