همه آنچه درباره سلیاک باید بدانیم

ناآگاهی در مورد بیماری سلیاک و تأثیر آن بر سلامت کلی فرد، اصلی ترین دلیل نامگذاری یک روز به نام این بیماری است. از این رو در برخی کشورها، تاریخ 13 سپتامبر (22 شهریور) به نام روز آگاهی در مورد بیماری سلیاک (Celiac Disease Awareness Day) نامگذاری شده است.

این تاریخ، سالروز تولد دکتر ساموئل جونز گی (Samuel J. Gee)، پزشک انگلیسی است که موفق به کشف ارتباط بین رژیم غذایی و بیماری سلیاک شد. دکتر گی در تحقیقات خود دریافت که علت واکنش خودایمن به گلیادین (gliadin) – پروتئین گلوتن موجود در گندم – باعث بروز بیماری سلیاک می شود.

این کشف مهم، به هزاران بیمار که اطلاعی از بیماری خود نداشتند کمک کرد تا راه های بهتری برای داشتن زندگی طولانی و سالم تر پیدا کنند.

عوارض بیماری سلیاک

بیماری سلیاک ارثی است و افرادی که اعضای درجه یک خانواده آنها به این بیماری مبتلا هستند، با خطر ابتلا به این بیماری مواجه اند. براساس گزارش بنیاد بیماری سلیاک، تخمین زده می شود که از هر 100 نفر، 1 نفر در جهان به این بیماری مبتلا باشد؛ با این حال، حدود 83 درصد از بیماران، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند فرد را در معرض عوارض طولانی مدت قرار دهد. عوارض سلیاک بسیار گسترده بوده و از بثورات جلدی، عدم تحمل لاکتوز، ناباروری، سقط جنین، قد کوتاه تا ضعف استخوانی و حتی آسیب های عصبی را شامل می شود.

بیماری سلیاک می تواند در هر سنی و پس از شروع مصرف مواد غذایی یا داروهای حاوی گلوتن، ایجاد شود. عدم درمان این بیماری می تواند منجر به سایر اختلالات خودایمن مانند دیابت نوع 1، مولتیپل اسکلروز (MS)،درماتیت هرپتیفورمیس، کم خونی، صرع، میگرن و حتی سرطان روده شود.

روش های تشخیص

باید به این نکته مهم توجه داشت که بیماری سلیاک با حساسیت غذایی تفاوت دارد؛ درنتیجه علائم این بیماری، متمایز از حساسیت غذایی است.

اگر شما به گندم حساسیت داشته باشید، هنگام خوردن گندم ممکن است دچار خارش و ریزش اشک از چشم ها یا مشکل در تنفس شوید؛ اما اگر بیماری سلیک داشته باشید و ماده غذایی حاوی گلوتن مصرف کنید، با مشکلات روده ای مانند اسهال و یبوست یا این علائم مواجه می شوید:  

• درد شکم
• سوزش سردل
• حالت تهوع
• سردرد یا خستگی عمومی
• کم خونی
• کاهش وزن
• کاهش تراکم استخوان
• دردهای استخوانی یا مفصلی
• بثورات جلدی (درماتیت هرپتیفورمیس)

تشخیص ابتلای فرد به بیماری سلیاک از طریق آزمایش خون صورت می گیرد. در آزمایش سرولوژی (serology test)، آنتی بادی ها خاص، و در آزمایش ژنتیک، آنتی ژن های لکوسیتی انسانی (HLA) مورد بررسی قرار می گیرند.

درمان: رژیم غذایی بدون گلوتن  

زمانی که فرد مبتلا به بیماری سلیاک، گلوتن (پروتئین موجود در گندم، چاودار، جو) مصرف می کند، پاسخ سیستم ایمنی بدن شامل حمله به روده کوچک است که این حمله منجر به آسیب دیدگی پرزهای روده کوچک می شود. این پرزها به جذب مواد مغذی کمک می کنند؛ اما زمانی که دچار آسیب دیدگی می شوند، مواد مغذی به درستی در بدن جذب نمی شود.

(تفاوت پرزهای سالم و آسیب دیده روده کوچک)

 

درحال حاضر تنها روش درمان این بیماری، داشتن رژیم غذایی فاقد گلوتن (gluten-free diet) است. افراد مبتلا به این بیماری باید از مصرف گندم، چاودار، جو خودداری کنند.

اگرچه این بیماری بیشتر در کودکان دیده می شود، اما روده کوچک در کودکان، از توانایی بهتری برای تطبیق یافتن با رژیم غذایی بدون گلوتن نسبت به بزرگسالان برخوردار است.

 

 

گزارش: معصومه سوهانی

منابع: webmd / celiac.org

 

No tags for this post.