وسوسه غذا خوردن در ژنهاست
در یک مهانی حضور دارید و شام مفصلی را نوش جان می کنید تا جایی که دیگر حتی برای یک قاشق دیگر ظرفیت ندارید. خود را کنار می کشید اما لحظاتی بعد دسر اغواکننده ای مقابل رویتان می گذارند و باز هم برای ادامه خوردن سر میز می آیید. تقریبا تمام انسانها برای ادامه غذا خوردن تحریک می شوند. البته مثل روز روشن است که افراد مختلف ذائقه های گوناگونی هم دارند. بعضی زیاد می خورند و همیشه می خورند و برخی هم اشتهای کمی دارند و هر از گاهی میل به غذا پیدا می کنند. اما تنها برخی از این تفاوتهاست که بازگوکننده نیاز بدن ما به انرژی است. نکته اینجاست که فاکتورهای اساسی در افزایش وزن کمتر مورد توجه قرار می گیرند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، بسیاری فکر می کنند چاقی نتیجه تنبلی و پرخوری است. برخی ژنها را عامل اصلی می دانند و کم نیستند افرادی که فکر می کنند تقصیر بر گردن استخوانبندی درشت است. ژنها تا حدی در این موضوع تأثیرگذار هستند تا جایی که برخی تحقیقات سهم آنها را در تغییرات وزن تا دو سوم عنوان می کنند.
اینکه بدن ما نسبت به غذاهای مختلف چه واکنشی از خود بروز می دهد در تعیین اینکه چه افرادی را چاق و چه کسانی را لاغر تلقی کنیم تأثیر بسزایی دارد. به بیان دیگر باید گفت سنجش دقیق این نکته که واکنش ما به غذاها و احساس ما از پر شدن معده پس از یک وعده غذایی کامل چگونه است تعیین می کند که وزن هر فرد در چه سطحی قرار می گیرد. این نگرش چندان جدیدی نیست و شروع آن به سال 2007 بازمی گردد. در آن زمان جین واردل از محققان بریتانیایی این ایده را مطرح کرد که وجود تفاوتهای ژنتیکی در میل به غذا خوردن، خطر افزایش وزن در شرایطی که انبوهی از مواد غذایی فرد را احاطه کرده بیشتر می شود. این ایده که تحت عنوان نظریه آسیب پذیری رفتاری شناخته می شود می تواند توضیحی برای افزایش وزن به واسطه دو عامل وراثت و تأثیرات محیطی تلقی شود، فاکتورهایی که شدتشان نیز چشمگیر ارزیابی می شود.
در حال حاضر بیش از نیمی از والدین در تشخیص این موضوع که کودکشان اضافه وزن دارد یا نه مشکل دارند. به تازگی مطالعه ای در این خصوص در دانشگاه جورجیای جنوبی آمریکا انجام شده که نشان می دهد تشخیص اضافه وزن در کودکان پیش دبستانی طی 20 سال گذشته تا 30 درصد کاهش یافته است. بخشی از این مشکل به تغییر نگرشی مربوط می شود که ما درباره «درست بودن» داریم. به گفته کانی تامکینز که در زمینه اضافه وزن در کودکان تحقیق می کند، از نگاه والدین اگر کودک کمی وزن بیشتر داشته باشد اتفاق خاصی روی نداده است. برخی کشورها برای مقابله با چنین نگرش خطرناکی دست به کار شده و اقدامات چشمگیری را آغاز کرده اند. بریتانیا از جمله آنهاست. وزارت بهداشت این کشور در سال 2005 برنامه ملی سنجش کودکان را ارایه کرد که بر اساس آن وزن تمامی کودکان در هر نقطه از انگلیس پیش و پس از ورود به دبستان با دقت اندازه گیری می شود. والدین کودکانی که از اضافه وزن رنج می برند یا مبتلا به چاقی هستند نامه ای را دریافت می کنند که آنها را از وضعیت دقیق وزن کودکشان آگاه می کند. در این نامه همچنین مخاطرات اضافه وزن برای سلامت کودک تشریح شده است. به باور محققانی همچون هایلی سیرد از دانشگاه کالج لندن، بدون تشخیص دقیق وزن کودک نمی توان کاری برای تغییر رفتار انجام داد.
اما آگاهی صرف از این نکات هم نمی تواند تضمینی جدی برای ایجاد تغییر رویکرد مورد نظر باشد. اریک رابینسون از روانشناسان رفتاری دانشگاه لیورپول و همکارانس نشان داده اند که خط سیر کاهش یا افزایش وزن کودکان هم مسیر با طرز نگرش والدینشان است. این بدان معناست که والدین فراموشکار و کم توجه کودکانشان را به طور ناخواسته در معرض رژیمهای غذایی نامناسب و زمینه ساز ابتلا به چاقی قرار می دهند.
بسیاری از مردم با مصرف مواد غذایی مختلف، کالری زیادی را وارد بدنشان می کنند که باید به نحوی از شر آنها خلاص شوند. اگر شما از آن دسته افرادی محسوب می شوید که ژنهایتان شما را در در معرض خطر افزایش وزن قرار می دهد باید کاری در جهت مقابله با این روند انجام دهید. از بین بردن کالری های اضافی با انجام تمرینات ورزشی نظیر استفاده از تریدمیل یک پیشنهاد است. اما داستان به این سادگی هم نیست. تاد میلر از دانشگاه واشنگتن می گوید: بیشتر مردم توانایی انجام ورزش به میزان کافی را ندارند تا کالریهای اضافی را از بین ببرند. تحقیقی در آمریکا بر روی بیش از 10 هزار نفر که توانستند حداقل 14 کیلوگرم از وزنشان کم کرده و آن را برای یک سال نگاه دارند نشان داد تنها دو درصد از این افراد موفقیتشان را از راه ورزش کردن به دست آورده بودند.
برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله NewScientist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.
مترجم: مهدی پیرگزی
No tags for this post.
