تیمی از پژوهشگران موسسه جنرال بریگهام (Mass General Brigham ) با همکاری دانشمندان موسسه سرطان دانا-فاربر (Dana-Farber Cancer Institute ) طی مطالعات جدید خود موفق شدند ابزار جدیدی مبتنی بر هوشمصنوعی ارائه کنند که قادر پیشبینی کند سرطان گلو در بدن بیمار چگونه گسترش مییابد.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس، نوعی از سرطان گلو با نام علمی سرطان اوروفارنژیال (oropharyngeal cancer) وجود دارد که در بسیاری از مواقع مرگبار بوده و متاسفانه در ابتدا علائم جدی نداشته و همین موضوع سبب میشود دوره طلایی تشخیص بیماری از دست برود.
به همین دلیل محققان نوعی ابزار جدید مبتنی بر هوش مصنوعی تولید کردهاند که میتواند به پزشکان کمک کند تا تصمیم بگیرند کدام بیماران به درمانهای قوی مانند پرتودرمانی (رادیوتراپی) و شیمیدرمانی نیاز دارند و کدام بیماران ممکن است با درمانهای ساده تر درمان شوند.
دکتر بنجامین کان (Dr. Benjamin Kann)، پزشک متخصص سرطان و پژوهشگری که در این مطالعه شرکت داشته، در رابطه با فناوری فوق میگوید: این ابزار میتواند کمک کند تا مشخص شود کدام بیماران باید درمان سنگین تری مانند شیمیدرمانی اضافی یا داروهای جدید مانند ایمونوتراپی و درمانهایی که سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تقویت میکنند، دریافت کنند. از سوی دیگر، این ابزار میتواند نشان دهد کدام بیماران با درمان سبکتری مانند جراحی درمان خواهند شد که این موضوع شانس بقا و درمان کامل را در آها افزایش میدهد..
به طور کلی باید توجه داشت که درمانهای سرطان گلو میتوانند برای بدن سخت و سنگین باشند. برخی بیماران جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی را به طور همزمان دریافت میکنند که ممکن است عوارض جانبی طولانیمدتی در آنها ایجاد کند. به همین دلیل، پزشکان سعی میکنند دقیقا مقدار مناسب درمان را به هر بیمار بدهند اما یکی از چالشهای بزرگ، فهمیدن این است که سرطان تا چه حد در بدن گسترش یافته است.
یکی از نشانههای مهم برای پزشکان، گسترش خارج گره ای (extranodal extension) است. یعنی شناسایی شرایطی که سلولهای سرطانی از گرههای لنفاوی خارج شده و به بافتهای اطراف نفوذ میکنند. اگر این شرایط در بیمار وجود داشته باشد، معمولا سرطان جدیتر بوده و نیاز به درمان قویتری دارد.
متاسفانه در حال حاضر، تنها راه مطمئن برای تشخیص گسترش خارج گرهای ، جراحی است. در این روش، پزشکان گرههای لنفاوی را برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی میکنند که این عمل تهاجمی بوده و آسیبزا است و از همه مهمتر زمان میبرد.
برای حل این مشکل، دکتر کان و تیمش ابزار مبتنی بر هوش مصنوعی ساختند که بدون نیاز به جراحی و تنها با کمک تصاویر سیتی اسکن میتواند پیشبینی کند آیا سرطان از گرههای لنفاوی فراتر رفته است یا خیر. این ابزار نیازی به جراحی ندارد در عوض، تصاویر سیتی اسکن را بررسی میکند و با روشهای پیشرفته کامپیوتری تخمین میزند چند گره لنفاوی ممکن است دچار آسیب سرطانی شده باشند.
پژوهشگران این ابزار هوش مصنوعی را روی تصاویر پزشکی ۱۷۳۳ بیمار مبتلا به سرطان اوروفارنژیال آزمایش کردند. نتایج امیدوارکننده بوده و ابزار هوش مصنوعی توانست با دقت زیادی پیشبینی کند آیا سرطان گسترش مییابد یا برمیگردد و بیماران چقدر زنده میمانند.
در ادامه وقتی پیشبینیهای هوش مصنوعی را به ارزیابیهای خطر معمولی که پزشکان قبلا استفاده میکردند اضافه کردند، پیشبینیها دقیقتر شد. این یعنی ابزار هوش مصنوعی به پزشکان کمک کرد بهتر بفهمند کدام بیماران شانس زنده ماندن بیشتر یا کمتر دارند و کدامها به درمان قویتری نیاز دارند.
شرح کامل این پژوهش در آخری شماره مجله تخصصی سرطانشناسی بالینی (Journal of Clinical Oncology) منتشر شده و در اختیار محققان قرار دارد.
مترجم: احسان محمدحسینی