هوش مصنوعی، همراهی ویژه برای سلامت سالمندان
محققان در یک پژوهش جالب به بررسی نقش فناوریهای هوش مصنوعی در مدیریت سلامت سالمندان پرداختهاند و تلاش کردهاند تصویری روشن از کاربردهای گسترده این ابزارها در پشتیبانی از زندگی سالمندان ارائه دهند.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس،افزایش جمعیت سالمندان در جهان و پیچیدهتر شدن نیازهای سلامتی آنان، موضوع مراقبت و مدیریت سلامت را به یکی از مهمترین دغدغههای نظامهای بهداشتی تبدیل کرده است. زندگی در سنین بالا با چالشهایی همراه است که اگر به درستی مدیریت نشود میتواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. بسیاری از سالمندان با بیماریهای مزمن سر و کار دارند، برخی نیازمند مراقبت دائمی هستند و گروهی نیز با محدودیتهای حرکتی و شناختی زندگی میکنند. به همین دلیل یافتن راهکارهایی که این روند را بهینه کند حیاتی است.
در سالهای اخیر، فناوریهای نوین نقش مهمی در مراقبت از سالمندان داشتهاند. ابزارهایی مانند حسگرهای پوشیدنی، اپلیکیشنهای سلامت و سامانههای مراقبت از راه دور کمک کردهاند فرآیند مراقبت دقیقتر و فردمحورتر شود. در این میان، هوش مصنوعی یکی از برجستهترین فناوریها است که میتواند با تحلیل دادهها و پیشبینی وضعیت سلامت، از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند و روند مراقبت را بهبود دهد.
ضرورت توجه به این فناوری زمانی آشکارتر میشود که به گستردگی مشکلات سالمندان نگاه کنیم. احتمال بروز بیماریهای مزمن، افت توان جسمی، محدود شدن ارتباطات اجتماعی و دشواری در دسترسی به خدمات بهداشتی از جمله چالشهای رایجانـد. برخی سالمندان استقلال خود را از دست میدهند و نیازمند مراقبت روزانه میشوند. برخی دیگر با مشکلات ذهنی مانند فراموشی یا کاهش تمرکز مواجهاند. تغییرات روانی مثل احساس تنهایی یا افسردگی نیز در این سنین بیشتر دیده میشود. همه این موارد نیازمند برنامهریزی دقیق، نظارت مستمر و ابزارهایی هستند که فشار مراقبتی را کاهش دهند و از طرفی به سالمند کمک کنند زندگی باکیفیتتری داشته باشد. فناوری هوش مصنوعی میتواند در مدیریت این مسائل نقش مهمی داشته باشد و در تشخیص زودهنگام بیماریها، پیشگیری از تشدید مشکلات و ارائه توصیههای بهداشتی متناسب با شرایط هر فرد کمک کند.
وحید شرفی از گروه مدیریت دانشگاه حضرت معصومه (س) با همکاری دانشگاه ایلام تحقیقی را در این باره انجام داده است. این پژوهشگران تلاش کردهاند با بررسی مطالعات متعدد، تصویری روشن از کاربردهای هوش مصنوعی در مدیریت سلامت سالمندان ارائه دهند. موضوع پژوهش آنها بر بررسی ظرفیتهای این فناوری تمرکز دارد و به این میپردازد که چگونه میتوان از ابزارهای هوش مصنوعی در برنامهریزی سلامت، مراقبت از بیماران مزمن و افزایش کیفیت زندگی سالمندان استفاده کرد.
پژوهشگران با بررسی اسناد و مطالعات پیشین، اطلاعات را جمعآوری کرده و با استفاده از نرمافزار تخصصی آنها را کدگذاری کردهاند. هدف این بوده است که مجموعهای جامع از ابعاد و مؤلفههای مربوط به کاربردهای هوش مصنوعی در این حوزه شناسایی شود. این رویکرد امکان داد نتایج چندین تحقیق را یکپارچه کنند و تصویری منسجم و قابل اتکا از موضوع به دست آورند.
از دل این تحلیل ۲۱ مفهوم اصلی در قالب ۸ مقوله کلی شکل گرفت. این مقولهها شامل پیشبینی و پیشگیری از بیماریها، مدیریت بیماریهای مزمن، ساماندهی داروها، ایجاد محیطهای نظارتی هوشمند در خانه، ارتباط مجازی با پزشک، ایجاد سیستمهای کمکی در خودرو، مدیریت خدمات بهداشتی و پشتیبانی روانی هستند. این موارد بیان میکنند که هوش مصنوعی تنها در یک حوزه محدود کاربرد ندارد و میتواند در جنبههای متعدد زندگی سالمندان نقش داشته باشد.
نتایج پژوهش نشان میدهند که استفاده بهینه از هوش مصنوعی در مراقبت از سالمندان ضروری است. این فناوری در حال رشد و گسترش است و میتواند نیازهای روزافزون این قشر را پاسخ دهد. پژوهشگران تاکید کردهاند که برای بهرهگیری بهتر از آن باید راهبردهای کاربردی و برنامهریزی دقیق وجود داشته باشد تا از ظرفیتهای این ابزار در ارتقای سلامت استفاده شود.
مجریان این پژوهش توضیح میدهند که الگوریتمهای یادگیری ماشین قادرند دادههای پزشکی سالمندان را تحلیل کنند و با تشخیص الگوهای غیرعادی، هشدارهای لازم را ارائه دهند. این به معنی تشخیص زودهنگام بیماریها، مدیریت بهتر داروها و برنامهریزی مناسب برای پیشگیری است.
همچنین رباتهای هوشمند میتوانند به سالمندان در فعالیتهای روزمره کمک کنند و اپلیکیشنهای سلامت نیز امکان مدیریت شخصی وضعیت سلامتی را فراهم میکنند.
به نقل از ایسنا پژوهشگران در انتها نیز تاکید کردهاند که توجه به امنیت اطلاعات، همکاری میان تیمهای درمانی و توسعه ابزارهای آموزشی برای سالمندان از ضروریات این حوزه است.
این یافتهها در «فصلنامه سالمند» وابسته به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی منتشر شدهاند که یکی از مجلات تخصصی در حوزه پژوهشهای سالمندی در ایران است.
