چگونه ذهن سیال را کنترل کنیم؟

کمتر از یک ماه دیگر موعد امتحان است و یا هفته آینده سخنرانی مهمی دارید که باید برای آن آماده شوید. اما مهم نیست که چقدر سخت تلاش می کنید تا تمرکز لازم را به دست آورید، شما نمی توانید. زمان در گذر است و خورشید می تابد. ممکن است تصور کنید که از دست دادن تمرکز در برخی موارد غیرقابل اجتناب است. این بدان خاطر است که مغز شما به گونه ای سیم پیچی شده که دچار حواس پرتی می شود. این حواس پرتی شما را به خیالات می برد. این وضعیت می تواند بدتر از این هم باشد، جایی که علم ا این واقعیت پشتیبانی می کند که یک ذهن سیال دشمن خلاقیت و بازدهی است. ناکامی در متمرکزشدن با عدم دستیابی به موفقیت، شاد نبودن، استرس و داشتن ارتباطت ضعیف ارتباط داده می شود. همین کافی است که رشته امور را رها کرده و خود را در خیالات غرق کنید. اما صبر کنید.

به تازگی روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که باید در این نوع نگرش تجدیدنظر کرد. استدلال آنها این است که اگر زمان زیادی را در وضعیت تخیل سپری کنید این بدان معنا نیست که دچار نوعی خطای روانشناختی هستید. به نظر می رسد انواع مختلفی از ذهن سیال وجود داشته باشد که تمام آنها فرد را غمگین و به دور از خلاقیت نمی کند. حتی می توان گفت یک ذهن سیال سلاح کلیدی در ذراتخانه شناختی فرد به شمار می آید، البته به یک شرط بزرگ که بدانیم چطور از آن استفاده کنیم.

برای اینکه بتوان یک ذهن سیال را به یک حرفه ای تبدیل کرد ابتدا باید از این واقعیت آگاه شوید که در زمانی که تلاش می کنید به چیزی توجه کنید، چه اتفاقی در مغز روی می دهد؟ اساسا دو نوع سیستم توجه یا تمرکز داریم که همواره هرآنچه را که در اطرافمان روی می دهد را زیر نظر دارند. یکی از آنها تمرکز ما را به چیزهایی که حواسمان را تحریک می کنند متصل هستند مثلا به یک صدای بلند، یک هشدار پست صوتی و یا کسی که روی شانه مان دست می زند. اصولا چنین مواردی که تمرکز را بر هم می زنند غیرقابل اجتناب هستند بنابراین تنها راهی که می توان خود را از آنها خلاص کرد و یک روز خلاقانه و پربازده را همچنان داشت این است که آنها را حذف کنیم یعنی حذف صداهای غیرقابل پیش بینی، خاموش کردن هشدار پست صوتی و حتی خاموش کردن سیستم وای فای. اما حتی این اقدامات نیز نمی تواند مانع سیال شدن ذهن شود و تنها کمک می کند که بر روی کاری که در دست انجام دارید متمرکز شوید.

اگر شما از آن دسته افرادی هستید که در طول روز راحت تر از دیگران دچار ذهن سیال شده و در عالمی دیگر سیر می کنید به این نکات توجه کنید:

فکرتان را بیشتر درگیر کارها کنید. منظور این است که به طور هدفمند و از روی برنامه به امور خاصی فکر کنید. تحقیقاتی در این زمینه در دانشگاه کالج لندن انجام شده که کارکرد این راهکار را ثابت می کند. تصور بر این است که تمرکز قابلیتی با محدودیتهای مشخص است و وقتی آن را با امور مختلفی که انجام آنها را مد نظر قرار داده اید پر کنید دیگر جایی برای حواس پرتی باقی نمی ماند.

به خودتان جایزه یا رشوه بدهید. وقتی به جایزه ای فکر می کنید موجب می شود تمرکز لازم را از دست ندهید. مطالعات نشان می دهد در نظر گرفتن جوایز یا پاداشهای کوچک در حین انجام کارهای خسته کننده مانع از دست دادن تمرکز می شود و اگر پاداش مورد نظر بزرگ باشد فرد تا انتهای انجام آن کار خاص در هوشیاری به سر می برد.

خواب کافی داشته باشید. بدون شک کمبود خواب به عملکرد مثبت و پربازده لطمه می زند و موجب می شود توانایی لازم برای مقاومت در برابر عوامل درونی و بیرونی بروز حواس پرتی کاهش یابد. همچنین داشتن خواب کافی به مغز کمک می کند تا خاطرات خود را ساماندهی کند. در حقیقت مطالعات نشان می دهند اگر تا پیش از امتحان یک ساعت فرصت دارید، چرت زدن به مراتب مؤثرتر از مرور کردن مطالب است.

خط خطی کنید. در مطالعه ای جالب توجه مشخص شد وقتی افراد مجبور به گوش دادن به صدای ضبط شده و البته خسته کننده ای می شوند اگر این امکان را داشته باشند که بر روی کاغذ شروع به خط خطی کنند چیزهایی بیشتری از آن صدا به یاد خواهند سپرد اما توجه به این محتوای آنچه که خط خطی می شود نیز مهم است. در واقع اگر آنچه که خط خطی می کنید با آنچه که در تلاش هستید بر روی آن تمرکز داشته باشید مرتبط باشد، ذهنتان عملکرد به مراتب بهتری خواهد داشت.

برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله NewScientist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم: مهدی پیرگزی

No tags for this post.