روز جهانی علم؛ جشن پیوند دانش، صلح و توسعه
در دنیای امروز، علم تنها ابزاری برای کشف پدیده‌ها و اختراعات جدید نیست؛ بلکه زبان مشترکی است که می‌تواند ملت‌ها را به هم نزدیک کند، سوءتفاهم‌ها را کاهش دهد و پایه‌های گفت‌وگو، همکاری و صلح را استوارتر سازد. علم، اگر در خدمت بشریت قرار گیرد، می‌تواند به رفع چالش‌های جهانی کمک کند.
به گزارش مریم آیین فر خبرنگار سیناپرس، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه فرصتی در اختیار جهانیان می‌گذارد تا بار دیگر علوم مختلف را برای ساختن جهانی بهتر بررسی کنند. این روز در سایه نوآوری، پژوهش‌های علمی و توجه به استعدادهای بشری برای یافتن راه‌حل برای چالش‌های گوناگون، دست یافتنی است چراکه دانش بهترین سرمایه انسان برای حمایت از توسعه فراگیر و منصفانه محسوب می‌شود.
روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه فرصتی است برای بازنگری در نقش بی‌بدیل علم در ساختن جهانی امن‌تر، عادلانه‌تر و پایدارتر؛ روزی که یونسکو آن را برای یادآوری اهمیت دانش در توسعه، صلح و بهبود کیفیت زندگی جوامع بنیان گذاشت. ۱۰ نوامبر مصادف با 19 آبان ماه هر سال، جهانیان گرد علم جمع می‌شوند تا نقش آن را در نزدیکی ملت‌ها، حل چالش‌های جهانی و تقویت همکاری‌های انسانی گرامی بدارند؛ روزی که بر این پیام تاکید می‌کند که علم زمانی ارزشمند است که در خدمت انسان و آینده‌ای بهتر قرار گیرد.
یونسکو با نام‌گذاری این روز، بر این باور است که پیشرفت علمی بدون صلح، و صلح پایدار بدون توسعه علمی ممکن نیست. از این‌رو، ارتقای دسترسی عادلانه به آموزش و پژوهش، گسترش علم و تشویق جوانان و زنان به مشارکت در فعالیت‌های علمی از اهداف محوری این روز به شمار می‌آید.
پیوند علم با بهبود کیفیت زندگی و توسعه پایدار
نام‌گذاری روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه هرچند ارج‌گذاشتن به علم و فناوری علمی و بانیان علم خوانده می شود، در عین‌حال تلاش در راستای ایجاد پیوند میان فناوری‌های نوین علمی و بهبود کیفیت زندگی عمومی و کاهش و مهار تهدیدهای اقلیمی ناشی از تولید و فناوری‌های تکنولوژی نیز بوده است.
روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، هرچند عنوان آن کلی است؛ اما این عنوان در‌بردارنده اهداف و برنامه‌های جزئی‌تری نیز مانند«بهره‌مندی آحاد جامعه از ثمرات علم، فناوری و نوآوری»،«ایجاد بستر و فضای مناسب گفتمان پیرامون تأثیر علم، فناوری و نوآوری بر زندگی روزمرة مردم»، «ایجاد تمهیدات لازم برای بازدیدهای عمومی از موزه‌های علمی کشور»،«معرفی پیشکسوتان و شخصیت‌های علمی برجستة کشور»،«ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی دانش‌آموزان با مهارت‌ها و مشاغل علمی»، «بازدید عمومی از مراکز و موسسات مؤثر در ایجاد تعامل بین علم، صلح و توسعه» و«معرفی برخی موقعیت‌های نو برای ارتقا‌ء کیفیت عمومی زندگی » است.
نقش ایران و میراث علمی کشور
در این روز، کشورهای مختلف جهان برنامه‌ها و رویدادهایی چون همایش‌های علمی، نشست‌های آموزشی، نمایشگاه‌های دستاوردهای پژوهشی و کارگاه‌های تخصصی برگزار می‌کنند. همچنین دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز فرصت را غنیمت می‌شمارند تا درباره اخلاق در علم، مسئولیت‌پذیری پژوهشگران و استفاده صلح‌آمیز از دانش و فناوری گفت‌وگو کنند.
در ایران نیز، این روز می‌تواند یادآور نقش ارزشمند دانشمندان، پژوهشگران و مخترعان ایرانی در تاریخ تمدن بشر باشد؛ از دوران طلایی علم در ایران‌زمین گرفته تا تلاش‌های نوین در عرصه‌های پزشکی، مهندسی، فناوری‌های نو، علوم انسانی و محیط‌زیست.
سال ۲۰۲۵ و نگاه به آینده
علم، زمانی ارزشمند است که در خدمت انسان باشد، دانشی که به جای تخریب، سازندگی به ارمغان آورد و به جای رقابت‌های مخرب، همکاری و همزیستی را تقویت کند.
به همین دلیل شعار امسال یونسکو برای روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه “اعتماد، تحول و فردا: علمی که برای سال ۲۰۵۰ نیاز داریم” نام گذاری شده است؛ این شعار فرصتی برای تأمل در نوع علم و رابطه بین علم و جامعه فراهم می‌کند که برای پاسخ به نیازهای دهه‌های آینده ضروری است.
