معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان تاکید کرد:
ضرورت رعایت اصول اخلاقی در انجام تحقیقات علمی و پژوهشی

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان بر ضرورت رعایت اصول اخلاقی در انجام تحقیقات علمی و پژوهشی تاکید کرد و گفت: فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، ارگانوئیدها( سیستم‌‎های کشت سلولی سه بعدی) و In silico (فرایند شبیه‌سازی رایانه‌ای برای سامانه‌های زیستی) می‌توانند جایگزین حیوانات آزمایشگاهی شود.

به گزارش فرزانه صدقی، خبرنگار سیناپرس: پنجمین سمینار فناوری‌های جایگزین حیوانات آزمایشگاهی امروز صبح به همت پژوهشگاه رویان در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان و دبیر علمی پنجمین سمینار ملی فناوری‌های جایگزین حیوانانت آزمایشگاهی به اهداف برگزاری این سمینار اشاره کرد و گفت: در حال حاضر حیواناتی مانند انواع موش‌ها، رت‌ها( موش صحرایی بزرگ)، خرگوش، میمون، خوکچه‌های هندی برای انجام آزمایش در محیط‎های آزمایشگاهی استفاده می‌شوند که هنگام آزمایش درکی از درد و رنج دارند.

عضو کمیته اخلاق پزشکی رویان افزود: بیش از یک دهه حرکتی در دنیا به وجود آمده است که مراکز علمی، تحقیقاتی و دانشگاهی برای انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی‌‎شان صرفا بدون حد و مرز از حیواناتی که درکی از درک دارند، استفاده نکنند و باعث درد و رنج بیشتر و نابودی حیوانات نشوند به جای آن از روش‌های جایگزین دیگر در آزمایشگاه‌ها استفاده شود تا حیوانات آسیب‌های جسمی و روانی کمتری ببینند.

عضو اخلاق دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: این اصول جزو معیارهای هر ساله این سمینار است. امسال هم یکی دو محور را مورد بررسی قرار داده‌ایم. پیرامون آن نیز سخنرانی‌هایی از جنبه‌های مختلف آزمایشگاهی، دامپزشکی و اخلاقی در پنل‌ها انجام می‌شود. محور اصلی که امسال در این سمینار دنبال می‌شود، بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، ارگانوئیدها (سیستم‌‎های کشت سلولی سه بعدی) و In silico (فرایند شبیه‌سازی رایانه‌ای برای سامانه‌های زیستی) است که می‌تواند جایگزین حیوانات آزمایشگاهی شود. در بحث ارگانوئیدها سلول‌ها روی چیپ‌ها قرار می‌گیرند و نقش ارگان را ایفا می‌کنند. از اینرو رعایت بحث اخلاق در این مسائل بسیار حایز اهمیت است.

وی درباره هوش مصنوعی و نقش آن در جایگزینی حیوانات آزمایشگاهی اظهارکرد: بسیاری از داده‌ها و دیتاهایی که پژوهشگران می‌خواهند در آزمایشگاه به جواب آن برسند، با دسترسی به بیگ دیتاها می‌توانند به پاسخ آن سوالات دست پیدا کنند. دیگر نیازی نیست که درون آزمایشگاه، واکنش‌های شیمیایی و بیولوژی که در بدن موجود زنده رخ می‌دهد را بررسی کنند بلکه آنها می‌توانند با محاسباتی که وجود دارد به پاسخ سوالاتشان برسند.

دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان 

بیشتر بخوانید:

هوش مصنوعی ناجی حیوانات آزمایشگاهی می‌شود

رعایت اصول اخلاقی در آزمایشگاه ها ضروری است

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان با اشاره به مطالعات پژوهشگاه رویان در زمینه حیوانات آزمایشگاهی گفت: پژوهشگاه رویان یک موسسه بایولوژی است که بحث‌های حیوانی‌اش را از سه دهه پیش آغاز کرده است. بحث‌هایی همانند هوش مصنوعی، ارگانوئیدها و استفاده از سلول‌ها به خصوص سلول‌های بنیادی برای جایگزین کردن در مطالعات دارویی تقریبا از حدود یک دهه قبل در این مرکز دنبال می‌شود. اکنون نیز برای فرهنگ‌سازی استفاده از این فناوری‌ها متولی برگزاری این سمینار شده است.

وی بر رعایت اصول اخلاقی هنگام انجام آزمایش‌ها تاکید کرد و گفت: بسیاری از مباحثی که اکنون دانشمندان انتشار می‌دهند، اگر موازین اخلاقی درآنها رعایت نشود، مجلات بین‌‎المللی از پذیرفتن آن مقاله خودداری خواهند کرد به همین دلیل اکنون در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، کمیته‌های اخلاق تشکیل شده است. این کمیته اخلاقی به عنوان ناظر عمل می‌کند و روش‌هایی مانند جایگزینی این فناوری‌ها کمک می‌کنند تا کمیته‌های اخلاقی، پروژه‌ها را با خیال راحت‌تر و موفقیت بهتر تصویب کنند.

به گفته وی، قطعا زمانی‌که نتایج این دستاوردها در مجلات چاپ شود، نه تنها نتیجه علمی و آزمایشی بلکه روش‌های جایگزین آن نیز به عنوان یکی از نگرش‌های دنیا به کشور ایران مطرح خواهد شد از اینرو رعایت بحث اخلاق در تحقیقات از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی تصریح کرد: بحث رعایت اخلاق کار با حیوانات یکی از مسائلی است که اکنون بسیاری از کشورها هنگام انجام تحقیقات آزمایشگاهی تحت فشار قرار گرفته‌اند. ما سعی می‌کنیم در این مساله نسبت به کشورهایی که نام خودشان را توسعه یافته گذاشته‌اند کم و کاستی نداشته باشیم.

کارهای مشترک دانشگاه علم و فرهنگ و پژوهشگاه رویان

شاهزاده فاضلی به نقش دانشگاه علم و فرهنگ و تاثیر آن در برپایی این سمینارها اشاره کرد و در این خصوص گفت: دانشگاه علم و فرهنگ و پژوهشگاه رویان میوه‌های سازمان جهاد دانشگاهی هستند که کارهای بسیار مشترکی از قبیل ایجاد رشته‌ها در حوزه بیولوژی از زمان مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی انجام داده‌اند؛ بحث پژوهشی این کار توسط پژوهشگاه و بحث آموزشی‌اش توسط دانشگاه علم و فرهنگ انجام می‌شود.

وی افزود: دانشگاه علم و فرهنگ و پژوهشگاه رویان دو دست یک پیکر هستند که کار آموزشی و پژوهشی را انجام می‌دهند. همان گونه که دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو، سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ هم اشاره کردند، علم و فرهنگ همان رویان آموزشی است. دانشگاه علم و فرهنگ تقریبا طی یک دهه گذشته سه رشته کارشناسی، 7 رشته ارشد و دو رشته دکترای ژنتیک و دکترای تکوین جانوری را با همکاری پژوهشگاه راه اندازی کرده است. این رشته‌ها جزو برترین و برندترین رشته‌هایی هستند که اکنون در سطح کشور برای مقاطع مختلف تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا عرضه می‌شود.