ثبت بایزید بسطامی و علامه طباطبایی در فهرست بزرگداشت‌های یونسکو
در دومین جلسه کمیسیون روابط خارجی یونسکو در جریان چهل و سومین کنفرانس عمومی این سازمان، دو چهره برجسته ایرانی، بایزید بسطامی و علامه طباطبایی، به پیشنهاد کمیسیون ملی یونسکو در ایران در فهرست بزرگداشت‌های یونسکو برای دوره ۲۰۲۷-۲۰۲۶ به ثبت رسیدند. همچنین جمهوری اسلامی ایران در ثبت بزرگداشت سه تن از مشاهیر جهان اسلام و ایران فرهنگی نیز نقشی فعال داشت.
به گزارش خبرگزاری سینا، روز شنبه ۱۰ آبان‌ماه (برابر با یکم نوامبر) در دومین جلسه کمیسیون روابط خارجی یونسکو (PAX)، در چهل و سومین کنفرانس عمومی یونسکو، دو شخصیت از مشاهیر ایرانی (بایزید بسطامی و علامه طباطبایی) که به پیشنهاد کمیسیون ملی یونسکو در ایران و تصویب کنفرانس عمومی در فهرست بزرگداشت‌های یونسکو برای دوره ۲۰۲۷-۲۰۲۶ به ثبت رسیدند و انتظار می‌رود که برای معرفی و تجلیل از این شخصیت‌ها رویدادهای مناسب در سطح ملی و بین‌المللی برگزار شود.
بزرگداشت بایزید بسطامی و علامه طباطبایی با حمایت کشورهای مختلف
بر اساس این گزارش هزار و صد و پنجاهمین سالگرد وفات بایزید بسطامی، به عنوان معلم عرفان اسلامی با حمایت ارمنستان، و نیز تاجیکستان و ترکیه همچنین صدمین سالگرد زندگی فعال علامه طباطبایی (با تأکید بر کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم)، با حمایت آذربایجان، عراق و پاکستان توسط کنفرانس عمومی تصویب شد.
حمایت ایران از بزرگداشت مشاهیر جهان اسلام و ایران فرهنگی
همچنین جمهوری اسلامی ایران در به ثبت رسیدن بزرگداشت سه مشاهیر بزرگ جهان اسلام و ایران فرهنگی حمایت مؤثر و فعالی داشت: رابعه بلخی به پیشنهاد مشترک تاجیکستان و ایران، آیت‌الله محمدباقر صدر از عراق، و باکی از ترکیه.
هزار و پنجاهمین سالگرد تولد رابعه بلخی (۹۷۶ میلادی) (پیشنهاد مشترک تاجیکستان، افغانستان و ایران (جمهوری اسلامی) با حمایت بلاروس و قرقیزستان)؛ همچنین پنجاهمین سالگرد کتاب «مبانی منطقی استقراء» نوشته آیت‌الله العظمی سید محمدباقر صدر (۱۹۷۶) (عراق با حمایت افغانستان، الجزایر، آذربایجان، بنگلادش، بولیوی، کلمبیا، ساحل عاج، مصر، هائیتی، هند، اندونزی، ایران (جمهوری اسلامی)، ژاپن، لیبی، مکزیک، نیجریه، پاکستان، فدراسیون روسیه، اسلواکی، سودان، تاجیکستان و ویتنام)؛ پانصدمین سالگرد تولد باکی، شاعر (ترکیه با حمایت مقدونیه شمالی و ایران).
ویژگی‌های اندیشه و جایگاه علامه طباطبایی در فلسفه جهانی
در بخشی از طرح پیشنهادی به یونسکو از سوی کمیسیون ملی یونسکو آمده است که؛علامه طباطبایی با وجود پرورش در محیطی سنتی، در فلسفه بر عقل و استدلال تأکید داشت و با نگاهی خلاقانه و فراملی به فلسفه اسلامی پرداخت. اثر برجسته او، «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، شامل ۱۴ مقاله فلسفی است که در آن میان فلسفه اسلامی و فلسفه جدید غربی پیوندی برقرار کرده است. این اثر یکی از مهم‌ترین گام‌ها در ایجاد گفت‌وگو میان اندیشه شرقی و غربی به‌شمار می‌آید.اهمیت علامه در این است که او توانست پلی میان فلسفه اسلامی و فلسفه غربی بسازد و با رویکردی تطبیقی و گفت‌وگومحور، زمینه فهم متقابل میان فرهنگ‌ها را فراهم کند. دیدارها و گفت‌وگوهای او با فیلسوف فرانسوی هانری کربن نیز نقش مهمی در شناساندن اندیشه‌های اسلامی در محافل فلسفی غرب داشت.
به‌طور خلاصه، علامه طباطبایی نه‌تنها یکی از بزرگ‌ترین مفسران قرآن است، بلکه چهره‌ای جهانی و میان‌فرهنگی در فلسفه محسوب می‌شود که اندیشه‌اش بر گفت‌وگو، عقلانیت و پیوند فرهنگ‌ها استوار است؛ مفاهیمی که امروزه نیز در فلسفه و روابط فرهنگی بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای دارند.
بایزید بسطامی؛ عارف جهانی و پیشگام عرفان ایرانی
همچنان که برای معرفی بایزید بسطامی در طرح پیشنهادی کمیسیون ملی یونسکو در ایران به یونسکو آمده است؛
بایزید بسطامی (ابویزید طیفور بن عیسی، متولد حدود ۱۸۰ هجری / ۸۰۳ میلادی در بسطامِ سمنان) از بزرگ‌ترین عارفان و پیشگامان تصوف ایرانی است که به سبب جایگاه بلندش در عرفان اسلامی، به لقب «سلطان‌العارفین» شهرت یافته است. او عمر خود را صرف گسترش دانش، اخلاق و سلوک معنوی کرد و شاگردان بسیاری از سرزمین‌های مختلف مانند ایران، عراق، هند، ترکیه و آسیای میانه تربیت کرد.
بایزید در آموزه‌های خود بر عشق به همه انسان‌ها، احترام به طبیعت و ارزش علم و دانایی تأکید داشت. او دانش و خرد را زیباترین موهبت الهی می‌دانست و باور داشت که انسان باید در سراسر زندگی در حال آموختن یا آموزش دادن باشد. این دیدگاه او با مفهوم «یادگیری مادام‌العمر» که امروزه مورد تأکید نهادهایی مانند یونسکو است، هم‌خوانی دارد.
تأثیر بایزید بر عرفان و فرهنگ ایرانی
تأثیر بایزید بسیار گسترده بود؛ اندیشه‌های او الهام‌بخش بزرگانی چون خواجه عبدالله انصاری، شیخ ابوالحسن خرقانی، عطار نیشابوری، مولانا، سعدی و حافظ شد و در شکل‌گیری عرفان عاشقانه ایرانی نقشی اساسی ایفا کرد.
اهمیت بایزید نه‌تنها در پایه‌گذاری مکتب عرفان ایرانی، بلکه در نگاه انسانی و جهانی او به علم، صلح و همزیستی است. او علم و معرفت را راهی برای رشد درونی، توسعه انسانی و ایجاد جامعه‌ای عادل و آرام می‌دانست. همچنین دیدگاهش درباره هماهنگی انسان با طبیعت با اصول توسعه پایدار در دوران معاصر هم‌راستا است.
به‌اختصار، بایزید بسطامی را می‌توان عارفی جهانی و پیشرو دانست که اندیشه‌هایش درباره عشق، دانش و همزیستی، حتی پس از بیش از هزار سال، همچنان برای جهان امروز الهام‌بخش است.