یادداشت آزاده لشکری‌زاده، کارشناس و فعال حوزه اقتصاد و بازار؛
هوش مصنوعی و صنایع خلاق: فرصت‌های نو برای کارآفرینان زن
آزاده لشکری‌زاده، کارشناس و فعال حوزه اقتصاد و بازار(مدرس کارآفرینی) طی یادداشتی عنوان کرد که صنایع خلاق ذاتا بر ایده‌های نو و توان بومی‌سازی آن‌ها استوارند، و هوش مصنوعی می‌تواند این فرآیند را چند برابر سریع‌تر و دقیق‌تر کند. در این یادداشت آمده است:
به گزارش خبرگزاری سینا ، ورود هوش مصنوعی به عرصه صنایع خلاق، انقلابی آرام اما عمیق را رقم زده است؛ انقلابی که نه‌فقط روش‌های تولید و بازاریابی را دگرگون کرده، بلکه مرزهای خلاقیت را نیز جابه‌جا کرده است. برای کارآفرینان زن، این فناوری فرصتی ویژه فراهم کرده تا ایده‌ها و رویکردهای خود را با منابع کمتر و سرعت بیشتر به بازار جهانی برسانند. ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، از طراحی گرافیک و تولید موسیقی گرفته تا تحلیل بازار و شخصی‌سازی تجربه مشتری، فضای بازی را بازتعریف کرده‌اند. دیگر لزوماً لازم نیست سرمایه کلان یا تیم بزرگ در اختیار باشد؛ یک لپ‌تاپ و چند ابزار آنلاین می‌تواند یک استودیو کامل باشد. این تغییر بازی، به‌ویژه برای زنانی که به‌دلیل محدودیت‌های دسترسی به سرمایه یا شبکه‌های سنتی بازار پیش‌تر عقب نگاه داشته شده بودند، یک فرصت طلایی است. البته این فرصت تنها نصیب کسانی می‌شود که سرعت یادگیری و سازگاری‌شان همپای شتاب فناوری باشد.
صنایع خلاق ذاتاً بر ایده‌های نو و توان بومی‌سازی آن‌ها استوارند، و هوش مصنوعی می‌تواند این فرآیند را چند برابر سریع‌تر و دقیق‌تر کند. برای مثال، یک طراح مد می‌تواند با کمک الگوریتم‌های تحلیل روند، پیش‌بینی کند که فصل آینده چه رنگ‌ها یا طرح‌هایی محبوب خواهند بود. یا یک کارآفرین حوزه گردشگری فرهنگی می‌تواند با استفاده از چت‌بات‌ها و مترجم‌های هوش مصنوعی، تجربه کاربری چندزبانه و شخصی‌سازی‌شده برای توریست‌ها ایجاد کند. این فناوری امکان ترکیب داده‌های بزرگ با الهامات خلاقانه را فراهم می‌آورد، به‌طوری‌که محصول نهایی نه‌تنها زیبا و نوآورانه، بلکه دقیقاً منطبق بر نیازهای بازار هدف باشد. برای کارآفرینان زن که اغلب بین چند نقش اجتماعی و حرفه‌ای در رفت‌وآمد هستند، این صرفه‌جویی در زمان و انرژی یک مزیت رقابتی مهم است. هوش مصنوعی به آن‌ها اجازه می‌دهد کیفیت و کمیت خلق آثار خود را همزمان ارتقا دهند.
بااین‌حال، استفاده از هوش مصنوعی تنها به تقویت توان تولید محدود نمی‌شود؛ بلکه در گشودن درهای بازارهای جهانی نیز نقشی تعیین‌کننده دارد. پلتفرم‌های بین‌المللی فروش آثار خلاقانه اکنون ابزارهای هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی عناوین، توضیحات و تصاویر محصولات ارائه می‌دهند. این یعنی به عنوان مثال یک تولیدکننده صنایع دستی در استان کرمان می‌تواند با تحلیل خودکار رقبا، پیشنهادهای قیمت‌گذاری هوشمند و استراتژی کلمات کلیدی، شانس دیده‌شدن محصولاتش در جست‌وجوی جهانی را افزایش دهد. همچنین ابزارهای تبلیغات هدفمند هوش مصنوعی، امکان جذب مشتریان بالقوه را با هزینه کمتر فراهم می‌کنند. این فناوری به‌ویژه برای زنانی که سرمایه بازاریابی محدودی دارند، به‌مثابه یک بخش تبلیغات پیشرفته اما کم‌هزینه است. درواقع، هوش مصنوعی می‌تواند فاصله بین یک بازار محلی و صحنه بین‌المللی را با چند کلیک کوتاه کند.
با وجود فرصت‌های چشمگیر، تهدیدها و چالش‌هایی نیز در کمین کارآفرینان زن صنایع خلاق قرار دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، مسئله مالکیت فکری آثار تولیدشده با کمک یا توسط هوش مصنوعی است. قوانین بسیاری از کشورها هنوز شفاف نکرده‌اند که حقوق مالکیت یک اثر خلق‌شده با این فناوری به چه کسی تعلق دارد. علاوه بر آن، خطر از دست رفتن اصالت هنری و هویت فرهنگی در صورت وابستگی بیش‌ازحد به الگوریتم‌ها نیز وجود دارد. ضمن این‌که شکاف دیجیتال میان زنان دارای دسترسی به زیرساخت‌های پیشرفته و آن‌هایی که از امکانات پایه محروم‌اند، می‌تواند نابرابری‌های موجود را تشدید کند. بنابراین، هرچند هوش مصنوعی مسیرهای تازه‌ای می‌گشاید، اما بدون آموزش‌های هدفمند، حمایت‌های حقوقی و توسعه زیرساخت، مزایای آن به‌طور عادلانه توزیع نخواهد شد. اینجاست که نقش سیاست‌گذاران، نهادهای مدنی و حتی خود کارآفرینان در شکل‌دهی چارچوب‌های استفاده مسئولانه از این فناوری برجسته می‌شود.
راهکار عملی برای بهره‌گیری حداکثری از هوش مصنوعی در صنایع خلاق زنانه، ترکیب سه عنصر کلیدی است: سواد دیجیتال، نوآوری بومی، و همکاری شبکه‌ای. آموزش مهارت‌های کار با ابزارهای هوش مصنوعی باید با شناخت دقیق فرهنگ و هویت محلی همراه باشد تا محصولاتی خلق شوند که هم در بازار جهانی رقابت‌پذیر باشند و هم اصل و ریشه خود را حفظ کنند. شبکه‌های همیار زنان کارآفرین می‌توانند بستر تبادل اطلاعات، تجربیات و حتی اشتراک ابزارها را فراهم کنند. نمونه‌های موفق جهانی نشان می‌دهد که وقتی دانش فنی با حمایت جمعی و هویت فرهنگی همسو می‌شود، خروجی حاصل نه‌تنها اقتصادی بلکه اثرگذار اجتماعی است. این رویکرد می‌تواند مدل جدیدی از توسعه پایدار در صنایع خلاق ایجاد کند که در آن فناوری، فرهنگ و کارآفرینی زنانه هم‌افزا عمل می‌کنند.
در نهایت، هوش مصنوعی تنها یک ابزار نیست؛ بلکه یک شریک فکری و خلاق برای کارآفرینان زن است که می‌تواند آن‌ها را در مسیر ساخت آینده‌ای متنوع‌تر، برابرتر و نوآورتر همراهی کند. این فناوری می‌تواند به زنان در عبور از مرزهای جغرافیایی، زبانی و حتی ساختاری یاری رساند و داستان‌های تازه‌ای را به روایت جهانی بیفزاید. آنچه اهمیت دارد، نگاه هوشمندانه به فرصت‌ها و تهدیدهای آن است؛ نگاهی که هم جسارت آزمودن امکانات جدید را داشته باشد و هم دوراندیشی برای حفاظت از ارزش‌ها و هویت. زنان امروز در صنایع خلاق، با ترکیب استعداد، پشتکار و هوش مصنوعی، نه‌تنها کسب‌وکارهای موفق می‌سازند، بلکه الگوهای نوینی از توسعه و همکاری اجتماعی را بنیان می‌گذارند. در این مسیر، هر گامی که برداشته می‌شود، نه‌فقط یک موفقیت فردی، بلکه بخشی از یک تحول جمعی است که آینده صنایع خلاق و جایگاه زنان را در آن بازتعریف می‌کند.
