تصویب ۱۸ طرح برای تکمیل زنجیره ایمپلنت‌های مغزی در ۱۳ دانشگاه برتر کشور
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی ریاست جمهوری از بسترسازی اولیه به واسطه اقدامات و برنامه‌ریزی‌های ستادو فناوری‌های شناختی برای تکمیل زنجیره طراحی یک ایمپلنت مغزی خبر داد و گفت: این اقدام به تصویب ۱۸ عنوان طرح با مشارکت حدود ۱۵۶ محقق در ۱۳ دانشگاه برتر کشور منجر شده است.
به گزارش خبرگزاری سینا، عطااله پورعباسی با بیان اینکه فناوری‌های شناختی در نقطه تلاقی سلامت، اقتصاد و امنیت ملی قرار دارند و سرمایه‌گذاری در این حوزه، تنها سرمایه‌گذاری در سلامت نیست، گفت: همگرایی بی‌سابقه علوم اعصاب، هوش مصنوعی، مهندسی و نانوفناوری درحال شکل‌دهی به حوزه‌ای راهبردی به نام «فناوری‌های عصبی» است و در این میان، ایمپلنت‌های مغزی و نوروپروتزها به عنوان پیشرفته‌ترین تجلیات این همگرایی، نقش کلیدی در تعیین مرزهای توانایی‌های بشر در قرن بیست و یکم ایفا می‌کنند.
وی توضیح داد: ایمپلنت‌های مغزی، دستگاه‌ها یا آرایه‌های الکترونی هستند که به صورت تهاجمی در داخل یا روی سطح قشر مغز کاشته می‌شوند و نقش اصلی آنها ثبت سیگنال‌های عصبی و یا تحریک الکتریکی بافت عصبی است و این فناوری، هسته مرکزی سیستم‌هایی مانند تحریک عمقی مغز و واسط‌های مغز-رایانه پیشرفته را تشکیل می‌دهد.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی اضافه کرد: نوروپروتزها نیز دستگاه‌هایی هستند که مسیرهای عصبی آسیب‌دیده را دور می‌زنند تا عملکردهای حسی، حرکتی یا شناختی از دست رفته را بازیابی کنند و نمونه‌های بارز شامل دست‌های مصنوعی کنترل شونده با فکر، کاشت حلزون شنوایی و ایمپلنت‌های شبکیه برای بازگرداندن بینایی هستند و این فناوری‌ها تبلور همگرایی بین علوم اعصاب، مهندسی و هوش مصنوعی است.
وی با بیان اینکه توسعه این فناوری‌ها ناظر بر نیازهای حیاتی و فرصت‌های استراتژیک متعددی برای کشور است و ایمپلنت‌های مغزی و نوروپروتزها سهم عمده‌ای در این بازار دارند، افزود: تحول در اقتصاد ملی و خلق ثروت، حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان یک ضرورت غیرقابل انکار است.
به گفته وی، حجم بازار جهانی فناوری‌های عصبی در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۱.۲ میلیارد دلار برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود با نرخ رشد ترکیبی سالانه به حدود ۵۰ تا ۷۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ برسد.
پورعباسی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری در این حوزه، ارزش اقتصادی کلانی از طریق خلق بازارهای جدید با ارزش افزوده فوق‌العاده، اشتغال‌زایی برای نیروی کار بسیار متخصص و کاهش وابستگی به واردات ایجاد می‌کند، یادآور شد: تأمین امنیت ملی و کسب برتری استراتژیک، آینده صنایع دفاعی، امنیت سایبری و برتری شناختی به شدت به فناوری‌های عصبی وابسته است و واسط‌های مغز-رایانه مبتنی بر ایمپلنت‌های مغزی برای کنترل سامانه‌های پیچیده، تقویت شناختی پرسنل و کاربردهای امنیتی، از جمله حوزه‌های راهبردی هستند.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با بیان اینکه خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران از پتانسیل و مزایای نسبی قابل توجهی در این حوزه برخوردار است، تصریح کرد: وجود نیروی انسانی جوان، مستعد و متخصص در حوزه‌های مهندسی، پزشکی و علوم اعصاب، حضور پژوهشگران شناخته شده بین‌المللی و دستاوردهای خوب در حوزه‌هایی مانند روش‌های جراحی نوروپروتز، تجارب ارزشمند پژوهشی در حوزه‌های مرتبط مانند سلول‌های بنیادی، داروسانی هوشمند و نوروانفورماتیک بر شمرده می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با تشکیل کارگروه تخصصی و انتشار ۱۰ درخواست پروپوزال برای تکمیل زنجیره طراحی یک ایمپلنت مغزی، بسترسازی اولیه را انجام داده است و این اقدام به تصویب ۱۸ عنوان طرح با مشارکت حدود ۱۵۶ محقق در ۱۳ دانشگاه برتر کشور منجر شده که نشان از وجود ظرفیت و عزم علمی دارد.
به گفته پورعباسی، با استفاده از مزایای نسبی موجود و رفع چالش‌های شناسایی‌شده از طریق یک برنامه منسجم و حکمرانی هوشمند، کشور می‌تواند خود را در میان بازیگران پیشرو این عرصه استراتژیک در منطقه و جهان قرار دهد و غفلت از این فرصت تاریخی، نه تنها عقب‌ماندگی فناورانه را به دنبال خواهد داشت، بلکه وابستگی کشور را در حساس‌ترین حوزه‌های ممکن ایجاد خواهد کرد.
