سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ خبر داد:
کارنامه «مهارت و توانمندی» رسماً به مدرک تحصیلی اضافه شد/ پایان سلطه نمره در دانشگاه علم و فرهنگ
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ گفت: از این پس، خروجی دانشگاه علم و فرهنگ صرفاً نمره و معدل نیست و دانشجویان با کارنامه توانمندی شغلی، شانس بیشتری برای استخدام مستقیم در بازار کار خواهند داشت.
به گزارش خبرگزاری سینا، محمدحسین ایمانی‌خوشخو، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: در شرایط کنونی کشور، توجه به اقتصاد آموزش عالی و کاهش وابستگی به حمایت‌های دولتی ضروری است، زیرا ممکن است در آینده این حمایت‌ها با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود.
وی با بیان اینکه «کشور ما همواره نشان داده است که از بحران‌ها سربلند بیرون آمده»، اظهار کرد: دوره فعلی از جهاتی خاص‌تر است و ما باید تمرین اتکا به خود را جدی‌تر بگیریم. در همه بخش‌ها، از جمله آموزش عالی، باید به اقتصاد آن بخش توجه بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم پایدار پیش برویم.
ضرورت توجه به اقتصاد آموزش عالی
وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته موفقیت‌های علمی قابل‌توجهی در کشور حاصل شده است، افزود: در برخی رشته‌ها رتبه‌های علمی ایران به زیر ۱۰ جهانی رسیده که این افتخاری بزرگ است و جای قدردانی دارد. با این حال، امروز باید به موضوع جدیدی به نام اقتصاد آموزش عالی بپردازیم. اگر بخواهیم چالش‌های این حوزه را بررسی کنیم، باید نگاه اقتصادی‌تری داشته باشیم و پیش‌بینی کنیم که در آینده ممکن است حمایت‌های دولتی کاهش یابد.
این مقام مسئول تأکید کرد؛ در حال حاضر یکی از چالش‌های مهم آموزش عالی، صندلی‌های خالی در دانشگاه‌هاست. در تعبیر اقتصادی، یعنی ما محصول تولید کرده‌ایم اما مشتری ندارد؛ و بدترین اتفاق برای هر مجموعه‌ای این است که محصولش بدون تقاضا بماند.
چرا ورود به دانشگاه دیگر اولویت نیست؟
ایمانی‌خوشخو با طرح این پرسش که چرا امروزه بسیاری از داوطلبان تا پشت درِ دانشگاه می‌آیند اما وارد نمی‌شوند، گفت: همیشه ورود به آموزش عالی یکی از اهداف مهم دانش‌آموزان بود، اما اکنون تمایل به ادامه تحصیل کاهش یافته است. این مسئله نیازمند آسیب‌شناسی جدی است تا بدانیم چه عواملی باعث کم‌رنگ شدن انگیزه تحصیل دانشگاهی شده است.
کاهش هزینه‌ها و بازنگری در طول دوره‌های تحصیلی
وی با اشاره به برخی پیشنهادهای مطرح‌شده از سوی وزارت علوم اظهار کرد: یکی از راهکارها کاهش طول دوره‌های تحصیلی است؛ برای مثال، می‌توان بررسی کرد آیا می‌شود دوره کارشناسی را مانند برخی کشورها از چهار سال به سه سال کاهش داد؟ یا چرا میانگین طول دوره دکتری در ایران پنج تا شش سال است؟ هرچه مدت تحصیل افزایش یابد، هزینه‌ها نیز بالاتر می‌رود. این‌ها موضوعاتی است که باید با جدیت بیشتری روی آن کار شود.
نقش بخش خصوصی در آموزش عالی
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه با تأکید بر لزوم تقویت بخش غیردولتی در آموزش عالی خاطرنشان کرد: در بسیاری از حوزه‌ها، دولت از بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت‌ها مانند سدسازی یا نیروگاه‌ها حمایت کرده است. اما در آموزش عالی، هنوز نقش بخش خصوصی به اندازه کافی پررنگ نیست. اگر در گذشته از دانشگاه‌های غیردولتی با استانداردهای وزارت علوم حمایت بیشتری می‌شد، امروز دغدغه کمتری نسبت به محدودیت‌های بودجه‌ای داشتیم.
آموزش عالی بدون انگیزه، آموزش عالی ناقص است
ایمانی‌خوشخو با بیان اینکه اکنون باید آموزش عالی را با نگاه اقتصادی و کارکردی بازتعریف کنیم، افزود: در دوره‌هایی شعار ما کیفیت بود و تلاش کردیم دانشگاه‌ها و رشته‌ها را گسترش دهیم. اما امروز باید بپرسیم چرا با وجود این توسعه، دانشجو انگیزه لازم را برای حضور در دانشگاه ندارد؟ دانشجوی بدون انگیزه در درون نظام آموزش عالی، خود به یک ضعف ساختاری تبدیل می‌شود و این مسئله باید مورد بررسی و چاره‌اندیشی قرار گیرد.
فارغ‌التحصیل بیکار، واژه‌ای ضدتوسعه است
پرئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های نظام آموزش عالی کشور، تربیت «فارغ‌التحصیلان بیکار» است؛ پدیده‌ای که به گفته او «به‌شدت ضد توسعه» بوده و باید ریشه‌های آن مورد بررسی قرار گیرد.
ایمانی‌خوشخو با اشاره به افت عملکرد تحصیلی برخی دانشجویان در مقاطع دانشگاهی اظهار کرد: حتی دانشجویان با رتبه‌های بالا وقتی وارد دانشگاه‌های بزرگ می‌شوند، گاه دچار افت می‌شوند. برخی علت را در نظام تست‌محور مدارس می‌دانند که دانش‌آموزان را به‌صورت آکواریومی بالا می‌آورد، اما در دانشگاه، فضا واقعی‌تر و مبتنی بر دانش و توان عملی است.
افت انگیزه دانشجویان ناشی از بی‌اعتمادی به آینده شغلی
وی ادامه داد: یکی از دلایل اصلی افت انگیزه دانشجویان، بی‌اعتمادی به آینده شغلی است. دانشجو وقتی وارد دانشگاه می‌شود، با خود می‌گوید: بعد از چهار سال چه می‌شود؟ در برابر چشمانش صفی از فارغ‌التحصیلان را می‌بیند که بیکار مانده‌اند. طبیعی است که از خود بپرسد چرا من هم باید چهار سال از عمرم را صرف کنم و در نهایت به جمع بیکاران بپیوندم؟
ایمانی‌خوشخو افزود: واژه “فارغ‌التحصیل بیکار” شاید در بسیاری از کشورها بی‌معنا باشد، اما در ایران متأسفانه جا افتاده است. این مسئله باید بررسی شود که آیا رشته‌های تحصیلی با نیازهای واقعی جامعه هم‌خوانی ندارند یا فارغ‌التحصیلان توانمندی لازم برای ورود به بازار کار را ندارند؟
دانشگاه باید توانمندسازی شغلی را جدی بگیرد
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با بیان اینکه نبود توانمندی‌های حرفه‌ای از دلایل اصلی بیکاری فارغ‌التحصیلان است، اظهار کرد: بسیاری از کارفرمایان می‌گویند فارغ‌التحصیلان حتی دانشگاه‌های معتبر، در عمل توان انجام کار را ندارند و باید چند ماه یا حتی یک سال آموزش ببینند. این دوره‌های توانمندسازی می‌تواند پیش از فراغت از تحصیل در خود دانشگاه‌ها ارائه شود تا دانشجو آماده ورود به بازار کار باشد.
وی ادامه داد: در دانشگاه علم و فرهنگ این موضوع را جدی گرفته‌ایم. از ظرفیت جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها استفاده می‌کنیم تا آموزش دانشجویان صرفاً نظری نباشد و از همان دوران تحصیل، تجربه کاری به دست آورند. به همین منظور از امسال طرح ارائه سه نوع کارنامه به دانشجویان را آغاز می‌کنیم.
صدور سه کارنامه برای دانشجویان دانشگاه علم و فرهنگ
ایمانی‌خوشخو درباره این طرح توضیح داد: دانشجویان در پایان تحصیل، علاوه بر کارنامه علمی، دو کارنامه دیگر نیز دریافت خواهند کرد؛ کارنامه توانمندی و کارنامه فرهنگی. در کارنامه توانمندی، مهارت‌هایی که دانشجو در طول تحصیل کسب کرده ثبت می‌شود و در کارنامه فرهنگی، میزان رشد بینش، مشارکت اجتماعی و فرهنگی او مورد توجه قرار می‌گیرد. به این ترتیب، هر دانشجو می‌تواند با سه کارنامه خود را در جامعه و بازار کار معرفی کند.
وی تأکید کرد: دانشگاه باید محلی برای رشد همه‌جانبه شخصیت دانشجو باشد؛ از نظر فرهنگی، اجتماعی و سیاسی. مقام معظم رهبری نیز بر این موضوع تأکید دارند که دانشگاه تنها محل انتقال دانش نیست، بلکه باید محل رشد شخصیت و ارتقای بینش باشد.
اقتصاد آموزش عالی، محور سیاست‌گذاری‌های آینده
رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: در شرایط کنونی کشور، محور اصلی سیاست‌های آموزش عالی باید اقتصاد آموزش عالی باشد. اگر مسئولان به این مسئله توجه نکنند، دیگران به‌جای ما تصمیم خواهند گرفت؛ آن‌گونه که ممکن است بگویند بودجه دانشگاه‌ها امسال ۳۰ درصد کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، دانشگاه‌هایی که وابستگی بالایی به منابع دولتی دارند، با شوک جدی مواجه خواهند شد.
دانشگاه باید از وابستگی به بودجه دولتی رها شود
ایمانی‌خوشخو در ادامه خاطرنشان کرد: دانشگاه‌هایی که بیش از ۹۰ درصد هزینه‌های خود را از بودجه دولتی تأمین می‌کنند، در برابر کوچک‌ترین تغییر اقتصادی آسیب‌پذیرند. بنابراین لازم است آموزش عالی کشور به سمت استقلال مالی، جذب سرمایه بخش خصوصی و افزایش بهره‌وری حرکت کند تا بتواند در شرایط سخت نیز پایدار بماند.
دانشگاه باید متمایز و کارمحور باشد، نه صرفاً محل گذر زمان
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: هدف ما توسعه دانشگاه به هر قیمت نیست؛ اگر نتوانیم آموزش متمایز و کاربردی ارائه دهیم، دلیلی برای گسترش دانشگاه وجود ندارد.
ایمانی‌خوشخو با تأکید بر اینکه دانشگاه علم و فرهنگ باید تفاوتی آشکار با سایر دانشگاه‌ها، حتی دانشگاه‌های دولتی، داشته باشد، اظهار کرد: ما نمی‌خواهیم وقت جوانان را صرفاً با حضور در دانشگاه پر کنیم. اگر دانشگاهی متمایز و دارای ارتباط مؤثر با نهادهای علمی، پژوهشی و صنعتی نباشد، فلسفه وجودی‌اش زیر سؤال می‌رود.
ضرورت تربیت نیروی انسانی در فضای واقعی دانشگاه
ایمانی‌خوشخو با بیان اینکه «یکی از پیشنهادهای من به صنایع بزرگ کشور، انتقال فرایند آموزش نیرو به داخل دانشگاه‌هاست»، تصریح کرد: امروزه بسیاری از مجتمع‌های تولیدی نیروهای مورد نیاز خود را در بیرون آموزش می‌دهند، در حالی که بهتر است این آموزش‌ها در فضای دانشگاه انجام شود. همان‌طور که پرورش ماهی در دریا با اکوسیستم طبیعی سازگارتر است، تربیت نیروی انسانی در محیط دانشگاه هم مؤثرتر خواهد بود. به این ترتیب، هم هزینه‌ها کاهش می‌یابد و هم کیفیت آموزش و اشتغال افزایش پیدا می‌کند.
ایجاد انگیزه تحصیلی با پیوند آموزش و اشتغال
رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی با تأکید بر اینکه «احساس پویایی و آینده شغلی در دانشگاه، انگیزه دانشجویان را افزایش می‌دهد»، افزود: اگر دانشجو بداند در دوران تحصیل در حال یادگیری مهارت‌های واقعی است و پس از فراغت از تحصیل مسیر کاری روشنی دارد، نگاهش به دانشگاه متفاوت می‌شود. چنین فضایی باعث می‌شود وقتش را بیهوده تلف نکند و با انگیزه بیشتر درس بخواند.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: در گذشته رتبه‌های برتر علوم انسانی اغلب رشته حقوق را انتخاب می‌کردند، اما اکنون بسیاری از آن‌ها به دانشگاه فرهنگیان می‌روند، چون از همان ابتدا می‌دانند پس از تحصیل معلم خواهند شد. این یعنی داشتن اطمینان از آینده شغلی. در رشته‌های فنی و مهندسی هم باید چنین الگویی برقرار شود؛ مثلاً دانشجوی مهندسی سازه بداند در طول تحصیل در فلان کارخانه کار می‌کند و پس از فارغ‌التحصیلی نیز همان‌جا جذب خواهد شد. این پیوند میان تحصیل و کار، کلید احیای انگیزه در دانشگاه‌هاست.
علم و فرهنگ، دانشگاهی بدون صندلی خالی
ایمانی‌خوشخو درباره وضعیت پذیرش دانشجو در دانشگاه علم و فرهنگ گفت: ما از معدود دانشگاه‌هایی هستیم که نه‌تنها صندلی خالی نداریم، بلکه با افزایش تقاضا مواجهیم. هر سال ظرفیت پذیرش را به‌صورت کنترل‌شده افزایش می‌دهیم تا کیفیت حفظ شود. در حالی که بسیاری از دانشگاه‌ها با کاهش داوطلب روبه‌رو هستند، ما حتی دانشجویانی داریم که از دانشگاه‌های دولتی به دلایل مختلف مایل‌اند به دانشگاه علم و فرهنگ منتقل شوند. این نشان می‌دهد که کیفیت آموزشی و فضای حرفه‌ای دانشگاه در جامعه دیده شده است.
کیفیت آموزشی با سخت‌گیری بی‌منطق حاصل نمی‌شود
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با تأکید بر اینکه کیفیت آموزشی با سخت‌گیری‌های بی‌منطق حاصل نمی‌شود، گفت: اگر در یک درس، آمار مردودی دانشجویان بالا باشد، مقصر دانشجو نیست، بلکه باید مشکل را در استاد، گروه آموزشی یا نظام آموزش جست‌وجو کرد. همه انسان‌ها از سوی خداوند دارای استعداد هستند، متأسفانه گاهی این استعدادها به دلیل موانعی چون انتخاب نادرست رشته، فشار خانواده یا بی‌علاقگی به حوزه تحصیل، شکوفا نمی‌شود.
پشتیبانی از دانشجویان مشروط
وی گفت: دانشجویی که چند ترم مشروط می‌شود، بلافاصله به مرکز مشاوره معرفی می‌شود تا علت بررسی شود. اگر مشخص شود رشته‌اش متناسب با توانایی او نیست، کمک می‌کنیم تا رشته‌اش را تغییر دهد یا حتی به دانشگاه دیگری معرفی می‌کنیم. یکی از مشکلات اصلی جامعه این است که جوان احساس می‌کند حامی ندارد؛ این نگاه باید اصلاح شود. دانشگاه نباید نسبت به وضعیت تحصیلی یا آینده شغلی دانشجو بی‌تفاوت باشد. تربیت نیروهای آینده کشور بر عهده مدیران امروز است و اگر نسل جوان را رها کنیم، در واقع آینده کشور را رها کرده‌ایم.
ارتباط نزدیک استاد و دانشجو کلید موفقیت است
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با تأکید بر ضرورت ارتباط نزدیک استاد و دانشجو گفت: وقتی مسئله‌ای پیش می‌آید، نباید از آن عبور کنیم؛ باید با دانشجو صحبت کنیم، رفیق شویم و کمکش کنیم. نسل جوان سرشار از انرژی است و اگر این انرژی در مسیر درست هدایت شود، کشور آباد خواهد شد.
تأمین منابع مالی فراتر از شهریه
وی در ادامه درباره راهبرد دانشگاه برای تأمین منابع مالی و درآمدزایی فراتر از شهریه گفت: دانشگاه‌های دولتی کمتر با چالش بودجه مواجه‌اند، اما دانشگاه‌های غیردولتی مانند ما باید به فکر منابع پایدار باشند. افزایش شهریه متناسب با تورم نه شدنی است و نه درست. بنابراین بخشی از درآمد از طریق قراردادهای پژوهشی و همکاری با دستگاه‌ها تأمین می‌شود. اداره دانشگاه در شرایط فعلی واقعاً دشوار است. تابستان امسال یکی از سخت‌ترین دوره‌ها را داشتیم، چون امتحانات به شهریور موکول شد و دو تا سه ماه بدون دریافت شهریه، باید حقوق، آب، برق و سایر هزینه‌ها را پرداخت می‌کردیم. با این حال، تلاش کردیم حتی در این شرایط هم کیفیت آموزش و خدمات را حفظ کنیم.
استقلال نهادی جهاد دانشگاهی
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با تأکید بر استقلال نهادی جهاد دانشگاهی گفت: جهاد دانشگاهی طی بیش از چهار دهه فعالیت، آموخته که روی پای خود بایستد و در سخت‌ترین شرایط کشور چراغ خود را روشن نگه دارد.
ثبت‌نام دانشجویان جدید؛ مشاوره و هدایت تحصیلی از روز اول
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ درباره برنامه‌های این دانشگاه برای سال تحصیلی جدید نیز گفت: در فرآیند ثبت‌نام دانشجویان جدیدالورود، میزهای مشاوره فعال هستند تا از همان ابتدا استعداد، علایق و نیازهای تحصیلی دانشجو شناسایی شود. اگر نقاط ضعفی دیده شود، از همان روز اول هدایت تحصیلی و مشاوره آغاز می‌شود تا از بروز مشکلات آموزشی و افت تحصیلی جلوگیری کنیم. فضای دانشگاه ما کاملاً صمیمی است و خانواده‌ها هم در روز ثبت‌نام در این تجربه همراه فرزندان‌شان هستند.
