چهره ماندگار ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان عنوان کرد؛
معماری امروز ایران نشان از تاریخ و تمدن کهن کشورمان ندارد

چهره ماندگار ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان گفت: معماری امروز ایران نشان از تاریخ و تمدن کشورمان ندارد و از هویت و اصالت معماری و شهرسازی‌مان فاصله گرفته‌ایم. در معماری جدیدمان به اقلیم، باورها، اندیشه‌ها و هویت انسانی توجهی نکرده‌ایم.

فرزانه صدقی: امروز صبح در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی مبانی ایران شناختی پیشرفت که در مرکز الگوی اسلامی ایران برگزار می‌شود، با حضور پروفسور محمود گلابچی، چهره ماندگار ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان و استاد دانشگاه معماری هنرهای زیبا دانشگاه تهران و دکتر حسن بلخاری، استاد دانشگاه تهران و عضو اندیشکده فرهنگ مرکز الگو، دکتر شهریاری نیازی، دبیر نشست و دانشیار دانشگاه تهران و دبیر اندیشکده فرهنگ مرکز الگو به موضوع هنر، معماری، زبان معنا در تمدن اسلامی ایرانی پرداخته شد.

به گزارش اختصاصی خبرگزاری سینا، پروفسور محمود گلابچی، چهره ماندگار ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان در این نشست تخصصی گفت: معماری پر افتخار و پر شکوه ایران در دوران پیش از اسلام و پس از اسلام نشان از بهره‌مندی فرهیختگان از فناوری، فرهنگ و تمدن غنی و قدرتمندی سرزمین مان دارد. زیگورات چغازنبیل، تخت جمشید، طاق کسری، سازه‌های آبی شوشتر، گنبد کاووس، گنبد سلطانیه و…. از جمله این آثار معماری هستند.

استاد دانشگاه معماری هنرهای زیبا دانشگاه تهران افزود: هنوز گل و خشت طاق کسری( کاخ تابستانی پادشاهان ساسانی) باقی مانده است. گنبد کاووس با 53 متر ارتفاع، بلندترین و پایدارترین سازه آجری جهان است که ابعاد و نسبت طول و عرض بسیار هوشمندانه ساخته شده است که پس از 800 الی 900 سال بر اثر زلزله فرو نریخته است. گنبد سلطانیه نیز الهام بخش بسیاری از آثار معماری در دنیا بوده است. به عنوان مثال گنبد  کلیسای جامع سانتا ماریا دل فیوره در ایتالیا با الهام از معماری گنبد سلطانیه ساخته شده است.

بنیان گذار قطب علمی فناوری معماری و بنیان گذار دانشگاه معماری و هنر پارس اظهارکرد: همچنین در معماری گذشته ایران به مباحثی مانند انرژی و حفظ  محیط زیست پرداخته شده است.  پیشینیان ما با ساخت بادگیرهای چند جهته در کاشان، یزد و خلیج فارس( که کشورهای عربی نیز از ایران این معماری را وام گرفته اند) با استفاده از انرژی باد و آب و بدون استفاده از هیچ گونه انرژی فسیلی، مکانیکی و الکتریکی، دمای ساختمان‌ها در تابستان را از 40 درجه به دمای مطبوع 22 درجه سانتی گراد می‌رساندند.

به گفته وی، در دنیا تولید گرما کاری آسان و کم هزینه اما تولید سرما کاری سخت و پر هزینه است. امروزه درمناطق گرمسیر ایران از جمله آبادان برای خنک شدن دمای ساختمان از اسپیلت استفاده می‌شود و معماری گذشته به دست فراموشی سپرده شده است.

دارای کرسی یونسکو در معماری اسلامی و استاد نمونه دانشگاه تهران ادامه داد: کشور ایران نه تنها در زمینه معماری بلکه در زمینه پزشکی، فقه، فلسفه، نجوم و … نیز در قله‌های علم جهان قرار داشت. هزاران سال کتاب ابوعلی سینا در دانشگاه های معتبر دنیا تدریس شده است. محمدبن‌زکریای رازی، شیمیدان و پزشک بلندآوازه ایرانی با کشف الکل( اتیلیک و متیلیک) گامی موثر برای درمان تراخم چشم برداشت.

وی یادآورشد: متاسفانه طی چند قرن اخیر در معرض اندیشه و افکار جوامع اروپایی و غربی قرار گرفته‌ایم که این مساله باعث شده تحولاتی در معماری، شهرسازی و فناوری به وجود آید و اصالت و هویت ایرانی خودمان را از دست بدهیم. در طراحی و معماری گذشته هویت داشتیم. اصالت با انسان و باورهای الگوی زیستی و اقلیم بود. دانش آموختگانی که در کشورهای دیگر تدریس کردند مکاتب و الگوهای غربی را وارد ایران کردند و باعث شدند هویت مان را از دست بدهیم.

گلابچی گفت: متاسفانه امروز اصلا در جایگاه مناسب خودمان قرار نداریم. معماری امروز ما نشان از تاریخ و تمدن ما ندارد. از خانه‌ها، ساختمان‌ها و معماری و شهرسازی خودمان فاصله گرفته‌ایم. امروز بدون توجه به اقلیم پروژه‌هایی مانند مسکن مهر و مجموعه‌های چند واحدی یکسانی برای چابهار، آبادان، همدان، کردستان و غیره می‌سازیم در صورتی که ساختمان سازی در همدان و کردستان باید مطابق با نواحی کوهستانی ساخته شود. معماری نواحی شمالی، جنوبی، کوهستانی با یکدیگر متفاوت هستند. اکنون در معماری‌مان به اقلیم، باورها، اندیشه‌ها و هویت انسانی توجهی نمی‌کنیم.

وی به راه حل های برون رفت این مساله پرداخت و اظهارکرد: ابتدا برای تغییر در معماری کشورمان باید از فرهنگ جامعه‌مان شروع کنیم. جایگاه معماری از صف گران قیمت نمای یونانی و کلاسیک باید به معماری ایرانی تغییر پیدا کند. دو، آموزش معماری از مراکز فنی و حرفه‌ای تا دانشگاه‌ها تدریس شود. کشور ما همواره با خطر بالقوه زلزله مواجه است. باید با آموزش معماری با هویت میزان خسارت‌هایی که در زلزله‌هایی مانند طبس، بم و رودبار به بار می‎‌آیند را کاهش دهیم. این آموزش‌ها باید به صورت الزام در مراکز آموزشگاهی و دانشگاهی تدریس شود.

چهره ماندگار ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان بیان کرد: سه، مراکز و سازمان‌های اجرایی مانند نظام مهندسی و شهرداری باید مجوز صدور ساخت و سازهایی مطابق با فرهنگ کشورمان را بدهند. چهار، بخش قانون گذار باید به سازندگان سیاست تشویقی برای استفاده از انرژی‌های پاک اختصاص دهد. پنج، نهادهای بالادستی مانند شورای انقلاب فرهنگی و مرکزالگوی پیشرفت باید این تفکر را در کشور جاری و ساری کنند.

وی در پایان تاکید کرد: معماری امروز اصلا شایسته مردم سرزمین و تمدن‌مان نیست. ما هنوز شناخت کافی از گذشته خودمان نداریم. جوانان سرزمین‌مان باید بدانند همه چیز ازغرب نیامده است. باید برای آینده برنامه ریزی کنیم تا دانشگاه‌ها، دستگاه‌های نظارتی و اجرایی و سطوح عالی کشور سیاستگذاری تعریف کنند تا کیفیت و شرایطی برای اجرا پروژه‌های معماری مطابق با فرهنگ و اصالت ایرانی فراهم شود.