ادبیات و استراتژی؛ حلقه مفقوده زیست‌بوم خلاق ایران
دبیر کارگروه توسعه صنایع خلاق معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفتگویی تاکید کرد که نبود ادبیات مشترک و استراتژی منسجم، مانع اصلی رشد اقتصاد خلاق در ایران است.
به گزارش اختصاصی خبرگزاری سینا، محمدحسین آشتیانی گفت: «توسعه اقتصاد خلاق نیازمند بسترسازی بنیادین است. در زیست‌بوم نوآوری ایران مدیرانی که به زبان صنایع خلاق مسلط باشند کم داریم و همین خلأ موجب شکاف در سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی شده است.»
به گفته او، بسیاری از مدیران پارک‌های علم و فناوری هنوز با مفاهیم اقتصاد خلاق بیگانه‌اند و این مسئله جذب شرکت‌ها و نیروی انسانی را با مشکل مواجه کرده است: «این تنها مشکل پارک‌ها نیست؛ بلکه کل اکوسیستم ما فاقد زبان و ادبیات مشترک است.»
آشتیانی نبود داده‌های دقیق را یکی از موانع اصلی دانست: «دولت و مراکز علمی حتی آمار مشخصی از تعداد استارتاپ‌ها، صادرات محصولات خلاق یا نیروی انسانی صنایع دستی ندارند. بدون داده نمی‌توان استراتژی داشت و زنجیره ناکامی‌ها ادامه پیدا می‌کند.»
او با اشاره به تجربه‌های جهانی افزود: «نیجریه در سال 2023 وزارت صنایع خلاق و گردشگری راه‌اندازی کرد. بریتانیا سال‌هاست صنایع خلاق را به رسمیت شناخته و هند با انستیتوی NID توانسته پلی میان سنت و صنعت ایجاد کند. اما در ایران هنوز درک روشنی از اهمیت این حوزه شکل نگرفته است.»
آشتیانی تأکید کرد که سرمایه‌گذاری‌های دولتی در هنرهای سنتی و صنایع دستی به دلیل نبود استراتژی اغلب به بازار راه پیدا نمی‌کند: «سوال اینجاست که میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری چه سهمی از بازار را گرفته است؟»
او نیروی انسانی را کانون تحول می‌داند: «اگر توان‌افزایی نیروی انسانی بر پایه یک استراتژی مشخص صورت نگیرد، ایجاد خوشه‌های فرهنگی و خلاق تنها در حد شعار باقی می‌ماند.»
آشتیانی به ظرفیت بالای زنان در این حوزه اشاره کرد: «۷۰ درصد بانوان می‌توانند در قالب استارتاپ وارد مسیر خوداشتغالی شوند و این می‌تواند گره‌گشای بزرگی برای اقتصاد باشد.»
وی یادآور شد که صنایع خلاق در تاریخ ایران نقشی جدی ایفا کرده است: «در دوره ساسانی پارچه ابریشمی ایران به اروپا و سفال ایرانی به خاورمیانه صادر می‌شد. امروز هم می‌توانیم از همین ظرفیت برای تنوع‌بخشی به اقتصاد استفاده کنیم.»
بر اساس آمار اتحادیه اروپا، اقتصاد خلاق ۸ میلیون شغل در این قاره ایجاد کرده و تنها در بریتانیا ۲ میلیون نفر در این صنعت مشغول به کارند. آشتیانی معتقد است ایران نیز با تنوع فرهنگی بی‌نظیر خود می‌تواند به چنین جایگاهی برسد؛ مشروط بر اینکه «ادبیات مشترک و استراتژی منسجم» در سیاست‌گذاری به‌سرعت شکل بگیرد.
