موزه‌ای برای موسیقی/۲
سازهایی که سر از باغ قاجاریه در آوردند
موزه‌ها به‌عنوان حلقه پیوند فرهنگ و گردشگری، نقشی کلیدی در رونق اقتصادی ایفا می‌کنند. موزه موسیقی صبا در قلب شلوغ خیابان ظهیرالاسلام، نه‌تنها گنجینه‌ای از تاریخ موسیقی ایران است، بلکه ظرفیتی مغفول برای جذب گردشگر داخلی و خارجی و ارتقاء اقتصاد هنر به شمار می‌آید؛ گامی که می‌تواند الگوی توسعه پایدار فرهنگی و هنری در کلان‌شهر تهران باشد. در ایران چندین موزه برای موسیقی وجود دارد که در پرونده «موزه‌ای برای موسیقی» به آن می‌پردازیم.
سحر طاعتی: برخلاف تصور عموم که بزرگترین و جامع ترین موزه ها در تهران متمرکز شده اند، کرمان سالیان سال است که میزبان یکی از بزرگترین و پرتنوع ترین موزه های موسیقی ایران است.
به گزارش اختصاصی خبرگزاری سینا، این موزه که بنام موزه سازهای سنتی کرمان معروف است در باغ هرندی این شهر قرار دارد. باغ هرندی که قدمتش به دوره قاجار برمی گردد، در سال ۱۲۵۲ توسط محمدرضا خان عدل‌السلطان، یکی از نظامیان بلندپایه کرمان، ساخته شد.
طرح ساختمان اصلی باغ که امروز موزه سازهای سنتی و باستان‌شناسی در آن قرار دارند، توسط پسر عدل‌السلطان از فرانسه فرستاده شد و ترکیبی است از معماری فرنگی و ایرانی. در سال ۱۳۱۳، باغ به ابوالقاسم هرندی، فروخته شد. چند دهه بعد، در سال ۱۳۴۹، بخشی از باغ به وزارت فرهنگ و هنر اهدا و بعدها بقیه آن نیز خریداری شد. این مجموعه در سال ۱۳۵۴ به ثبت ملی رسید.
اما چه شد که این باغ میزبان موزه موسیقی کرمان شد؟
در واقع ایده راه‌اندازی موزه سازهای سنتی کرمان توسط استاد حسین مسعود کرمانی، آخرین سازنده تار به روش قدیم، در سال ۱۳۷۸ مطرح شد و با حمایت میراث‌فرهنگی، این موزه در سال ۱۳۸۱ رسما باز شد و اکنون به خانه‌ای برای سازهای بومی و اصیل کرمان تبدیل شده است. این موزه باهدف آشنایی گردشگران با هنر موسیقی کرمان، فضایی ویژه در جاذبه های گردشگری موسیقی کرمان ایجاد کرده است.
بیشتر بخوانید:
موزه موسیقی صبا، سرمایه فرهنگی در دل خیابان ظهیرالاسلام/عکس
در موزه سازهای سنتی کرمان، بیش از ۲۵۰ ساز سنتی و منحصربه‌فرد دیده می شود که در میان این سازها، پنج عدد ساخته دست استاد حسین مسعود هستند. او همچنین مجموعه‌ای از سازهای ارزشمند مانند عود، سه‌تار، تنبک قاجاری و دو ساز با قدمتی نزدیک به ۵۰ سال را به این موزه اهدا کرده است.
در این موزه می‌توانید سازهایی همچون سنتور، قیچک، تنبک، کمانچه، قانون، رباب، تار، دوتار خراسان و حتی سازهای نادرتری مانند کوزک بم و کاسوره خوزستان را ببینید. همچنین سازهایی از دیگر کشورها همچون اسپانیا،ایتالیا و کشورهای افریقایی در این موزه نگهداری می شود. علاوه برسازهای این موزه، یک سیستم صوتی تعاملی در ویترین‌ها تعبیه شده که به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد هنگام مشاهده سازها، صدای نواختن آن‌ها توسط استادان بزرگ را بشنوند.
بخش‌های برای اطلاع‌رسانی و پژوهش
این موزه همچنین دارای بخش اطلاع‌رسانی پیشرفته با خدمات صوتی و تصویری، اینترنتی و حتی یک مرکز پژوهشی برای علاقه‌مندان به موسیقی سنتی ایران است. علاوه بر این، هر سال مراسم ویژه‌ای با عنوان شبی با موسیقی سنتی ایران در این مکان برگزار می‌شود که در آن، استادان موسیقی به اجرای برنامه‌های زنده با سازهای قدیمی می‌پردازند. فضای موزه با نقاشی‌های خطی زیبا، اشعار دلنشین و تصاویر پیش‌کسوتان موسیقی ایرانی تزیین شده است. همچنین، حدود ۳۰۰ عکس قدیمی با موضوع موسیقی از دوره قاجار در این موزه نگهداری می‌شود که تعدادی از آن‌ها نیز به نمایش درآمده‌اند.
به گفته مسئول موزه ساز باغ هرندی هدف اصلی از ایجاد این موزه آشنا کردن بازدیدکنندگان با سازهای بومی و سنتی ایران و همسایگان کشور ایران است که موسیقی آنان با موسیقی کشور ما قرابت و نزدیکی بسیار دارد.
باغ هرندی و موزه جذاب سازهای سنتی کرمان، یک جاذبه تاریخی نیست ، بلکه پلی بین موسیقی و نغمه های قدیمی و بناهای تاریخی است.
