در المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک در بمبئی:
تیم دانش‌آموزی ایران در مسیر ستارگان و نجوم
در آستانه برگزاری هجدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک در بمبئی، تیمی از دانش‌آموزان ایرانی که مراحل متعدد انتخابی را پشت سر گذاشته‌اند، آماده اعزام به هند می‌شوند؛ رقابتی که با حضور بیش از ۵۰ کشور از ۲۰ تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۴ در یکی از معتبرترین رویدادهای علمی جهان برگزار خواهد شد.
المپیاد جهانی در بمبئی؛ میزبان، مرکز آموزش هومی بهابا
به گزارش اختصاصی خبرگزاری سینا، هجدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک (IOAA 2025) از ۲۰ تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۴ (مصادف با ۱۱ تا ۲۱ اوت ۲۰۲۵) در شهر بمبئی هند برگزار می‌شود. این رویداد بین‌المللی، که یکی از معتبرترین رقابت‌های علمی در سطح جهان به شمار می‌رود، با حضور نمایندگانی از بیش از ۵۰ کشور جهان برگزار خواهد شد.
میزبانی این دوره بر عهده مرکز آموزش علوم هومی بهابا (HBCSE) است؛ مرکزی آموزشی و پژوهشی که تحت نظر مؤسسه تحقیقات بنیادی تاتای بمبئی (TIFR) و زیرمجموعه وزارت انرژی اتمی هند فعالیت می‌کند. مرکز هومی بهابا در سال‌های اخیر نقش پررنگی در ارتقای جایگاه علمی هند ایفا کرده است.
این مرکز به افتخار دکتر «هومی جهانگیر بهابا» ـ از دانشمندان برجسته و بنیان‌گذار برنامه هسته‌ای هند ـ نام‌گذاری شده است. بهابا از جامعه زرتشتیان پارسی‌تبار هند بود که اصالت خانوادگی‌اش به ایران بازمی‌گردد. او از پیشگامان توسعه علمی هند در قرن بیستم به شمار می‌رود.
نمایندگان ایران؛ تیمی برآمده از رقابت‌های دشوار ملی
تیم اعزامی جمهوری اسلامی ایران به المپیاد ۲۰۲۵ متشکل از دانش‌آموزانی از شهرهای مختلف کشور است که از میان شرکت‌کنندگان در مراحل متعدد انتخابی برگزیده شده‌اند. این تیم در ماه‌های گذشته تحت آموزش‌های فشرده و برنامه‌ریزی‌های دقیق قرار گرفته است تا با آمادگی بالا و با امید به کسب رتبه‌‌های برتر در بمبئی حضور یابد.
ایران طی سال‌های گذشته حضوری موفق و منسجم در المپیادهای جهانی نجوم و اخترفیزیک داشته است. در سال ۲۰۲۳، تیم اعزامی کشور در رقابت میان بیش از ۲۵۰ دانش‌آموز از ۵۷ کشور جهان موفق به کسب رتبه اول جهانی شد. در دوره قبل از آن، که در لهستان برگزار شده بود، تیم ایران جایگاه سوم جهان را کسب کرده بود.
پیشرفت موازی ایران و هند در رقابت‌های علمی جهانی
در سال ۲۰۲۵، دو کشور آسیایی ایران و هند عملکرد قابل‌توجهی در المپیادهای جهانی فیزیک و ریاضی از خود نشان دادند. در المپیاد جهانی ریاضی که تیرماه در استرالیا برگزار شد، تیم ایران با دو مدال طلا، سه نقره و یک برنز به رتبه دوازدهم جهان رسید، که نسبت به سال گذشته هفت پله پیشرفت داشته است. هند نیز با سه طلا، دو نقره و یک برنز، به جایگاه هفتم رسید که بهترین رتبه تاریخ این کشور در این رقابت‌ها محسوب می‌شود.
در المپیاد جهانی فیزیک که تیرماه امسال در پاریس برگزار شد، تیم ایران با پنج مدال نقره در رقابت با بیش از ۴۰۰ دانش‌آموز از ۹۰ کشور به رتبه یازدهم جهانی رسید. در سوی مقابل، تیم هند با سه مدال طلا و دو نقره، به مقام پنجم جهانی دست یافت. این نتایج بیانگر رشد و تثبیت موقعیت علمی هر دو کشور در عرصه رقابت‌های بین‌المللی است.
میزبانی هند؛ نمادی از پیشرفت علمی و دیپلماسی آموزشی
میزبانی المپیاد جهانی نجوم توسط هند، تنها یک رخداد علمی نیست، بلکه نماد پیشرفت علمی این کشور و تلاشی برای تثبیت نقش آن به‌عنوان میزبان رویدادهای بین‌المللی است. هند در سال جاری میلادی در حوزه‌هایی مانند زبان‌شناسی، شیمی و علوم کامپیوتر نیز عملکرد درخشانی داشته و تمامی اعضای تیم‌های اعزامی این کشور در رقابت‌های علمی بین‌المللی، مدال‌آور شده‌اند.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در آخرین سخنرانی ماهانه خود، با اشاره به نتایج درخشان اخیر، گفت: «علم در هند قرن بیست‌ویکمی با انرژی تازه‌ای در حال پیشرفت است.» وی همچنین بر اهمیت میزبانی المپیاد جهانی نجوم تأکید کرد و آن را «بزرگترین المپیاد تاکنون» دانست؛ رویدادی که نماد جایگاه جدید هند در جامعه علمی جهانی خواهد بود.
او با اشاره به نتایج درخشان هند در المپیاد شیمی و ریاضی، از نقش پررنگ این دستاوردها در تقویت جایگاه علمی کشور سخن گفت و بر اهمیت میزبانی آتی المپیاد جهانی نجوم در بمبئی تأکید کرد؛ رویدادی که به گفته او، بزرگترین المپیاد تاکنون خواهد بود ونمادی از پیشرفت علمی هند در سطح جهانی است.
نجوم، بستری برای تعامل سازنده علمی
برگزاری المپیاد جهانی نجوم در هند و اعزام تیم ایران، تنها یک تقابل علمی میان کشورها نیست، بلکه گامی در راستای دیپلماسی علمی و فرهنگی است. هند با سرمایه‌گذاری دولتی و زیرساخت‌های علمی پیشرفته، می‌کوشد چهرهای از خود به‌عنوان کشوری خلاق و علمی به نمایش بگذارد.
هند با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، حمایت کامل مالی از سوی دولت و سازماندهی سطح بالا، قصد دارد چهرهای از خود به عنوان کشوری پیشرو، خوشفکر و توانمند در میزبانی رویدادهای جهانی علمی به نمایش بگذارد.
در جهانی که علم روزبه روز مرزهای سیاسی را کمرنگ‌تر می‌کند، چنین رویدادهایی بستری برای تعامل سازنده میان جوانان، مربیان و دولت‌هاست که می‌تواند زمینه‌ساز آیندهای روشن‌تر برای منطقه و جهان باشد.
از سوی دیگر، ایران با حضور درخشان در رشته‌های مختلف علمی، از جمله نجوم، فیزیک و ریاضی، جایگاه خود را در میان قدرت‌های علمی منطقه تثبیت کرده است. در دنیایی که علم مرزهای سیاسی را کمرنگ می‌کند، این رقابت‌ها فرصتی برای نزدیکی ملل، تقویت همکاری‌های علمی و ساختن آیندهای روشن‌تر برای منطقه و جهان به شمار می‌روند.
