یادداشت اختصاصی دکتر حسن رهایی، مدیراداره برنامه‌ریزی و توسعه پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی
استاندارد عامل حفظ اصالت وتوسعه اقتصادی صنایع فرهنگی

دکتر حسن رهایی، مدیراداره برنامه ریزی و توسعه پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی طی یادداشتی که به طور اختصاصی به خبرگزاری سینا داده شده به اهمیت استانداردسازی در صنایع فرهنگی و فرآیندی که هم به حفظ اصالت فرهنگی و هویت بومی کمک می‌کند و هم زمینه توسعه اقتصادی و صادرات را فراهم می‌سازد اشاره کرد است. در این یادداشت آمده است:

به گزارش خبرگزاری سینا، استاندارد عامل حفظ اصالت وتوسعه اقتصادی صنایع فرهنگی استانداردسازی برای محصولات صنایع فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که این محصولات با هویت، فرهنگ، ارزش‌ها و اقتصاد جامعه پیوند مستقیم دارند. استانداردهای این حوزه هم جنبه‌های محتوایی دارند و هم جنبه‌های فنی و اقتصادی. در ادامه، به دسته‌بندی و تشریح استانداردهای رایج برای محصولات صنایع فرهنگی پرداخته‌ام:

۱. استانداردهای محتوایی
این بخش مرتبط با اصالت فرهنگی، کیفیت پیام، رعایت اخلاق، و تناسب با فرهنگ بومی است:
اصالت فرهنگی: محتوای تولیدشده باید منعکس‌کننده فرهنگ، سنت‌ها، آیین‌ها و زبان بومی باشد.
تناسب با گروه هدف: سن، جنسیت، سطح تحصیلات و اقلیم فرهنگی مخاطبان باید در طراحی محصول در نظر گرفته شود.
رعایت حقوق معنوی: پرهیز از کپی‌برداری بدون مجوز، حفظ حقوق هنرمندان و نویسندگان.
اخلاق حرفه‌ای و دینی: پرهیز از محتوای مغایر با ارزش‌های اخلاقی و دینی جامعه.

۲. استانداردهای فنی و تولیدی
این استانداردها به کیفیت فنی محصول، مواد اولیه، و فرآیند تولید مربوط است:
طراحی و بسته‌بندی: استانداردهایی در مورد طراحی زیباشناختی، اطلاعات روی بسته، علائم هشداردهنده، و قابلیت بازیافت.
کیفیت چاپ و رسانه: در محصولات چاپی، چندرسانه‌ای، بازی‌های رایانه‌ای یا انیمیشن، کیفیت صدا، تصویر، گرافیک، و ترجمه اهمیت دارد.
قابلیت استفاده و دسترسی‌پذیری: مخصوصاً در محصولات دیجیتال و تعاملی، رابط کاربری مناسب، خوانایی، و رعایت دسترسی برای افراد با ناتوانی‌های جسمی باید رعایت شود.

۳. استانداردهای اقتصادی و تجاری
برای رقابت‌پذیری و توزیع محصولات فرهنگی در بازارهای داخلی و جهانی:
نشان استاندارد و گواهینامه‌های کیفیت: از سازمان‌هایی مانند سازمان ملی استاندارد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، و معاونت علمی ریاست جمهوری.
کدگذاری کالا و ثبت برند: شناسایی حقوقی کالا برای صادرات، بیمه، حمایت قضایی و رقابت‌پذیری.
قیمت‌گذاری منصفانه و رقابتی: با توجه به هزینه تولید، بازار هدف و ارزش فرهنگی محصول.

۴. استانداردهای بین‌المللی (برای صادرات)
برای حضور در بازار جهانی، رعایت استانداردهایی مانند موارد زیر ضروری است:
ISO 26000: برای مسئولیت اجتماعی و فرهنگی شرکت‌ها.
UNESCO Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions
WIPO: برای رعایت حقوق مالکیت فکری و معنوی.

۵. نهادهای تدوین استاندارد
سازمان ملی استاندارد ایران
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
یونسکو، وایپو (در سطح بین‌المللی)