وضعیت مد پایدار و ظرفیت‌های اقتصا هنر/4
لباس مردانه در مسیر پایداری: فرصت‌های نو برای طراحان ایرانی
با وجود رشد روزافزون گفت‌وگوها پیرامون مد پایدار، تمرکز اصلی این جریان در ایران همچنان بر لباس‌های زنانه و مجلسی است. این در حالی است که لباس مردانه به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین شاخه‌های پوشاک در جامعه، نیازمند بازاندیشی جدی در طراحی، تولید و مصرف است. گزارش پیش‌رو تلاش دارد تا ظرفیت‌های مغفول لباس مردانه در مسیر پایداری را بررسی کند؛ از مواد اولیه تا طراحی‌های زمان‌نابرا و بازارهای هدف. این فرصت نه‌تنها می‌تواند منجر به خلق برندهای تازه با هویت زیست‌پایدار شود، بلکه نقش مهمی در بازتعریف سلیقه عمومی و بهبود اقتصاد خلاق ایران دارد. در پرونده «وضعیت مد پایدار و ظرفیت‌های اقتصا هنر» چت‌جی‌پی‌تی، به‌صورت خلاصه و دسته‌بندی‌شده به این موضوع می‌پردازد.
پایداری در مد مردانه: از شعار تا راهبرد
به گزارش خبرگزاری سینا، وقتی از مد پایدار صحبت می‌کنیم، نخستین تصویر ذهنی اغلب افراد، لباس‌های زنانه‌ای است با طرح‌های مینیمال یا پارچه‌های بازیافتی. اما لباس مردانه، به‌خصوص در ایران، هنوز در مرحله‌ای ابتدایی از این گفتگو قرار دارد. چرا هنوز طراحان کمی به سراغ تولید کت‌وشلوار، پیراهن یا حتی لباس‌های روزمره مردانه با رویکرد پایدار رفته‌اند؟ بخشی از پاسخ، به ضعف در زنجیره تأمین بازمی‌گردد؛ نبود پارچه‌های طبیعی بومی باکیفیت، فرآیندهای رنگرزی آلاینده و دسترسی محدود به فناوری‌های دوخت کم‌هدررفت از موانع اصلی هستند. اما از سوی دیگر، نگاه محافظه‌کارانه به سلیقه مردانه و الگوهای کلیشه‌ای مصرف نیز سبب شده است که خلاقیت طراحان در این حوزه محدود بماند.
طراحی زمان‌نابرا؛ راهی به سوی بازارهای پایدار
یکی از مهم‌ترین راهبردها در مد پایدار، طراحی‌هایی است که از مد نمی‌افتند. لباس‌هایی با برش ساده، رنگ‌های خنثی و کیفیت بالا که بتوانند سال‌ها در کمد لباس باقی بمانند. این رویکرد که به اصطلاح timeless design خوانده می‌شود، در لباس مردانه ظرفیت بالایی برای توسعه دارد. کت‌وشلوار ساده، پیراهن سفید، شلوار کتان یا مانتوهای مردانه سبک مینیمال، قابلیت اجرا با متریال‌های طبیعی و با کیفیت بالا را دارند. اتفاقاً ذائقه مرد ایرانی، که به لباس‌های کلاسیک و کاربردی گرایش دارد، می‌تواند با این جریان همسو شود. اما نیاز به بازتعریف زیبایی‌شناسی معاصر در طراحی مردانه داریم؛ جایی که فرم، عملکرد و پایداری در کنار هم معنا پیدا می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
لباس ایرانی در چرخه اقتصاد خلاق: آیا طراحی بومی سودآور است؟
ردپای اقتصادی مد پایدار بر محیط زیست: سود پنهان در صرفه‌جویی منابع
در این میان، دانشجویان طراحی لباس و برندهای نوپا می‌توانند پیشگام این جریان باشند. سرمایه‌گذاری در طراحی‌های زمان‌نابرا، بهره‌گیری از هنرهای سنتی مانند چاپ دستی، گلدوزی یا پارچه‌های اقلیمی، و تولید در تیراژ محدود اما با کیفیت بالا، می‌تواند الگویی تازه در بازار مد مردانه ایران خلق کند. الگویی که هم زیست‌پذیر است، هم اقتصادی و هم اصیل.
صادرات به جای مصرف‌گرایی: برندهای ایرانی در جست‌وجوی بازار سبز
یکی از ضعف‌های اصلی صنعت پوشاک ایران، تمرکز بیش‌ازحد بر بازار داخلی با الگوهای مصرف‌گرایانه است. در مد پایدار، به‌جای تولید انبوه و ارزان، کیفیت، دوام و طراحی بومی اهمیت می‌یابد. این ویژگی‌ها، اگر به درستی در پوشاک مردانه پیاده شوند، می‌توانند برندهای ایرانی را به بازارهای جهانی متصل کنند؛ به‌ویژه بازارهایی که به مد پایدار، تولید منطقه‌ای و روایت‌های فرهنگی توجه دارند.
درحال‌حاضر، برندهای معدودی در ایران توانسته‌اند این مسیر را آغاز کنند، اما بیشترشان به لباس زنانه پرداخته‌اند. خلأ برندهایی که بر طراحی و تولید لباس مردانه پایدار تمرکز کنند، هم یک تهدید و هم یک فرصت است. تهدید برای آینده بازار داخلی که به سرعت با برندهای وارداتی جایگزین می‌شود، و فرصتی بزرگ برای کسانی که مایلند بر پایه داستان‌سرایی فرهنگی، تکنیک‌های بومی و ارزش افزوده واقعی، در بازار مد پایدار نقش‌آفرینی کنند.
نتیجه‌گیری
ورود به عرصه مد پایدار در لباس مردانه، بیش از آن‌که نیازمند سرمایه عظیم یا فناوری‌های پیچیده باشد، به نگاهی تازه و جسورانه نیاز دارد. نگاهی که هم سنت‌ها را بازخوانی کند، هم نیازهای امروز را درک کند و هم چشم‌اندازی جهانی داشته باشد. دانشجویان، طراحان جوان و برندهای تازه‌نفس اگر بتوانند این مثلث را در طراحی‌های خود لحاظ کنند، می‌توانند فصل تازه‌ای برای مد مردانه ایران رقم بزنند؛ فصلی که در آن «پایداری» نه شعار، بلکه بخشی از هویت طراحی است.
این گزارش برگرفته از توضیحات ارائه‌شده توسط ChatGPT است.
*تصویر این گزارش توسط هوش مصنوعی Copilot طراحی و اجرا شده است.
