آفت کش های شیمیایی یا آفت کش های انسانی

آفت کش‌ها همانگونه که از نامشان مشخص است برای نابودی حشرات و آفات استفاده می شوند. اگرچه نحوه عملکرد آفت کش‌ها متفاوت است، اما چه از نوع عصبی و چه نمونه‌های اختلالگر هورمونی، مسلما هیچ کدام از این مواد شیمیایی برای انسان اشتهاآور نیستند. این در شرایطی است که استفاده از آفت کش‌ها موجب کاهش سطوح مواد معدنی در مواد غذایی نیز می شوند .از مهمترین بیماریهایی که با مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی مرتبط است شامل دیابت، انواع سرطان و البته بیماریهای شایع قرن حاضر مثل اوتیسم، پارکینسون و البته چاقی مفرط. امروزه خطر بیماری زایی آفت کش هایی که در کشاورزی سنتی و ارگانیک مورد استفاده قرار می گیرد و طی تحقیقات گسترده به اثبات رسیده است. از این رو دانشمندان به کاهش مصرف محصولات کشاورزی که با استفاده از سموم شیمیایی تولید شده اند تاکید دارند.

سالیان متمادی است که دانشمندان به ارتباط بین آفت کش‌ها و ابتلا به بیماری دیابت اشاره می کنند. شواهد جدیدی نیز در نود و چهارمین نشست سالانه "انجمن غدد درون ریز آمریکا" ارائه شده‌اند. بنابر نتایج مطالعه پروفسور "رابرت سارگیس"، "تولی‌فلانید"، قارچ کش مورد استفاده در کشاورزی، به مقاومت سلول‌های چربی در برابر انسولین منجر می شود. همچنین، بنابر مطالعه‌ای که طی سال 2011 در نشریه "دیابتس کِر" منتشر شد، دانشمندان دریافته بودند خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 در افرادی که دارای اضافه وزن بوده و سطوح بالایی از آفت کش‌های "ارگانوکلورین" در بدن آنها وجود دارد، نسبت به افراد دیگر بسیار بیشتر است. بنابر مطالعه‌ای که طی سال 2012 در نشریه "انوایرومنتال هلث پرسپکتیو" منتشر شد، بیش از 50 آفت کش به عنوان اختلالگر هورمونی طبقه بندی شده‌اند که برخی از آنها با تجمع در سلول‌های بدن انسان به افزایش "سندرم متابولیک" و چاقی منجر می شوند.

پژوهشگران معتقدند اوتیسم، بیماری قرن 21 به واسطه ترکیبی از ژن‌ها و آلاینده‌ها در رحم مادر و سال‌های آغازین زندگی فرد ایجاد می شود. بسیاری از حشره کش‌ها با تاثیر بر اعصاب موجب نابودی آفات و حشرات می شوند، اما امکان بروز شرایطی مشابه برای برخی از کودکان نیز وجود دارد. بنابر نتایج مطالعه‌ای که طی سال 2010 در دانشگاه هاروارد انجام شد، پژوهشگران دریافتند احتمال ابتلا به"ADHD"، بیماری که با ویژگی‌های فقدان تمرکز و بیش فعالی شناخته می شود، در کودکانی که اثر آفت کش "ارگانوفسفره" در ادرار آنها وجود دارد، بیش از سایر کودکان است.

بيماري پاركينسون يك بيماري دستگاه عصبي مركزي در بزرگسالان مسن تر كه مشخصه آن سفتي عضلاني پيشرونده تدريجي، لرزش و از دست رفتن مهارت هاي حركتي است. اين اختلال هنگام رخ مي دهد كه نواحي خاصي از مغز توانايي خود در توليد دوپامين (يكي از ناقلين عصبي در مغز) را از دست مي دهند. پاركينسون از جمله بيماريهاي مغز و اعصاب در سنين بعد از  ۶۰سالگي است از هر ‪ ۱۰۰نفر بالاي ‪ ۶۰سال يك نفر به پاركينسون مبتلا مي‌شوند. البته اين بيماري گاه در افراد جوانتر هم ديده مي‌شود كه پنج تا ‪ ۱۰درصد بيماران را تشكيل مي‌دهند. طبق آمار جهانی بعد از آلزايمر، پاركينسون شايع‌ترين بيماري مخرب اعصاب به حساب مي‌آيد و با توجه به اهمیت موضوع اولین سوالی که ذهن انسان را درگیر می کند این است علت بروز این بیماری و بیماریهای مشایه دستگاه عصبی چیست؟ چرا همزمان با پیشرفت بشر در علم، بیماریهای مهلک و ناشناخته نیز افزایش می یابند؟ بر اساس تحقیقات معتبر صورت گرفته در سراسر جهان، مهمترین عامل ایجاد بیماری پارکینسون استفاده از حشره كش ها و علف کش ها جهت مبارزه با آفات مزارع کشاورزی شناخته شده است. بر اساس گزارش محققان آمريكايي در سال 2011 كه بر روي 600 بيمار مبتلا به پاركينسون مطالعه كرده بودند، اعلام كردند "حشره كش ها خطر ابتلا به بيماري پاركينسون را افزايش مي دهند. محققان آمريكايي پس از مطالعه بر روي 600 بيمار اعلام كردند افرادي كه در معرض حشره كش ها قرار مي گيرند 1/6 برابر بيشتر از ديگران در خطر ابتلابه پاركينسون قرار دارند". مطالعات انجام شده توسط موسسه بین الملل سلامت آمریکا (NIH) در سال 2011 ثابت کرده است آفت کش های روتنن و پاراکوات که به صورت متداول در کشاورزی ارگانیک مصرف می شوند، منجر به بیماری پارکینسون در بین افرادی که به مدت طولانی از محصولات غذایی آلوده به این افت کشها و مخصوصا کشاورزانی که از این سموم دفع آفات استفاده می کنند، شده است. بنابراین امروزه دانشمندان با توجه به عواقب استفاده از این آفت کش ها در مزارع ارگانیک، در مورد سلامت این محصولات برای انسان به چالش کشیده شده اند!!!

با توجه به اسباط خطر استفاده از آفت کش ها در صنعت کشاورزی متاسفانه در طی پنجاه سال گذشته، آفت کشها جزء ضروری دنیای کشاورزی بوده اند. گرچه تقاضا برای تولید و توزیع آفت کش که باعث افزایش بهبود کیفیت و کارایی کشاورزی می شود محرز است. ولی احتمال بکارگیری نابجا و غیر معقول، بسیار زیاد می باشد.  متاسفانه همه سعی بر این دارند از بهترین و قویترین حشره‌کش ها و قارچ کش‌ها در کنترل آفات و بیماریهای محصولاتشان استفاده نمایند تا سرمایه ریالی افزایش یابد ، ولی ازآنچه که سموم شیمیائی بطور نهفته با جان و روان بشر میکند چندان خبر ندارند و تنها علائم حاد مسمومیت را مسموم شدن و حالت تهوع می دانند و دیگر هیچ. در حالی که متاسفانه از عواید استفاده بی رویه از نهاده های کشاورزی برای انسان در قرن حاضر  انواع بیماری و البته چاقی مفرط در بین زنان و مردان را میتوان نام برد. به گفته وزیر بهداشت  ۷۰۰ هزار نفر در کشور مبتلا به آلزایمر هستند و ۵۰ درصد ایرانیان اضافه وزن دارند در حالی که میزان اضافه وزن در زنان بیشتر از مردان است.

لذا یکی از راه کارهای جلوگیری از استفاده بی رویه سموم کشاورزی، کشت محصولات تراریخته است که نیاز به سم ندارند. امروزه سطح زیر کشت اینگونه محصولات در دنیا بیش از ۱۸۰ میلیون هکتار است و توسط ۲۹ کشور کشت و کار می شود. با کشت اینگونه محصولات تعداد دفعات سم‌پاشی کاهش یافته و در نتیجه از سم کمتری در فرآیند تولید محصولات استفاده می‌شود .طبق آمار جهانی هر سال سطح زیر کشت این گروه از محصولات در جهان در مقایسه با سال‌های قبل افزایش پیدا کرده که این نشان‌دهنده اعتماد و اطمینان میلیون‌ ها کشاورز در سراسر جهان به محصولات تراریخته است. محصولات تراریخته خطری برای سلامت انسان و محیط زیست ندارند زیرا قبل از تجاری سازی (تولید انبوه برای مصرف مردم) ارزیابی لازم در مورد آن ها انجام می شود تا ایمنی اینگونه محصولات تضمین شود، این در حالی است که بقیه محصولات کشاورزی که به روش های سنتی تولید می شوند چنین ارزیابی در مورد آنها صورت نمی گیرد. گفتنی است در حال حاضر هیچ سازمان بهداشتی در کشور مسئولیت نظارت و کنترل آلودگی مواد غذایی ، محصولات کشاورزی ، میوه جات ، صیفی جات و سرمایه های ملی ( آب ، خاک و …) را به عهده ندارد واستفاده های غیر اصولی و غیر منطقی روز به روز با ورود سموم خطرناک به محیط دوچندان گردیده است و اگر روزی از محصولات کشاورزی نمونه برداری حد مجاز باقیمانده سموم صورت گیرد معلوم خواهد شد که به گذشتگان چه مصیبت و فلاکتی شده و آینده کشور را چه خطری کمین کرده و چه سهمی از این محصولات تولیدی کشاورزی صلاحیت عرضه به بازار ومصرف مردم کشور را دارند.

در حالیکه در کشورهای توسعه یافته سال‌ها است که مصرف سم و کود شیمیایی به صورت قابل توجهی کاهش یافته، اما متاسفانه روند رو به رشد استفاده از این سموم هنوز در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه ادامه دارد. میزان وقوع مسمومیت ناشی از درمعرض قرارگرفتن با سموم شیمیائی در کشورهای درحال توسعه 13 برابر از مورد کشورهای کاملاً صنعتی می باشد که خود 85 درصد از تولید جهانی آفت‌کش ها را مصرف می کنند. علاوه بر اثبات بیماری زایی سموم دفع آفات، باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی گاهی به حدی زیاد است که حتی بر طعم محصولات نیز تأثیر می‌گذارد. در حالیکه تحقیقات ثابت کرده است که محصولات کشاورزی تراریخته بدون تغییر در طعم و کیفیت، میزان مصرف سموم شیمیایی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهند و از طرفی مقاومت محصولات را در برابر آفات و بیماریها نیز افزایش می دهند.  به عنوان مثال در مورد گندم که جزء مواد غذایی اصلی در سبد غذایی مردم دنیا است تحقیقات ثابت کرده است که گندم مقاوم شده به بیماریهای قارچی از طریق انتقال ژن (گندم تراریخته) به میزان 50 تا 60 درصد در مقابل بیماریها مقاوم شده و به همین نسبت مصرف سموم شیمیایی را برای مبارزه با آفات کاهش می دهد.  

بیوتكنولوژی و محصولات تراریخته انقلاب علمی را در اذهان تداعی می کند، زیرا كه با توسعه و پیشرفت بیوتكنولوژی انقلاب بزرگی در زندگی ما و همچنین ارتباط ما با محیط زیست طبیعی اطراف به وجود می آید. بیوتكنولوژی دانش طلایی قرن حاضر یكی از كلیدی ترین فناوری های امروز بشریت است، كه كمتر از بیست سال چنان تحول شگرفی در كلیه عرصه های زندگی انسان ایجاد كرده و همگان زبان به تحسین آن گشوده اند. این علم می رود تا در مدت كوتاهی نحوه زیست را دگرگون نماید. تحولی كه حتی مخالفان نیز نتوانسته اند آن را انكار و همه ابعاد آن را نفی كنند. قطعاً بیوتكنولوژی در سال های آتی نقش حیاتی تری در امنیت غذایی، دارویی، نظامی جهان ایفا خواهد كرد. آینده از آن كشورهایی خواهد بود كه در این زمینه توانایی های علمی و عملی خود را گسترش دهند. بیوتكنولوژی علمی با ارزش و حیاتی در جهان فعلی است كه در گسترش و پیشرفت كشورها نقش اساسی دارد و چنان چه كشورهای جهان سوم از این قافله بیفتند ضررهای جبران ناپذیری متحمل خواهند شد .توسعه در شرایط فعلی جهان، بدون دستیابی به فناوری های پیشرفته امکان پذیر نیست. تفاوتی که امروز بین جهان در حال توسعه و جهان توسعه یافته وجود دارد، براساس سرمایه، حجم تجارت، منابع طبیعی و حتی تجهیزات صنعتی نیست، بلکه معیار اصلی تفاوت بین دنیای پیشرفته صنعتی و جهان غیر صنعتی، فناوری و به ویژه فناوری پیشرفته است. چه بسا کشورهایی بدون بهره مندی از منابع غنی و سرمایه های کلان، تنها با رشد تکنولوژی خود توانسته اند به قدرت اقتصادی در دنیا تبدیل شوند. بنابراین فناوری پیشرفته، جایگاه ویژه ای دارد و ما باید در کنار توسعه انسانی، توسعه فرهنگی، توسعه اقتصادی و توسعه علمی، به این مهم توجه داشته باشیم.

در خاتمه ضرورت یادآوری وتوجه همگان را به ماجرای پرمخاطره مصرف بی رویه سموم شیمیائی به عنوان یک وظیفه کارشناسی خاطرنشان می گردم که آینده کودکانمان را جدی بگیریم، چرا که شاید سموم شیمیائی برای بالغین چندان عوارض قابل ملاحظه و فوری را بروز نمی دهند ولی برای خردسالان و کودکان تجمع مواد شیمیائی ازاوایل سنین کودکی که مصادف با اوج مصرف سموم شیمیائی از زمین و هوا در منطقه است، تفکرانگیز و مسئولیت بار است. به قول دکتر رنه بوس" انسانها طبیعتاً بیشتر متوجه بیماریهایی هستند که علائم آشکار دارند در حالی که بعضی از بدترین دشمنان ما آهسته و بی خبر به سویمان می خزند".

 

دکتر الهام باقری راد/ بیولوژیست

 

No tags for this post.