الگوهای فراکتال در طبیعت و هنر، کاهش دهنده استرس هستند
انسان ها موجودات بصری هستند و اشیائی که آنها را "زیبا" یا دارای حس "زیبایی شناسی" می دانیم، بخش مهمی از انسان بودن ما را شکل می دهند؛ حتی قدیمی ترین نمونه های شناخته شده سنگ و غار بیش از نقش سودمندی برای بشر، از لحاظ زیبایی شناسی حائز اهمیت هستند.
استرس شغلی به تنهایی میلیاردها دلار به اقتصاد آمریکا هزینه تحمیل می کند؛ بنابراین، استفاده از تأثیرات مثبت زیبایی شناسی، به نفع اکثر مردم جامعه خواهد بود.
محققان درحال بررسی این نکته هستند که چه چیزی باعث می شود که یک اثر هنری یا صحنه طبیعی برای بیننده جذاب بوده و موجب کاهش سطح استرس شود. یکی از عوامل تأثیرگذار در این بین، وجود الگوهای تکراری به نام فرکتال ها هستند.
الگوهای فراکتال در طبیعت
فراکتال ها (fractals) ساختارهای هندسی هستند که دارای جزئیات مشابه هم بوده و بسیاری از هنرمندان از نمونه های موجود در طبیعت، برای خلق آثار هنری خود الهام گرفته اند.
الگوهای جذاب و دلپذیر فرکتال در طبیعت به وفور دیده می شود؛ به عنوان مثال، بر روی یک درخت، شاخه های بزرگی رشد کرده اند و این الگوی تکراری بر روی هر شاخه مجددا دیده می شود. با دقت بیشتر می بینید که شاخه های ظریف و نازک تر بر روی شاخه های بزرگتر رشد کرده اند. این الگوهای تکراری فراکتال را می توانید در ابرها، رودخانه ها، سواحل و کوه ها مشاهده کنید.
تأثیر زیبایی شناسی فراکتال های طبیعی اعجاب آور هستند. در دهه 1980 میلادی گروهی از معماران دریافتند، بیماران تحت عمل جراحی بستری در بیمارستان هایی که دارای پنجره های رو به طبیعت هستند، زودتر از سایر بیماران سلامت خود را به دست می آورند.
در تحقیقات بعدی مشخص شد، نگاه کردن به تصاویر مناظر طبیعی می تواند پاسخ سیستم عصبی خودکار فرد به استرس را دستخوش تغییر کند.
الگوهای فراکتال در هنر
در سال 1999، گروهی از محققان از روش های آنالیز الگوهای رایانه ای برای نشان دادن الگوهای فرکتال موجود در مناظر طبیعی در آثار نقاشی جسکون پولاک (Jackson Pollock) استفاده کردند؛ پس از آن، 10 گروه تحقیقاتی دیگر نیز آنالیز الگوهای فراکتال را بر روی نقاشی های او انجام دادند.
توانایی پولاک در بیان زیبایی شناسی فراکتال های طبیعی می تواند علت محبوبیت ماندگار این نقاش را توضیح دهد.
تأثیر فراکتال های موجود در طبیعت، هنر و ریاضیات بر انسان
با همکاری جمعی از روانشناسان و متخصصان علوم اعصاب، پاسخ افراد به الگوهای فراکتال موجود در طبیعت (با استفاده از عکس های طبیعت)، هنر (با استفاده از نقاشی های پولاک) و ریاضیات (تصاویر تولید شده توسط رایانه) اندازه گیری شدند.
محققان در نهایت موفق به کشف تأثیر جهانی موسوم به تسلط فراکتال (fractal fluency) شدند. با قرار گرفتن در معرض مناظر فراکتال طبیعی، سیستم های بصری مردم برای پردازش موثر این الگوهای تکراری فراکتال، خود را تطبیق می دهند.
از روش الکتروآنسفالوگرافی (EEG) برای ضبط فعالیت الکتریکی مغز و روش های رسانایی پوست برای نشان دادن کاهش 60 درصدی سطح استرس در زمان این تجربه زیبایی شناختی استفاده شد؛ این میزان، بالاترین حد تأثیر در یک روش درمانی غیرپزشکی است. این تغییرات فیزیولوژیکی می توانند در عین حال منجر به تسریع روند بهبودی پس از عمل جراحی شوند.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: phys.org
No tags for this post.
