یک گام تا داروی ضد پیری

آن‌ها نشان دادند که با دادن یک ترکیب خاص به موش‌های پیر، آن‌ها می‌تواند فرآیند ترمیم دی‌ان‌ای را فعال کرده و نه تنها از آسیب‌های آینده جلوگیری کنند، بلکه آسیب‌های وارد شده را هم برطرف کنند. این محققان در حال حاضر برای آزمایش انسانی در شش ماه آینده آماده می‌شوند. « تنها بعد از یک هفته درمان سلول‌های موش‌های پیر حالا از سلول‌های موش‌های جوان غیر قابل تشخیص است». این را نویسنده ارشد این مطالعه « دیوید سینکلیر» از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا  و مدرسه پزشکی هاروارد در بوستون می‌گوید و ادامه می‌دهد:« این نزدیک‌ترین فاصله‌ای است که ما به داروهای ضد پیری داریم و اگرهمه چیز در آزمایشات انسانی به خوبی پیش برود، آن‌وقت در می‌توانیم شاهد حضور این دارو در بازار در طی 3 تا 5 سال آینده باشیم».

سینکلیر وتیمش یک بار دیگر هم در سال 2013 در راس اخبار قرار گرفتند، وقتی در یافتند سلول‌های موش‌های جوان‌تر نسبت به موشهای پیر بیشترحاوی ترکیبی است به نام « نیکوتینامیند»  یا دی‌ان‌ای   در همان زمان آن‌ها دریافتند وقتی به موش‌های پیر این ترکیب را می‌دهد، آن‌ها شروع به جوان شدن می‌کنند.

در آن زمان این پیشرفت بزرگی بود، اما یک کار دشوار در ساختن دارو و نشان دادن این‌که یک ترکیب پتانسیل درمانی دارد، این است که بفهمید این ترکیب چطور در بدن کار می‌کند تا به این ترتیب عوارض و مشکلات ناشی از آن بهتر مشخص شود. همچنین بود در باره دی‌ان‌ای که تا این اندازه تاثیر چشمگیری داشت، اما آن‌ها نمی‌دانستند، چطور کار می‌کند.

حالا سینکلر و تیمش مطالعه جدیدی را منتشر کرده‌اند که در آن جزئیات طرز کار دی‌ان‌ای مشخص شده است و نشان می‌دهد، که این ترکیب چطور از دی‌ان‌ای در مقابل تخریب و پیری محافظت می‌کند. پس حالا سوال این است که دی‌ان‌ای چطور کار می‌کند؟

ما وقتی متولد می‌شویم، همه سلول‌های ما توانایی ترمیم آسیب‌های وارده به دی‌ان‌ای را دارند که در طول جهش‌های تصادفی در حین تقسیم سلولی یا هر بار که زیر تابش خورشید قرار می‌گیریم،بارها تجربه می‌شود. اما با بالا رفتن سنمان اینتوانایی برای ترمیم آسیب‌ها کاهش می‌یابد وسلول‌های ما شروع به پیر شدن می‌کنند.

براساس مقاله منتشر شده در Science چیزی که محققان در این مطالعه اخیر نشان دادند، این است که بخش بزرگی از این آسیب‌ها با استفاده از ترکیب ترمیم دی‌ای‌ای به نام PARP1 کاهش پیدا می‌کند. وقتی مقدار زیادی دی‌ان‌ای در سلول وجود دارد، PARP1 کارش را انجام داده و دی‌ان‌ای ما را سالم نگاه می‌دارد. اما وقتی میزان دی‌ان‌ای به طور طبیعی با بالا رفتن سن کاهش پیدا می‌کند، PARP1 هم کاهش یافته و آسیب آغاز می‌شود.

برای این که ببیند آیا می‌شود از این طرز کار سلول بهره برداریکرد، سینکلیر و تیمش دارویی ساختند که محتوی ماده تشکیل دهنده دی‌ان‌ای بود که NMN یا نیکویتینامید مونو نوکلئوتید نامیده می‌شود. در موش‌ها تقویت آن‌ها با MNM کافی بود تا فرایند ترمیم دی‌ان‌ای را فعال و حتی آسیب‌های موجود را معکوس کند.

حالا این تیم می‌خواهد داروی مشابهی را در انسان‌ها تا پایان سال جاری آزمایش کند. هدف از این آزمایش هم فقط یک داروی ضد پیری نیست، بلکه هدف ساختن دارویی است که از آهر نوع آسیب دی‌ان‌ای جلوگیری کند.

مثلا یکی از اهداف این تحقیق این است که ببیند آیا این دارو می‌تواند در سفر چهار ساله به مریخ از آسیب دی‌ان‌ای در فضانوردان بر اثر تشعشعات جلوگیری کند یا نه. به همین جهت ناسا هم در این پروژه با تیم تحقیقاتی همکاری می‌کند چون تخمین زده می‌شود در یک سفر اینچنینی 5 درصد سلول‌های فضانوردان بر اثر تشعشعات خارج از میدان مغناطیسی زمین خواهند مرد، و شانس ابتلای به سرطان در آن‌ها به 100 درصد خواهد رسید.

همچنین بسیاری از مبتلایان به سرطان که درمان شده‌اند، می‌توانند از مزایای چنین دارویی بهره‌مند شوند. اما قبلاز هیجان زدگی بسیارخوب است به خاطر بیاوریم که تحقیقات مثبت بسیاری در موش‌ها هیچ‌گاه نتایج مشابهی در انسان‌ها نداشته‌اند. بنابراین برای دیدن این‌که سرانجام نخستین داروی ضد پیری به بازار می‌آید، باید منتظر آزمایش‌های انسانی در اواخر امسال بمانیم.

علی رنجبران

No tags for this post.