کارنامۀ یکسالۀ هوش مصنوعی و آیندۀ آن
2024، سال عبور هوش مصنوعی از بازار مکاره به ابزار کاربردی
اگر سال ۲۰۲۳ سال شگفتی در مورد هوش مصنوعی بود، سال ۲۰۲۴ سالی بود که سعی شد این شگفتی به چیزی مفید تبدیل شود، بدون اینکه هزینه زیادی در بر داشته باشد. آرویند نارایانان، استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه پرینستون معتقد است که در سال 2024 تمرکز از ارائه مدل‌های هوش مصنوعی به سمت ساخت محصولات واقعی تغییر کرد. اما در سال 2025 هوش مصنوعی به کدام سمت خواهد رفت؟
مهدی نوروز: در دوسال پیش نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفریChatGPT را امتحان کردند و به طور فعال به دنبال این چت‌بات بودند و دریافتند که این بات در برخی وظایف به طرز شگفت‌آوری مفید و در برخی دیگر به طرز خنده‌داری متوسط است.
در حال حاضر چه بخواهیم و چه نخواهیم، این فناوری هوش مصنوعی مولد در تعداد فزاینده‌ای از خدمات فناوری گنجانده شده است؛ مثال واضحش پاسخ‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی در نتایج جستجوی گوگل یا تکنیک‌های جدید هوش مصنوعی در ابزارهای ویرایش عکس است.
به گزارش خبرگزاری سینا، آرویند نارایانان، استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه پرینستون و یکی از نویسندگان کتاب «روغن مار هوش مصنوعی: هوش مصنوعی چه می‌تواند انجام دهد، چه نمی‌تواند انجام دهد و چگونه تفاوت آن را تشخیص دهیم» است. او به همین موضوع پرداخته و عنوان روغن مار را به کار گرفته که خود کنایه از بازاریابی فریبنده و غلو آمیز برای یک محصول است اما به نظر می‌رسد هوش مصنوعی در حال گذار از این وضعیت و رسیدن به یک واقع‌گرایی است. به گفته نارایانان: «مشکل اصلی هوش مصنوعی مولد در سال گذشته این بود که شرکت‌ها مدل‌های بسیار قدرتمند را منتشر می‌کردند، بدون اینکه راه مشخصی برای استفاده مردم از آن‌ها وجود داشته باشد. آنچه امسال شاهد آن هستیم، ساخت تدریجی محصولاتی است که می‌توانند از این قابلیت‌ها بهره ببرند و کارهای مفیدی برای مردم انجام دهند.»
در عین حال، از زمانی که OpenAI در مارس ۲۰۲۳ مدل GPT-4 را منتشر کرد و رقبا مدل‌های زبانی بزرگی با عملکرد مشابه ارائه دادند، این مدل‌ها دیگر به طور قابل توجهی «بزرگ‌تر و از نظر کیفی بهتر» نمی‌شوند. این امر انتظارات اغراق‌آمیز درباره اینکه هوش مصنوعی هر چند ماه یک بار به نوعی هوش برتر از انسان می‌رسد را از بین برده و باعث شده است که گفتمان عمومی از «آیا هوش مصنوعی ما را خواهد کشت؟» به سمت برخورد با آن به عنوان یک فناوری عادی تغییر کند.
شوک قیمتی هوش مصنوعی
درمورد سود سه ماهه اول امسال، مدیران فناوری اغلب با سوالاتی از سوی تحلیلگران وال استریت مواجه شدند که به دنبال اطمینان از بازده آینده برای هزینه‌های هنگفت تحقیق و توسعه در حوزه هوش مصنوعی بودند. ساخت سیستم‌های هوش مصنوعی که پشت ابزارهایی مانند ChatGPT شرکت OpenAI یا Gemini گوگل قرار دارند، نیازمند سرمایه‌گذاری در سیستم‌های رایانشی پرمصرفی است که با تراشه‌های قدرتمند و گران‌قیمت هوش مصنوعی کار می‌کنند. این سیستم‌ها به قدری برق مصرف می‌کنند که غول‌های فناوری امسال برای تأمین انرژی مورد نیازشان، قراردادهایی برای استفاده از انرژی هسته‌ای منعقد کردند.
کاش رانگان، تحلیلگر گلدمن ساکس، در این‌باره می‌گوید: «ما در مورد صدها میلیارد دلار سرمایه‌ای صحبت می‌کنیم که به این فناوری وارد شده است.»
رانگان ادامه می‌دهد:«ما در ابتدا شیفتۀ این فرض شده بودیم که این فناوری به طور کامل انقلابی خواهد بود، اما در دو سال گذشته از زمان معرفی ChatGPT چنین نبوده است. این فناوری گران‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کردیم و بازدهی آن به اندازه‌ای که انتظار داشتیم، نرسید.»
هوش مصنوعی و شغل شما
برخی از کارگران نگران این هستند که آیا ابزارهای هوش مصنوعی برای تکمیل کار آن‌ها استفاده خواهند شد یا این که این فناوری به تدریج جایگزین آن‌ها خواهد شد. مثالش شرکت فناوری است که از یک چت‌بات هوش مصنوعی به نام Borderless AI ساختۀ Cohere برای نوشتن قراردادهای کاری با کارگران در ترکیه یا هند استفاده کرده است، بدون نیاز به کمک وکلا یا مترجمان خارجی.
بازیگران و هنرمندان ویدیویی عضو انجمن بازیگران سینما و فدراسیون اتحادیه تلویزیون و رادیو آمریکا (SAG-AFTRA) نیز در ماه جولای اعتصاب کرده و گفته‌اند از این نگرانی دارند که هوش مصنوعی بتواند فرصت‌های شغلی را کاهش دهد یا حذف کند.
موسیقی‌دانان و نویسندگان نگرانی‌های مشابهی را در مورد استفاده از هوش مصنوعی برای استخراج صدای آن‌ها و کتاب‌هایشان ابراز کرده‌اند. اما با این حال والید سعد، استاد مهندسی برق و کامپیوتر و کارشناس هوش مصنوعی در دانشگاه ویرجینیا تک معتقد است هوش مصنوعی مولد هنوز نمی‌تواند آثار منحصر به فرد یا «چیزهای کاملاً جدید» ایجاد کند.
او گفت: «ما می‌توانیم آن را با داده‌های بیشتر آموزش دهیم تا اطلاعات بیشتری داشته باشد. اما داشتن اطلاعات بیشتر به این معنا نیست که خلاق‌تر هستید.» با این حال سعد معتقد است که هوش مصنوعی به سرعت داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و به عنوان مثال در پزشکی می‌تواند مناطق مشکل‌ساز احتمالی را برای بررسی بیشتر توسط یک پزشک واقعی شناسایی کند.
آینده‌ای با قابلیت‌های اجرایی
معاون ارشد بازوی نوآوری و آزمایش شرکت سیسکو با نام اوت‌شیفت، می‌گوید بخش کلیدی فرایند مفیدتر کردن ابزارهای هوش مصنوعی برای مصرف‌کنندگان متکی بر آینده‌ای با قابلیت‌های اجرایی است. توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی به طور فزاینده‌ای نسل جدیدی از چت‌بات‌های مولد را به عنوان «نمایندگان» هوش مصنوعی معرفی می‌کنند که می‌توانند کارهای مفیدتری را به نمایندگی از افراد انجام دهند.
ویجوی پانیدی می‌گوید این می‌تواند به معنای توانایی پرسیدن سوالی مبهم از یک نماینده هوش مصنوعی باشد، به گونه‌ای که مدل بتواند استدلال کرده و مراحل حل یک مشکل پیچیده را برنامه‌ریزی کند. او اضافه می‌کند که در سال 2025، بسیاری از فناوری‌ها در این جهت حرکت خواهند کرد.
پاندی پیش‌بینی می‌کند که در نهایت نمایندگان هوش مصنوعی قادر خواهند بود با یکدیگر همکاری کنند و یک کار را به شیوه‌ای مشابه تیمی از افراد که برای حل یک مشکل با هم کار می‌کنند، انجام دهند، نه اینکه صرفاً وظایف را به صورت جداگانه به عنوان ابزارهای مستقل انجام دهند.
*این گزارش از جدیدترین مقالۀ واشنگتن پست که در روز 30 دسامبر 2024 منتشر شده ترجمه شده است. با ذکر این نکته که ترجمۀ حاضر خلاصه‌ای از مقالۀ واشنگتن پست است.
