نگاهی به موزه‌های عروسک‌های ایرانی/2
در موزه‌های تهران کودکی را ورق بزنید!

در میان خیابان‌ها و کوچه‌های شلوغ تهران، موزه‌هایی پنهان شده‌اند که نه‌تنها به عنوان جاذبه‌های فرهنگی شهر شناخته می‌شوند، بلکه گنجینه‌ای از یادگارهای تاریخ و فرهنگ مشترک جهانی در قالب اسباب‌بازی و عروسک‌‌اند.

تهمینه حدادی: این موزه‌ها هرکدام به‌تنهایی توانسته‌اند به شکلی ویژه از گذشته ایران، هنر و فرهنگش، و تاریخ جهان و ایران صحبت کنند. امروز با سه موزه مهم تهران آشنا می‌شویم که محوریت آن‌ها عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌ها هستند: موزه اسباب‌بازی در کوچه لولاگر، موزه عروسک‌های ملل در خیابان سعدی، و موزه کودکی ایرانک در اتوبان حقانی.

موزه اسباب‌بازی تهران، از اسباب‌بازی‌های باستانی تا به امروز

در قلب کوچه‌ لولاگر، در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تهران، موزه‌ای تازه تاسیس قرار دارد که خاطرات کودکی را زنده می‌کند: موزه اسباب‌بازی. این موزه با جمع‌آوری مجموعه‌ای غنی از اسباب‌بازی‌های قدیمی، نه تنها از نظر فرهنگی و هنری ارزشمند است، بلکه برای بازدیدکنندگان یادآور دوران بی‌پروای کودکی است. تمرکز اصلی این موزه بر اسباب‌بازی‌های ایرانی و خارجی از دوران‌های مختلف است، و به ویژه در میان آن‌ها عروسک‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند.

به گزارش خبرگزاری سینا: عروسک‌ها به عنوان اولین اسباب‌بازی‌ها، همواره نقشی کلیدی در زندگی کودکان ایفا کرده‌اند. آن‌ها نه تنها وسیله‌ای برای سرگرمی، بلکه نمایانگر فرهنگ، سنت‌ها و باورهای جامعه هستند. در موزه اسباب‌بازی، می‌توانیم مولاژ اسباب‌بازی‌های باستانی ایران و اسباب بازی هایی با عمر 100 سال از سرتاسر جهان را مشاهده کنیم که هرکدام بازتاب‌دهنده بخشی از تاریخ اجتماعی و هنری ایران و جهان هستند. برخی از عروسک‌ها به دست‌های هنرمندان محلی ساخته شده‌اند و برخی دیگر از نقاط مختلف جهان به ایران آورده شده‌اند. این تنوع در مجموعه عروسک‌های موزه، فرصتی را فراهم می‌کند تا بازدیدکنندگان با فرهنگ‌های مختلف و داستان های ساخت هر اثر آشنا شوند.

این موزه با نمایش اسباب‌بازی‌ها توانسته است توجه گروه‌های مختلف سنی را جلب کند و علاوه بر ارائه جذابیت فرهنگی، نقش مهمی در توسعه گردشگری محلی ایفا کند. در کنار نمایش ویترینی این وسایل، بازدیدکنندگان امکان تجربه‌ی بعضی بازی‌ها را دارند. کارگاه‌های متنوعی برای رده‌های سنی مختلف در اتاق بازی این موزه برگزار می‌شود و همچنین افراد می‌توانند از فروشگاه این موزه خرید کنند. این موزه تا چندماه پیش بخشی از موزه عروسک‌های ملل بوده است که حالا توسعه یافته است.

موزه عروسک‌های ملل؛ ورود به دنیای رنگارنگ عروسک‌ها

در خیابان سعدی، موزه‌ای قرار دارد که عروسک‌های ملل مختلف جهان را به نمایش می‌گذارد: موزه عروسک‌های ملل. این موزه یک قاب جادویی است که بازدیدکنندگان خود را با دنیای رنگارنگ عروسک‌ها از قاره‌های مختلف آشنا می‌کند، از چین تا اسپانیا، از سوییس تا هند. از مکزیک تا سیبری!

هر عروسک، داستانی برای گفتن دارد؛ داستانی که گاه از باورها و آیین‌های کهن یک قوم سخن می‌گوید و گاه از فرهنگ عامه و سبک زندگی مردم یک سرزمین. عروسک‌های موجود در این موزه طی سالیان مختلف گردآوری شده‌اند و پس از افتتاح موزه در خیابان پاسداران و پس از انتقال آن به دروازه دولت به این مجموعه فرهنگی اهدا شده اند.

بیشتر بخوانید:

عروسک‌ها سفیران خاموش فرهنگ و هنر بومی

این عروسک‌ها با توجه به ویژگی‌های محلی، از جنس‌ها و مواد مختلف ساخته شده‌اند؛ برخی از آن‌ها از چوب، برخی از پارچه‌های دست‌ساز و برخی دیگر از میوه ها.. این تنوع در مواد اولیه و شکل‌های مختلف، به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا با دست‌ساخته‌هایی روبرو شوند که به نوعی فرهنگ و تمدن هر منطقه را نمایش می دهند. یکی از جالب‌ترین نکات در مورد این موزه، نمایش مجسمه هایی از بزرگان ادبیات کودک است.

موزه عروسک‌های ملل نیز از لحاظ اقتصادی تاثیرات مثبت زیادی داشته است. با جذب بازدیدکنندگانی از سراسر کشور و حتی از کشورهای دیگر، این موزه توانسته است بخشی از جریان گردشگری فرهنگی تهران را به خود معطوف کند. دوره‌های آموزشی مرتبط با ساخت عروسک‌های دست‌ساز و نمایشگاه‌های متنوع، نه‌تنها به گسترش هنر ساخت عروسک‌ها کمک کرده، بلکه هنرمندان را بیش از پیش به مخاطبان شناسانده است.

موزه کودکی ایرانک؛ سیر تحول کودکی

در میان هیاهوی خیابان میرداماد، موزه‌ای نهفته است که شما را به دوران کودکی و روزهای ساده گذشته می‌برد: موزه کودکی ایرانک. این موزه، نام خود را از «ایرانک» به یادگار گرفته است، اشاره‌ای به همان روزهایی که کودکان ایرانی، به دور از تکنولوژی‌های مدرن، با ابزارهای ساده و ساخت دست خود به بازی و سرگرمی می‌پرداختند. آنچه که در این موزه به نمایش گذاشته شده، نه فقط اسباب‌بازی‌ها و وسایل کودکی، بلکه سیر تحولی از زندگی کودکان  از زمان باستان تا کنون است. آنچه با آن سرگرم می شدند تا آن روز که به مکتب خانه رفتند.

این موزه، با تمرکز بر اشیایی که کودکان قدیمی برای بازی، یادگیری و پرورش خلاقیت‌های خود استفاده می‌کردند، فرصتی نادر برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند تا با نسل‌های پیشین آشنا شوند. در این موزه، می‌توان مجموعه‌ای از عروسک‌های دست‌ساز، ابزارهای آموزشی قدیمی، وسایل بازی سنتی مانند توپ‌های پارچه‌ای و قایق‌های چوبی را دید؛ وسایلی که هرکدام نماینده سبک زندگی ساده و خلاقانه کودکان ایرانی در دهه‌های گذشته هستند.

همچنین بخشی از موزه به نمایش ابزارهای آموزشی و وسایلی که در مدارس قدیمی ایران به کار می‌رفتند، اختصاص دارد. شما در این موزه با کتاب های بسیار قدیمی کودکان روبرو می شوید و نویسندگان و تصویرگران بنامی را به فرزندانتان معرفی می کنید که بر زندگی مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها تاثیرگذار بودند.

خوب است بدانید علاوه بر فروش بلیت، این موزه با برگزاری نمایشگاه‌های مرتبط با تاریخ کودکی و همچنین کارگاه‌های آموزشی در زمینه ساخت عروسک‌های دست‌ساز، ساخت اوریگامی، قصه خوانی، ترانه خوانی توانسته است بستری مناسب برای پرورش خلاقیت مخاطبان فراهم کند. همچنین فروشگاه‌های مرتبط با موزه که محصولات و اقلامی مرتبط با اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌های کودکان را عرضه می‌کنند، به منبع درآمد دیگری تبدیل شده‌اند که به توسعه اقتصاد فرهنگی کمک می‌کند.