چالش های حضور زنان در عرصه علم

ورا روبین، از زنان پیشگام علم نجوم که اواخر ماه دسامبر 2016 درگذشت، نمونه آشکاری از زنان موفق در عرصه علم بود. روبین موفق به کشف شواهدی از وجود ماده تاریک شد و این دستاورد علمی، زمانی حاصل شد که وی در برنامه فیزیک نجومی دانشگاه پرینستون پذیرفته نشد، چراکه این دانشگاه در آن مقطع زمانی، از پذیرش زنان خودداری می کرد.

لری سامرز، رئیس سابق دانشگاه هاروارد، در تئوری جنجال برانگیز خود عنوان کرد که زنان به اندازه مردان در علوم و ریاضیات با استعداد نیستند و این مسأله ناشی از تفاوت های ژنتیکی ذاتی در مغز مردان و زنان است.

زنان و حوزه علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات

مشکل زنان در حوزه علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM)، یک موضوع بسیار پیچیده است، بویژه زمانی که به این موضوع در مقیاس جهانی نگاه می شود. آمارها نشان می دهند، در رشته هایی مانند زیست شناسی و روانشناسی برابری جنسیتی بیش از رشته هایی مانند علوم کامپیوتر و مهندسی است.

باوجود افزایش تعداد زنان در حوزه های اغلب مردسالار STEM، اما مشکل به قوت خود باقی است. زنان 41 درصد فارغ التحصیلان دکتری را تشکیل می دهند، اما 28 درصد از آنها عضو هیئت علمی دانشگاه ها هستند.

با توجه به لزوم افزایش حضور زنان در علم در لایه های چندگانه از جمله موسسات دانشگاهی، سازمان های دولتی و صنعت، و برای ایجاد تعادل درخصوص شکاف جنسیتی در حوزه STEM، در وهله نخست باید بپذیریم که شکاف جنسیتی اساسا وجود دارد و در مرحله بعد، باید بدنبال راه حل های پایدار برای حل ریشه ای مشکل باشیم که نه تنها به حل مشکلات زنان کمک کند، بلکه برای مردان و حتی جامعه علمی نیز منافعی به همراه داشته باشد.  

راه حل های ایدئولوژیک بدون به چالش کشیدن زیرساخت ها و فرهنگ های سازمانی، اغلب باعث خروج زنان از محیط های علمی – دانشگاهی می شود.

در برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان و با حضور یک فیزیکدان زن در سمت صدر اعظم این کشور (آنگلا مرکل)، تغییراتی از جمله ارائه مرخصی به مادران، فراهم کردن امکانات مهدکودک، کاهش ساعات کاری زنان باردار، زنان دارای اعضای خانواده سالمند یا بیمار در نظر گرفته شده است.

در پیش گرفتن رویکردهای موثر برای جذب و استفاده از زنان متخصص در حوزه STEM، نیازمند طراحی و توسعه برنامه هایی برای ارتقاء دانش علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات دختران و زنان جوان است.

مکان هایی مانند fab labs و makerspaces با برجسته کردن ویژگی هایی مانند خلاقیت، کشف و جستجو – عناصر مورد نیاز برای تفکر انتقادی –  اعتماد به نفس دانشجویان دختر را افزایش می دهند. به علاوه، شوراهای مشاوران که دانش آموزان و دانشجویان دختر را برای توسعه مهارت های STEM هدایت و راهنمایی می کنند، می توانند نقش مهمی در شکل گیری آینده علمی زنان ایفا کنند.  

 

مترجم: معصومه سوهانی

منبع: مجمع جهانی اقتصاد

 

No tags for this post.