دکتری پیوسته؛ راه نجات علوم پایه از سراشیبی نزول
به گزارش سینا از روابط عمومی وزارت علوم به نقل از موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، علی باقرطاهری نیا درباره علت کاهشی بودن داوطلبان رشته های ریاضی در کنکور سراسری اظهار کرد: پذیرش دانشجو یک نظام «عرضه و تقاضا» است.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا با بیان اینکه، در نظام پذیرش، دانشجو متقاضی تحصیل است و وزارت علوم ظرفیت را عرضه می‌کند؛ تاکید کرد: اگر، عرضه و تقاضا با یکدیگر همخوانی نداشته باشند مانند تورم، هدررفت منابع را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین عرضه و تقاضا در تحصیل هم تابع منطق کلی است.
وی تصریح کرد: بازار کار در رشته‌های فنی و مهندسی به تنظیم عرضه و تقاضا می‌پردازد. یعنی ما و متقاضی تحصیل، تابع بازار آینده شغلی داوطلب هستیم و از آنجایی که این بازار شغلی در رشته‌های دیگر مبهم است، پس آنجا عرضه و تقاضا از تعادل خارج شده یعنی وزارت علوم ظرفیت ایجاد می کند، اما داوطلب قصد ادامه تحصیل در آن رشته را ندارد و از طرفی نمی‌توانیم ظرفیت را هم حذف کنیم؛ چرا که همه تحصیل برای تامین نیروی بازار نیست و بخشی از آن به معنای تربیت دانشمند و حرکت در لبه مرز دانش است.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ادامه داد: حمایت‌های وزارت علوم در دولت سیزدهم برای افزایش انگیزه داوطلبان به سمت رشته‌های علوم پایه در قالب دکتری پیوسته و پرداخت بورس رخ داده است، دکتری پیوسته به این معناست که اگر در شرایطی که داوطلب ریاضی در مقطع کارشناسی شغل مناسب وجود ندارد او می‌تواند همان رشته را بصورت پیوسته تا ارشد و دکتری بخواند.
طاهری نیا درباره آمار شرکت کنندگان کنکور ریاضی گفت: برای اولین بار در سال گذشته سهم داوطلبان شرکت کننده در رشته ریاضی به زیر ۱۰ درصد رسید، در صورتی که رشته ریاضی پشتوانه تربیت تکنسین است و بیشترین نیاز جامعه به همین نیروی ماهر است که اگر ورودی مناسب را نداشته باشیم خروجی هم نخواهیم داشت.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بیان کرد: دانش‌آموختگان برخی از رشته‌ها، گزینه‌های متعدد زمینه شغلی ندارند که رشته‌های علوم پایه مانند فیزیک اغلب از این جنس هستند و اغلب باید در آموزش و پرورش جذب شوند که همین موضوع محدودیت ایجاد می‌کند.
طاهری نیا اضافه کرد: در سال گذشته تعداد داوطلبان خانم در دانشگاه‌ها تفاوت پیدا کرد. مثلا، تعداد بانوان ۵۱ درصد جمعیت دانشجویی و آقایان ۴۹ درصد جمعیت دانشجویی کشور بوده است. سهم دانشجویان خانم در رشته‌های تجربی و انسانی بیشتر و در ریاضی کمتر است؛ چرا که رشته‌های ریاضی و فیزیک بیشتر از جنس مرد محور هستند.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی درباره افزایش سهم ظرفیت داوطلبان علوم انسانی گفت: راه‌اندازی رشته‌های علوم انسانی برای آموزش عالی کم هزینه تر است؛ چرا که تاسیس این رشته‌ها عمدتا نیازمند تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی نیست. همچنین، تقاضا برای تحصیل در رشته‌های علوم انسانی به علت انعطاف پذیری این رشته‌ها و بازار کار طیفی و گسترده بیشتر است. مثلا در رشته ریاضی اگر دانشجویی با مدرک لیسانس فیزیک دانش آموخته شود چاره‌ای جز تدریس در مدارس ندارد، در غیر اینصورت گزینه شغلی دیگر نخواهد داشت. اما در علوم انسانی فردی که در رشته علوم اجتماعی ادامه تحصیل می‌دهد پس از فارغ‌التحصیلی اگر دبیر هم نشود می‌تواند در مشاغل علوم اجتماعی و پژوهشگاه‌ها و خدمات اجتماعی فعالیت داشته باشد.
طاهری نیا بیان کرد: مشاغل تعریف شده در استخدام‌های دولتی در رشته‌های علوم انسانی منعطف تر است؛ بنابراین بیشترین آمار اشتغال پس از رشته‌های بهداشت شامل علوم انسانی‌ها می‌شود.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و معاون وزیر علوم با اشاره به تعداد کم داوطلبان رشته‌های علوم انسانی در مقطع دکتری نسبت به سایر رشته‌های دیگر اظهار کرد: تعریف مشاغل این موضوع را ایجاد کرده است. در سازمان اداری استخدامی شرح مشاغل وجود دارد تا دریابیم چه کسانی می‌توانند وارد این شغل‌ها شوند، اما در مقاطع بالاتر پژوهشگر هستند. یعنی، بازار کار داوطلبان مدرک فیزیک یا علوم اجتماعی برای استخدام در سطح پژوهشگری و شغل است و تابع سازمان امور اداری استخدامی نیست.
طاهری نیا بیان کرد: شانس و ضریب اشتغال دانش آموختگان دکتری بیشتر است؛ البته نه به این خاطر که دکتری دارند، بلکه فرصت بیشتری کسب کرده‌اند تا به دنبال شغل بگردند.
