رشد ۲۳ درصدی انجمن‌های علمی در یک دهه
به گزارش دنیای بانک و بیمه از روابط عمومی وزارت علوم ، انجمن‌های علمی همواره نقش موثری در تولید دانش و دستیابی به توسعه علمی دارند و زیربنای اصلی نهادهایی فراتر از حد و مرز سیاسی، نژادی، قومی، مذهبی و جنسی هستند. انجمن‌های علمی مطابق ضرورت‌های جهان دموکراسی و تقویت همبستگی‌های بشر پدید آمده‌اند و فضای مناسبی را برای آزاداندیشی و استقرار فرهنگ گفت‌وگو ایجاد کرده‌اند.
از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های انجمن‌های علمی به استقلال آنها از دولت‌ها از نظر منابع مالی و نیروی انسانی، سرعت عمل، قدرت تصمیم‌گیری بالا، بوروکراسی محدود و سازوکار انعطاف پذیرشان که سبب افزایش کارایی آنها در سطح ملی و بین المللی بوده می‌توان اشاره کرد.
تعداد انجمن‌های علمی طی ۱۰ سال گذشته دستخوش تغییرات بسیاری بوده است. براساس آخرین آمار اعلامی معاونت پژوهشی وزارت علوم، تعداد انجمن‌های علمی از ۳۲۲ انجمن علمی در سال ۱۳۹۲ به ۳۹۶ انجمن رسیده، یعنی ۲۲.۹ درصد رشد داشته است. بررسی آمارهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نشان می‌دهد بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ تعداد انجمن‌های علمی ۱۳.۳ درصد رشد داشت و به ترتیب برابر ۳۲۲ و ۳۶۵ انجمن علی در کشور مجوز داشتند. همچنین در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ انجمن‌های علمی از ۳۶۵ عدد به ۳۹۶ عدد رسید و می‌توان گفت ۸.۴ درصد افزایش داشته است.
پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست بازآفرینی نقش انجمن‌های علمی و ایجاد هم‌افزایی بین آنها اعلام کرد که از میان ۴۲۴ انجمن علمی کشور در سال ۱۴۰۱ تنها ۱۹ درصد (۸۲ انجمن) اعضای بالای هزار نفر عضو دارند و در مجموع ۲۵۴ هزار و ۵۵۳ نفر عضو ۴۲۲ انجمن علمی کشور هستند.
وی در این نشست با تاکید بر اینکه انجمن‌هایی که در دو یا سه سال گذشته عملکرد مناسبی نداشتند باید تعیین تکلیف شوند گفت که ۵۵ هزار و ۱۹۳ نفر عضو انجمن‌های علمی هستند؛ ولی فقط ۱۹ درصد انجمن‌های علمی بالای هزار نفر عضو دارند؛ در حالی که انجمن‌های علمی اثرگذار در جهان بیش از ۵۰ هزار نفر عضو دارند.
مطابق گفته معاون پژوهشی وزارت علوم مبنی بر تعیین تکلیف انجمن‌های غیرفعال در سال ۱۴۰۲ مجوز نزدیک به ۲۸ انجمن علمی غیرفعال لغو شد و تعداد انجمن‌های علمی در سال ۱۴۰۱ از ۴۲۴ انجمن به ۳۹۶ انجمن رسید.
در موضوع رشد انجمن‌های علمی در سال‌های گذشته بیشترین نرخ رشد انجمن‌های علمی مربوط به حوزه بین‌رشته‌ای و علوم انسانی است. تعداد انجمن‌های علمی علوم انسانی از ۱۰۲ انجمن در سال ۱۳۹۲ به ۱۴۲ انجمن در سال ۱۴۰۲ رسید. همچنین در علوم بین‌رشته‌ای نیز تعداد انجمن از ۵۰ انجمن سال ۱۳۹۲ به ۸۵ انجمن در سال ۱۴۰۲ رسید.
طبق آخرین آمار اعلامی وزارت علوم در سال ۱۴۰۲ تعداد انجمن‌های علمی به ترتیب در گروه‌های علوم پایه برابر ۳۱ انجمن، فنی مهندسی ۹۲ انجمن، علوم انسانی ۱۴۲ انجمن، کشاورزی ۳۸ انجمن، بین‌رشته‌ای ۸۵ انجمن و هنر هشت انجمن بود.
همچنین از نظر رتبه‌بندی ۵۱ انجمن علمی رتبه الف، ۷۵ انجمن علمی رتبه ب، ۹۹ انجمن رتبه سی، ۲۳ انجمن رتبه دال، ۱۳ انجمن رتبه اف دارند و ۱۷۱ انجمن بدون عملکرد بودند.
