درمان بیماران دیابتی در پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی
به گزارش سینا از روابط عمومی جهاددانشگاهی، با توجه به ماهیت بیماری دیابت که یک بیماری متابولیک مزمن است و تمام اعضا و جوارح فرد دیابتی از جمله قلب و عروق، چشم، کلیه‌ها، اعصاب و… را درگیر می‌کند، لذا نیاز به غربالگری بیماران مطابق دستورالعمل‌های بین‌المللی روز دنیا است. همچنین از آنجا که دیابت بیماری است که با سبک زندگی فرد ارتباط تنگاتنگی دارد، لذا تغییر در سبک زندگی فرد اعم از جسمی و روحی- روانی می‌تواند نقش مؤثری درروند کنترل بیماری دیابت بیماران داشته باشد؛ در همین راستا پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی با راه‌اندازی کلینیک دیابت تلاش کرد تا با بهره‌گیری از متخصصان حوزه‌های مختلف، با تغییر شیوه زندگی فرد به امر درمان بیماران بپردازد. این مرکز شامل واحدهای مختلف درمانی است که عمده نیازهای درمانی بیماران دیابتی را در یک محل پوشش می‌دهد.
در آستانه 16 مردادماه چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی، روابط عمومی پژوهشگاه رویان با دکتر اعظم کوهکن مدیر کلینیک دیابت این پژوهشگاه به گفت‌وگو نشست.
در ابتدا خودتان را معرفی کنید.
دکتر اعظم کوهکن، فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی اراک هستم. پس از گذراندن طرح پزشکان در مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به‌عنوان مدیر پژوهشی در مرکز تحقیقات آسم و آلرژی دانشگاه علوم پزشکی تهران به مدت سه سال فعالیت داشتم. در سال ۱۳۸۳ عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان شدم و از آن زمان تا سال ۱۳۹۷ با سمت مدیر اداره امور پژوهشی مشغول فعالیت شدم. در فاصله زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ مدرک دکتری تخصصی خود را در رشته‌ی علوم بالینی و دیابت از دانشگاه علوم پزشکی ایران اخذ کردم و از سال ۱۳۹۷ تاکنون، با سمت مدیر کلینیک دیابت پژوهشگاه رویان به امر درمان بیماران دیابتی و تحقیقات دیابت و متابولیسم و امور اجرایی کلینیک پرداخته‌ام.
درباره فعالیت‌های مرکز دیابت رویان و خدمات تخصصی که در این مرکز ارایه می‌شود توضیح دهید؟ چه سالی شروع به فعالیت و ارایه خدمات تخصصی کردید؟
دیابت و چاقی از جمله بیماری‌های متابولیک محسوب می‌شود و امروزه این بیماری مشکلات عظیمی را چه از جوانب مختلف سلامت فردی، اجتماعی و نیز از نگاه نظام سلامت متوجه کشور کرده است. بنابراین، تحقیق و توسعه زیرساخت‌ها برای ابداع روش‌های درمانی جدید و مؤثر در بحث دیابت و سلامت متابولیک، از اولویت‌های مجموعه سلامت در عرصه‌ی جهانی و ملی است. تأسیس مرکز پژوهشی- درمانی دیابت، چاقی و متابولیسم گامی در راستای این هدف بزرگ استوار شده است.
پژوهشگاه رویان از زمان شروع درمان ناباروری با معضل دیابت و چاقی به‌عنوان یکی از مشکلات در برخی از زوجین نابارور مواجه بوده و به کنترل دیابت در بیماران تحت درمان ناباروری پرداخته است و در این راستا کلینیک غدد و متابولیسم رویان از سال ۱۳۸۸ با حضور دکتر رویا حسینی فوق تخصص غدد و متابولیسم آغاز به کارکرد. با گسترش فعالیت‌های بالینی و علوم پایه در شاخه دیابت و سلول‌های بنیادی، نیاز به شکل‌گیری کلینیک تخصصی دیابت و چاقی احساس شد و کلینیک تخصصی دیابت و چاقی رویان از بهمن ۱۳۹۴ زیر نظر پژوهشگاه رویان در منطقه بنی‌هاشم فعالیت درمانی با حضور متخصصین را آغاز کرد. سپس در سال ۱۳۹۸ با پیشنهاد یکی از خیرین به ساختمان گلزار (موقوفه رمضانی) مستقر در منطقه اقدسیه منتقل شد که محل فعلی این مرکز است.
هدف بخش درمانی این مرکز، دسترسی بهتر مردم کشور به جدیدترین دستاوردهای علمی در زمینه دیابت و چاقی و سایر بیماری‌های مرتبط با غدد درون‌ریز است. کلینیک فوق تخصصی غدد درون‌ریز و تغذیه پژوهشگاه رویان بیش از یک دهه به بیماران مبتلابه انواع دیابت، چاقی و سایر اختلالات غدد و متابولیسم در ساختمان اصلی پژوهشگاه رویان خدمت‌رسانی می‌کرد و پس از تأسیس مرکز دیابت، چاقی و متابولیسم پژوهشگاه، این کلینیک در تعامل با سایر بخش‌های مرکز توانست خدمت‌رسانی به بیماران (عمدتاً مبتلا به دیابت و چاقی) را ارتقا دهد.
بخش درمان این مرکز شامل واحدهای مختلف درمانی است که تمام نیازهای درمانی بیماران دیابتی را در یک مکان پوشش می‌دهد. از سوی دیگر، حضور بخش درمان در کنار بخش تحقیقات به پژوهش‌های پایه سوگیری بالینی می‌دهد که خود نویدبخش تقویت فضای بین‌رشته‌ای است. بخش درمان با هدف پیشگیری و کنترل بیماری دیابت و عوارض آن بر اساس آخرین روش‌های درمانی استاندارد راه‌اندازی شده است. در هر یک از بخش‌های درمانی علاوه بر معاینه و ویزیت بیمار، آموزش‌های لازم به بیمار توسط متخصص مربوطه با هدف آگاهی بخشی و رسالت درمان بهتر و پیشگیری از ایجاد عوارض درازمدت بیماری ارایه می‌شود.
در مورد دوره‌ها و رویدادهای آموزشی که تاکنون برگزار کرده‌اید و یا خواهید کرد توضیحاتی دهید؟
فعالیت‌های آموزشی این مرکز در دو سطح آموزش تخصصی و آموزش به بیماران و عموم جامعه انجام می‌شود. در قسمت دانشجویی، متخصصان و اعضای هیأت علمی این مجموعه به تربیت دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌پردازد و هدف اصلی تربیت متخصصان حوزه دیابت و متابولیسم است. پروژه‌های پژوهشی تخصصی دیابت نیز با هدف شناسایی بهتر بیماری، عوارض و راهکارهای پیشگیری و درمان طراحی می‌شود.
از دیگر آموزش‌های مرکز دیابت می‌توان به آموزش‌های مردمی اشاره کرد که بنا به مناسبت‌های مختلف فرهنگی، مذهبی، علمی، روز جهانی دیابت و… در مکان‌های مختلفی مانند مساجد، بوستان‌ها و… برای عموم مردم و آگاهی‌رسانی انجام می‌شود.
همچنین همه‌ساله روز ۱۴ نوامبر مصادف با ۲۳ آبان ماه سالروز تولد دکتر بانتینگ (کاشف انسولین) در سراسر دنیا به‌عنوان روز جهانی دیابت گرامی داشته می‌شود؛ کلینیک دیابت پژوهشگاه رویان نیز همگام با این حرکت جهانی، روز جهانی دیابت را فرصتی برای افزایش آگاهی‌رسانی به عموم جامعه در مورد بیماری دیابت و خطرات ناشی از آن به‌عنوان یک موضوع بهداشت عمومی جهانی می‌داند و در این راستا برنامه‌های گسترده آموزشی به اشکال مختلف حضوری و مجازی به‌صورت جمعی و فردی در محل کلینیک و یا مراکز آموزشی عمومی با همکاری سازمان‌های دولتی و خصوصی ازجمله شهرداری، دانشگاه‌ها برای پیشگیری، تشخیص و مدیریت بهتر این بیماری برگزار می‌کند.
مرکز دیابت رویان از چه بخش‌هایی تشکیل‌شده و چه تعداد متخصص و فوق تخصص در هر بخش در حال فعالیت هستند و چه اقداماتی در خصوص ارائه بهترین مراقبت‌های ممکن از بیماران دیابتی انجام می‌دهید؟
با توجه به ماهیت بیماری دیابت که یک بیماری متابولیک مزمن است و کلیه اعضا و جوارح فرد دیابتی از جمله قلب و عروق، چشم، کلیه‌ها، اعصاب و… را درگیر می‌کند، لذا نیاز به غربالگری بیماران مطابق دستورالعمل‌های بین‌المللی روز دنیا است. جهت غربالگری عوارض بیماران دیابتی از متخصصان مختلف حوزه پزشکی در امر معاینات و درمان بیماران دیابتی دعوت به‌عمل‌آمده است و از آنجا که دیابت بیماری است که با سبک زندگی فرد ارتباط تنگاتنگی دارد لذا تغییر در سبک زندگی فرد اعم از جسمی و روحی- روانی می‌تواند نقش مؤثری درروند کنترل بیماری دیابت بیماران داشته باشد. بنابراین در این مرکز متخصصان مختلف مرتبط با تغییر شیوه زندگی فرد به امر درمان بیماران می‌پردازند. این مرکز شامل واحدهای مختلف درمانی است که عمده نیازهای درمانی بیماران دیابتی را در یک محل پوشش می‌دهد. از جمله بخش فوق تخصص غدد و متابولیسم که در این بخش، اختلالات عملکرد غدد مترشحه داخلی و هورمون‌های آن شناسایی و درمان می‌شود و شامل: ارایه مشاوره فوق تخصصی در زمینه بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیک، بررسی اختلال عملکرد غدد هیپوفیز، تیروئید، پاراتیروئید، لوزالمعده (پانکراس)، غدد فوق کلیه (آدرنال)، غدد جنسی (یائسگی زودرس و تخمدان پلی کیستیک) و اختلالات مربوط به کلسیم، ویتامین دی و پوکی استخوان، ارایه درمان‌های تخصصی اختلالات غدد مترشحه بر اساس آخرین دستورالعمل بین‌المللی، ویزیت و پیشگیری بیماران مبتلابه دیابت، چاقی است.
بخش دیگر، متخصص دیابت است که پزشک دیابت در زمینه پیشگیری، مدیریت و کنترل دیابت و افزایش توانمندی‌های بیماران دیابتی مشاوره و خدمات تخصصی ارایه می‌دهد: مشاوره تخصصی و آموزش خود مراقبتی به مراجعین؛ کنترل بیماری دیابت بر اساس آخرین دستورالعمل‌های بین‌المللی؛ شناسایی عوارض کوتاه‌مدت و درازمدت بیماری دیابت؛ ارجاع به متخصصین جهت مشاوره و درمان؛ پیگیری منظم و ارزیابی‌های دوره‌ای بیماری دیابت؛ شناسایی مبتلایان به‌پیش دیابت (اضافه وزن و چاقی) و ارائه مشاوره در راستای تغییر شیوه زندگی.
بخش فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان داریم که با تمرکز بر مشکلات مرتبط با رشد، توسعه، و عملکرد غدد در کودکان خدمت‌رسانی می‌کند و به مدیریت بیماری‌های تخصص غدد و متابولیسم کودکان می‌پردازد خدمات تخصصی همچون ارائه مشاوره فوق تخصصی در زمینه بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیک؛ بررسی اختلال عملکرد غدد هیپوفیز، تیروئید، پاراتیروئید، لوزالمعده (پانکراس)، غدد فوق کلیه (آدرنال)، غدد جنسی (بلوغ زودرس) و اختلالات مربوط به کلسیم، ویتامین دی و استخوان؛ ارایه درمان‌های تخصصی اختلالات غدد مترشحه بر اساس آخرین دستورالعمل بین‌المللی؛ ویزیت و پیشگیری بیماران مبتلابه دیابت، چاقی در کودکان و همچنین پایش و ارزیابی وضعیت سلامت کودکان حاصل از درمان ناباروری را خدمات ارایه می‌کند.
متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی مرکز نیز با تنظیم برنامه‌های رژیم غذایی و اصلاح الگوی تغذیه‌ای به مراجعان خدمت‌رسانی می‌کند که شامل ارایه برنامه غذایی برای کمک به پیشگیری و کنترل بیماری دیابت؛ ارائه برنامه غذایی برای کنترل وزن و دستیابی به وزن ایده آل؛ ارائه رژیم غذایی در بارداری (دیابت بارداری) و شیردهی؛ مشاوره و ارایه رژیم غذایی به کودکان و نوجوانان؛ مشاوره و ارایه رژیم غذایی در سایر بیماری‌ها (فشارخون، چربی خون و کبد چرب) است.
یوگا هم داریم؛ متخصص فیزیولوژی ورزشی و یوگا که در این بخش برنامه‌های ورزشی اختصاصی تحت نظر مستقیم متخصصان فیزیولوژی ورزش و تیم پزشکی به گروه‌های مختلف ارایه می‌شود که شامل خدماتِ ارایه تمرینات ورزشی مناسب در باشگاه تخصصی درمانی برای افراد مستعد و یا مبتلابه دیابت، اضافه وزن و چاقی- خستگی مزمن و ضعف عضلانی، مبتلابه پوکی استخوان، آرتروز، درد مفاصل، دیسک کمر و آرتریت روماتوئید؛ ارایه تمرینات ورزشی مناسب به افراد مبتلا یا در معرض خطر کبد چرب، سندرم تخمدان پلی کیستیک و سندرم متابولیک؛ ارایه تمرینات ورزشی مناسب به کودکان و نوجوانان نیازمند به حرکات اصلاحی؛ ارایه تمرینات ورزشی مناسب به خانم‌های در سنین باروری جهت آمادگی پیش از بارداری؛ برنامه ورزشی یوگا به‌منظور افزایش استقامت، قدرت، آرامش، انعطاف‌پذیری و تندرستی است.
متخصص زخم و مراقبت از پا یکی دیگر از بخش‌های کلینیک ما است که خدمات تخصصی درمان زخم بر اساس روش‌های درمانی نوین از جمله درمان زخم پای دیابتی، زخم بستر، زخم سوختگی و جراحی، زخم عروقی (شریانی و وریدی)، زخم‌های ناشی از تصادف و تروما و کلیه زخم‌های حاد و مزمن؛ آموزش‌های لازم جهت برنامه خود مراقبتی برای پیشگیری از زخم پای دیابتی و زخم بستر؛ بررسی وضعیت عروقی پا و انجام تست‌های تخصصی جهت بررسی اعصاب پا هم ارایه می‌شود.
متخصص روانشناس هم داریم که در این بخش، روانشناس در پذیرش و آموزش راهبردهای کاربردی و علمی در پذیرفتن و کنار آمدن با بیماری دیابت و عوارض آن نقش ارزشمندی دارد و خدمات همچون کمک به فرآیند ارتباط بیمار و پزشک، پذیرش بیماری و پیروی از دستورات پزشکی، تغذیه‌ای و ورزشی در بیماران دیابتی و سایر بیماری‌های جسمی مزمن؛ روان درمانی چاقی و لاغری؛ توسعه‌ی شبکه حمایتی قوی و داشتن ارتباط خوب با خانواده و دوستان؛ درمان و کاهش فشار روانی ناشی از بیماری مزمن جسمی، کنترل خشم، احساس گناه، افسردگی، استرس و… از دیگر فعالیت‌های کلینیک دیابت رویان است.
فوق تخصص چشم‌پزشکی و بینایی‌سنجی خوبی هم داریم که در پیشگیری و کنترل عوارض چشمی دیابت نقش بارزی دارند و معاینه تخصصی و کامل چشم افراد دیابتی، بررسی تخصصی شبکیه توسط فوق تخصص شبکیه و غربالگری رتینوپاتی و ماکولوپاتی دیابتی، بررسی تخصصی قرنیه توسط فوق تخصص قرنیه و شناسایی بیماری‌های قرنیه مانند قوز قرنیه، التهاب قرنیه، کاتاراکت (آب مروارید) و … معاینه و بررسی سلامت بینایی در همه رده‌های سنی(نوزادان، کودکان و بزرگسالان)، تجویز و ساخت تخصصی عینک طبی و آفتابی، درمان انحراف چشم بدون نیاز به جراحی، درمان تنبلی چشم، تجویز تخصصی انواع لنز‌های تماسی خدماتی هستند که ارایه می‌کنیم.
این مرکز درخصوص پیشگیری و مقابله با دیابت در جوامع محلی و جهانی تاکنون چه اقداماتی انجام داده است و چه برنامه‌هایی در مورد توسعه جوامع دیابتی و مقابله با عواقب اجتماعی و اقتصادی آن دارد؟
برنامه‌های آموزش همگانی و مردمی در راستای پیشگیری از بیماری دیابت در منطقه و کلاس‌های آموزشی و خود مراقبتی دیابت در کلینیک، مراکز بهداشتی شهرداری، ارایه برنامه آموزشی برای اجرای برنامه شیوه زندگی سالم، سواد سلامت، خود مراقبتی و جلب مشارکت جامعه در جلسات فردی و گروهی، آموزش چهره به چهره به بیماران و خانواده‌ها جهت ارتقا دانش کنترل بیماری دیابت، برگزاری روز جهانی دیابت و ثبت‌نام پژوهشگاه رویان در برنامه بین‌المللی روز جهانی دیابت https://worlddiabetesday.org/activities/events/world-diabetes-day-34، ثبت‌نام کلینیک دیابت پژوهشگاه رویان در سایت فدراسیون بین‌المللی دیابت(IDF) از فعالیت‌های شاخص در این زمینه است.
آیا برنامه‌های آموزشی و پشتیبانی برای افراد دیابتی و خانواده‌های آن‌ها در مرکز شما وجود دارد؟
آموزش حضوری برای بیماران در خود کلینیک انجام می‌شود که این آموزش‌ها در حوزه دیابت با جزئیات توسط پزشک و پرستار مجموعه به بیماران ارایه می‌شود. آموزش در فضای مجازی از اهداف دیگر این مرکز است که آموزش‌های علمی و استاندارد از طریق فضای مجازی برای قشری از مردم که امکان مراجعه حضوری برای آن‌ها وجود ندارد ارایه می‌شود. همچنین یکی دیگر از فعالیت‌های مجموعه، آموزش گروهی است که در مکان‌های مختلف به مناسبت‌های مختلف علمی، فرهنگی، مذهبی و… در فرهنگسراها، مساجد، بوستان‌ها و … به آموزش مردمی در راستای برگزاری دوره‌های سبک زندگی سالم می‌پردازند. ما آموزش‌های فردی و گروهی داریم که آموزش‌دهنده دیابت معمولاً پرستار و یا کارشناس آموزش‌دیده در زمینه بیماری دیابت است که همراه با پزشک و متخصصان دیابت به بیمار کمک می‌کند کنترل بهتری از بیماری خود داشته باشد. آموزش اختصاصی هم از دیگر فرایندها است که در این برنامه آموزش به‌صورت چهره به چهره و یا آموزش مجازی برای هر بیمار انجام می‌گیرد. فرد آموزش‌دهنده بااطلاع از سوابق فردی و بیماری و بر اساس نیاز بیمار موردنظر، آموزش انفرادی و اختصاصی ارائه می‌دهد؛ دیگری، آموزش گروهی و جمعی است که در این نوع آموزش در قالب کلاس‌های عمومی و در جلسات گروهی به‌صورت حضوری یا غیرحضوری ارایه خدمت می‌شود.
لطفاً بگویید چه روش‌هایی برای پیشگیری از عوارض جانبی دیابتی مانند زخم پای دیابتی، مشکلات چشمی و کلیوی و غیره در مرکز دیابت شما وجود دارد؟
باید بگویم که گام اصلی در پیشگیری از عوارض دیابت، کنترل جدی بیماری و غربالگری عوارض مهم و گاهاً خطرناک و دلخراش مانند زخم پای دیابتی، رتینوپاتی و عوارض چشمی است که می‌تواند منجر به نابینایی شود. نارسایی کلیه و دیالیز یکی دیگر از عوارض مهم و ناتوان کننده دیابت است. جهت به تأخیر انداختن و پیشگیری از این عوارض در جلسات مشاوره توضیحات لازم به مراجعان داده می‌شود. آزمایشات و معاینات سالیانه جهت غربالگری توسط متخصصان انجام می‌شود و درصورت مشاهده بروز عوارض بیماران به مراکز تخصصی برای درمان‌های تکمیلی ارجاع می‌شوند. به‌منظور پیشگیری از زخم پای دیابتی، معاینات عصبی- عروقی توسط پزشک انجام می‌شود. برای افراد در معرض خطر تست‌های تکمیلی و سونوگرافی داپلر عروق پا انجام می‌شود و افراد مبتلا به مراکز بیمارستانی در صورت لزوم ارجاع می‌شوند. بیمار دیابتی به ویژه آقایان نیاز به مراجعه به متخصص ارولوژی و درمان ناتوانی جنسی مردان دارند که در این خصوص به متخصص مربوطه ارجاع داده می‌شوند. همچنین در زمینه مشکلات گوارشی که در بیماران دیابتی شایع است ارجاع به متخصصین گوارش انجام می‌شود.
می‌دانم که مصاحبه طولانی شد، اما خدمات شما بسیار گسترده و قابل‌تحسین است. لطفاً درخصوص کنترل قند خون از طریق انجام ورزش‌های تخصصی، مرکز دیابت رویان چه اقداماتی انجام داده و همچنین چه امکاناتی را در این زمینه فراهم آورده است؟
سپاسگزارم. این تلاش جمعی همکاران و آینده‌نگری هیأت رئیسه، شورای علمی و تیم تخصصی پژوهشگاه بوده است. به‌منظور آموزش سبک زندگی صحیح و اصلاح زندگی کم‌تحرک، متخصصان فیزیولوژی ورزشی در باشگاه ورزشی مجموعه حضور دارند و آموزش تمرینات تخصصی و درمانی را عهده‌دار شده‌اند. همچنین تمرینات اختصاصی در باشگاه مجموعه به‌صورت انفرادی و تخصصی متناسب با شرایط هر شخص ارایه می‌شود.
چه اقداماتی برای افزایش آگاهی عمومی و تربیت متخصصان در حوزه دیابت انجام می‌دهید؟
در حوزه پژوهش، هدف توسعه فناوری سلول‌های بنیادی در سلول درمانی دیابت و توسعه فناوری پیوند جزایر پانکراس در سلول درمانی دیابت است که پژوهش‌ها با دو محوریت مدل‌سازی سلولی و پژوهش‌های بالینی و جمعیتی در این مجموعه توسط اعضای هیأت علمی، پژوهشگران و دانشجویان در حال اجرا است. هدف از مطالعات حوزه سلول‌های بنیادی دستیابی به سلول‌های ترشح‌کننده انسولین است، به‌گونه‌ای که بتوانیم به سلول‌های ترشح‌کننده انسولین در مقیاس سلول درمانی دست پیدا کنیم.
مطالعات دیگری در زمینه دگرتمایزی سلول‌های فیبروبلاست به سلول‌های ترشح کننده انسولین در این مجموعه در حال انجام است. در مرکز دیابت، چاقی و متابولیسم پژوهشگاه رویان آزمایشگاه خدمات مرکزی Zebra Fish و آزمایشگاه دستوری ژنتیک آبزیان وجود دارد که این خدمات به کشف داروهای طبیعی جدید کمک می‌کند و کمک در صنعت دارویی جدید به حساب می‌آید. در این مجموعه پژوهش‌های بالینی و جمعیتی هم انجام می‌شود، طراحی مطالعات جمعیتی درمورد شیوع چاقی، دیابت، بیماری‌های غدد و متابولیسم با هدف دست یافتن به راهکارهای پیشگیری و کنترل و درمان آن‌ها.
به عنوان پرسش آخر، لطفاً درخصوص روزها و ساعات فعالیت بخش‌های مختلف مرکز دیابت رویان توضیح بفرمائید.
کلینیک دیابت روزهای شنبه تا پنجشنبه فعالیت دارد؛ پزشک دیابت: شنبه تا چهارشنبه ساعت ۹ الی ۱۴؛ فوق تخصص قلب و عروق: یکشنبه‌ها ساعت ۱۰ الی ۱۲؛ فوق تخصص غددو متابولیسم بزرگسالان: سه شنبه‌ها ساعت ۸.۵ الی ۱۴؛ فوق تخصص غددو متابولیسم کودکان: شنبه‌ها ساعت ۱۴ الی ۱۵؛ فوق تخصص قرنیه: یکشنبه‌ها ساعت ۱۰ الی ۱۲؛ فوق تخصص شبکیه: پنجشنبه‌ها ساعت ۸ الی ۱۰؛ متخصص زخم: دوشنبه‌ها ساعت ۹ الی ۱۴؛ متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی: شنبه تا پنجشنبه ساعت ۸.۵ الی ۱۴.۵؛ پزشک عمومی: معاینات عصبی- عروقی پا یکشنبه‌ها ساعت ۸ الی ۱۲.
اگر نکته‌ای است که تمایل به توضیح دارید، بفرمایید.
کارکنان کلینیک دیابت پژوهشگاه رویان افرادی دلسوز و متعهد در قبال مراجعان و بیماران هستند و رضایت مراجعان، ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﺑﯿﻤﺎران و اﻓﺮاد در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ و بهره‌مندی از زندگی سالم در اولویت کلینیک ماست.
