بیماریهای غیرواگیردار کابوس کشورهای در حال توسعه

چالش جدیدی که کشورهای در حال توسعه جهان را گرفتار خود کرده است حالا به یک بحران تبدیل شده است. همزمان تلاشهای زیادی برای غلبه و به کنترل درآوردن بیماریهای واگیردار صورت گرفته است. محققان علوم پزشکی در سراسر دنیا پروژه های تحقیقاتی و درمانی متعددی برای کاهش مرگ و میر ناشی از بیماریهای واگیردار و کوکان انجام داده اند اما هرچقدر که این تلاشها امیدوارکننده بوده اند، هنوز نگرانی های زیادی درباره سایر بیماریهای غیرواگیردار وجود دارد. از دل گفتگو با کارشناسان متخصص در زمینه بیماریهای غیرواگیردار (NCD) انبوهی از نکات جالب و خواندنی درخصوص این از دسته از بیماریها ارایه شده که می تواند به درک بهتر تصمیم گیرندگان ارشد در بسیاری از کشورها و اتخاذ سیاستهای کاربردی تر کمک کند.

تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن هستند که ابتلا به بیماریهای غیرواگیردار با انبوهی از سایر بیماریها نیز همراه می شود که در نتیجه هزینه های درمانی هنگفتی به دولتها تحمیل می گردد. بیماریهای غیرواگیردار بیش از نیمی از بیماریهای موجود در کشورهای با درآمد متوسط را شامل می شود. همچنین این رقم برای کشورهای با درآمد پایین حدود یک سم کل بیماریهاست. این آمارها همچنین نشان می دهند که در حد فاصل سالهای 2000 تا 2015، سهم بیماریهای غیرواگیردار از کل بیماریها حدود 30 درصد افزایش یافته است. همچنین شمار بیشتری از جوانان در کشورهای متمول تر با این دسته از بیماریها (غیرواگیردار) دست و پنجه نرم می کنند. نتیجه این تغییرات نگران کننده چیزی نیست جز افزایش هزینه های مالی و نگرانی های اجتماعی. در این میان بیماریهای قلبی و عروقی مهمترین بیماری در میان بیماریهای غیرواگیردار محسوب می شود.

حالا این سؤال مطرح می شود که به رغم توسعه فناوریهای نوین به ویژه در زمینه پزشکی، چرا محققان هنوز موفق نشده اند اقدامات جدی برای مقابله با بیماریهای غیرواگیردار انجام دهند؟ یک پاسخ قابل تأمل این است که سیستمهای فعلی مربوط به مراقبتهای پزشکی آنچنان پیشرفته و مجهز نیستند که با تکیه بر آنها بتوان بر این بیماریها غلبه کرد. تحقیقات نشان می دهد عمده سیستمهای مربوط به مراقبتهای پزشکی در کشورهای در حال توسعه با این نگرش توسعه یافته اند که با بیماریهای واگیردار مقابله کرده و استراتژیهای مربوط به درمان بیمارهای روحی و روانی را توسعه دهند. در این میان کودکان همواره در کانون توجهات قرار دارند. اکنون نیاز شدیدی در زمینه جلوگیری و مدیریت بیماریهای مزمن در این سیستمهای بهداشتی احساس می شود که تحقق آن به تفکرات تازه و اتخاذ استراتژیهای نوین اقتصادی دارد. چنین تفکرات نوینی به ایجاد تغییرات امیدوارکننده در روند مقابله با بیماریهای غیرواگیردار منجر خواهد شد. بخش مهمی از این خدمات شامل روشهای تشخیصی مؤثر نظیر تصویربرداری می شود.

بدون شک با اتخاذ سیاستهای متنوع در زمینه جلوگیری از ابتلای افراد به بیماریهای غیرواگیردار، اتفاقات خوب زیادی روی خواهد داد. اما همیشه تنها یک راه حل وجود ندارد. امروزه و در سراسر جهان روندی نگران کننده به نام شهرنشینی در حال توسعه یافتن است. این بدان معناست که افراد در محیطهای محدودتر و با رژیمهای غذایی نه چندان سالم زندگی می کنند. برای مقابله با این روند نگران کننده باید به نکات مهمی توجه کرد. سیاستهایی همچون هدف قرار دادن فاکتورهای خطر نظیر چاقی، سیگار و محصولاتی از این دست و عدم استفاده از نوشیدنیهای الکلی تأثیر بسزایی در تحقق این چشم انداز خواهد داشت. دولتها کارهای زیادی در این زمینه می توانند انجام دهند. توسعه برنامه های آگاهی دهنده، توجه به ساختارهای شهری با هدف فراهم آوردن شرایطی که طی آن مردم بتوانند فعالیتهای ورزشی را به راحتی انجام دهند و همچنین استراتژیهای نوین مالیاتی درخصوص شرکتهای تولید کننده سیگار از جمله کارهایی است که دولتها قابلیت انجام آن را دارند. با این حال باید به یک واقعیت مهم توجه کرد: برای مقابله با بیماریهای غیرواگیردار تنها یک روش خاص وجود ندارد. دولتها باید به روشهای متنوعی توجه کرده و اقداماتشان را بر مبنای استراتژیهای گوناگون پایه ریزی کنند.

کشورهای درحال توسعه درخصوص هزینه هایی که برای توسعه مراقبتهای پزشکی انجام می دهند با محدودیتهای مالی زیادی مواجه هستند به طوریکه هزینه های صرف شده در کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط به هیچ وجه قابل قیاس با کشورهای توسعه یافته جهان نیست. این وضعیت با یک واقعیت نگران کننده دیگر همراه شده است: در کشورهای با متوسط درآمد پایین، تنها بخش اندکی از سیستمهای بهداشتی و مراقبتهای پزشکی مربوط به بیماریهای غیرواگیردار می شود.

در میان تمامی این نگرانیها اما امیدهایی هم وجود دارد. برنامه «اهداف توسعه هزاره» از جمله این موارد است که می توان از آن به عنوان اهرمی در جهت توسعه زیرساختارهای بهداشتی و درمانی و مقابله با بیماریهای غیرواگیردار استفاده کرد.

برای دسترسی به جدیدترین شماره The Economist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم: مهدی پیرگزی

No tags for this post.