جابجایی قدرت در دنیای هوش مصنوعی جهان

نشریه اکونومیست در مقاله‌ای از رقابت داغ بین شرکت‌های فناور دنیا برای جذب نخبگان هوش مصنوعی خبر داده و نوشت: با فرار مغزها از شرکت‌های بزرگ تکنولوژی، آنها برای پرکردن شکاف‌ استعدادهای هوش مصنوعی به تکاپو افتاده‌اند. نتایج یک تخمین نشان می‌دهد که از صد کارشناس هوش مصنوعی که شرکت OpenAI از سال 2016 استخدام کرده است، نیمی از آنها شرکت را ترک کرده‌اند.

به گزارش خبرگزاری سینا به نقل از اکوایران، سازنده ChatGPT از ابتدای سال حدود 12 محقق برتر را ازدست داده است. بزرگ‌ترین آنها ایلیا ساتسکیور، یکی از بنیانگذاران بسیاری از پیشرفت‌های بزرگ این استارت آپ بود که در 14 می استعفای خود را اعلام کرد. او دلیلی برای آن ارائه نکرد، گرچه بسیاری گمان می‌کنند که استعفای او به تلاش‌هایش برای برکناری سم التمن، رئیس شرکت مرتبط است. انگیزه او اما هرچه باشد، خروج نیروها از OpenAI غیرعادی نیست. نتایج یک تخمین نشان می‌دهد که از صد کارشناس هوش مصنوعی که این شرکت از سال 2016 استخدام کرده است، نیمی از آنها شرکت را ترک کرده‌اند.

آقا التمن مقصر فرار مغزهاست؟

به اعتقاد نشریه اکونومیست، این مساله مربوط به رهبری آقای التمن نیست، بلکه یک روند کلی در صنعت تکنولوژی است و خود OpenAI نیز به آن دامن زد. از زمان راه اندازی ChatGPT در نوامبر 2022، بازار برای نیروی کار هوش مصنوعی دچار تحول شد.

شرکت اطلاعات بازار Zeki Research تخمین می‌زند که حدود 20 هزار شرکت در غرب درحال استخدام متخصصان هوش مصنوعی هستند. پیشرفت‌های سریع در یادگیری ماشینی و پتانسیل یک تغییر پلتفرم، نوع مهارت‌هایی که کارفرمایان به دنبال آن هستند و مکان‌هایی که افراد دارای مهارت به آن می‌روند را تغییر داده است. نتیجه بازاری است که در آن استعدادهای هوش مصنوعی، که قبلا در اختیار غول‌های تکنولوژی بودند بیشتر پراکنده می‌شوند.

مهارت‌های برجسته محققان هوش مصنوعی

از مهارت‌ها شروع می‌کنیم. غول‌های تکنولوژی چون مایکروسافت و گوگل ممکن است غیرمهندسان را اخراج کنند ولی به دنبال محققان برجسته‌ای هستند که می‌توانند مدل‌های پیشرفته را درک کرده و تولید کنند. این گروه احتمالا از چندصد نفر چون آقای ساتسکیور یا جف دین تشکیل شده است، که هوش مصنوعی گوگل را پیش می‌برد. شرکت‌ها به دنبال چنین سوپراستارهایی هستند چراکه آنها قادرند پیشرفت‌هایی را ایجاد کنند که کارایی یک سیستم هوش مصنوعی را تاحد زیادی ارتقا می‌دهد و آن را کمتر مستعد افسانه بافی می‌کند. این مساله آنها را بشدت ارزشمند می‌کند بطوری که بسیاری پرداخت‌های هفت رقمی درخواست می‌کنند.

برخی از آنها بدون مصاحبه یا به عنوان یک تیم کامل استخدام می‌شوند. مایکروسافت در ماه مارس بیشتر پرسنل استارت آپ Inflection AI، که مدل‌های پیشرفته می‌سازد را استخدام کرد. مارک زاکربرگ، رئیس متا نیز بطور شخصی به برخی محققان DeepMind، آزمایشگاه هوش مصنوعی گوگل ایمیل زد تا آنها را به خدمت بگیرد.

جالب‌تر این است که هوش مصنوعی چگونه بازار استعدادها را تغییر داده است. براساس داده‌های وبسایت کاریابی Indeed، از هر ۴۰ شغل خالی برای تولیدکنندگان نرم‌افزار در آمریکا، یک مورد به مهارت‌های مرتبط با «هوش مصنوعی مولد» اشاره می‌کند، نوعی که ChatGPT را بسیار شبیه به انسان می‌کند، که نشان دهنده افزایش بیش از صد برابری از ابتدای سال 2023 است. آمیت باتیا، یکی از بنیانگذاران شرکت تحقیقاتی Datapeople.io می‌گوید، قبل از ChatGPT، یک شرکت فناوری متوسط ​​ممکن بود تنها تعداد انگشت شماری از مهندسان هوش مصنوعی را استخدام کند که مدل‌های کوچکی برای انجام کارهایی مانند تجزیه‌وتحلیل ایمیل‌های مشتریان ایجاد کنند. اما اکنون برخی از مهندسان هوش مصنوعی باید تحلیل کنند که از کدام سیستم هوش مصنوعی استفاده کنند و چگونه آن را به داده‌های شرکت متصل کنند. سهم فهرست‌های شغلی مهندسی نرم‌افزار با ذکر «عملیات یادگیری ماشینی» از آغاز سال ۲۰۲۲ دو برابر شده است.

انواع مختلفی از مهارت‌ها نیز مورد تقاضا هستند. یکی از بنیانگذاران استارت آپ هوش مصنوعی Adept، به افرادی اشاره می‌کند که به سرعت می‌آموزند چگونه از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند و می‌توانند آنها را بهم متصل کنند تا چیزی جدید و چشمگیر بسازند. آنها ایده هایی را ارائه می‌دهند که اغلب از نظر آکادمیک خوب نیستند، اما مشکلی را در زمان محدود حل می‌کنند و در دنیای فوق رقابتی استارت آپ‌های هوش مصنوعی، این بسیار ارزشمند است.

تغییر در جریان استعدادها

در نتیجه این تقاضاها، جریان استعدادها درحال تغییر است. سال‌ها مهندسان به گروه‌های بزرگ فناوری چون آلفابت، آمازون، اپل، متا و مایکروسافت هجوم می‌آوردند. به گفته شرکت تحقیقاتی Live Data Technologies، از میان کارکنان هوش مصنوعی که در پایگاه داده‌اش هستند، انباشت خالص پنج شرکت بزرگ تکنولوژی (استخدام منهای خروج) بین ژانویه 2019 و نوامبر 2022 (زمان رونمایی از ChatGPT) به‌طور میانگین 168 نفر بوده است. و بسیاری از کسانی که یکی از پنج شرکت بزرگ را ترک می‌کردند به دیگری می‌پیوستند.

اما استعدادهای هوش مصنوعی کجا می روند؟ یکی از مقاصد محبوب انویدیا است؛ یک شرکت سازنده تراشه که «واحدهای پردازش گرافیکی» آن به رونق هوش مصنوعی کمک می‌کنند. در این ماه ارزش بازار آن از 3 تریلیون دلار فراتر رفت و از اپل پیشی گرفته و در فاصله بسیار نزدیکی از مایکروسافت، با ارزش ترین شرکت فعلی جهان، قرار گرفت. دیگران نیز به استارت آپ های بالغ‌تر، مانند Databricks و OpenAI پیوستند.

اما از هر هفت نفری که شرکت‌های بزرگ فناوری را ترک کردند، یک نفر به استارت‌آپ‌هایی رفته است که محصولات یا برنامه‌های خود را اعلام نکردند. هر هشت نویسنده مقاله «توجه تمام چیزی است که نیاز دارید» که در سال 2017 منتشر شد و زیربنای الگوریتمی هوش مصنوعی امروزی را ارائه می‌کرد، گوگل را ترک کردند. هفت نفر شرکت‌های خود را تأسیس کردند (نفر آخر هم به OpenAI پیوست).

انگیزه جابجایی متخصصان

رفتن به یک استارتاپ کوچک‌تر می‌تواند انگیزه مالی هم داشته باشد. برای یک جادوگر هوش مصنوعی، مزیت‌های بالقوه داشتن سهام در یک شرکت موفق می‌تواند از حقوق و سهام ارائه شده توسط یک غول فناوری برتر باشد. محققان همچنین به دنبال کار روی مشکلات معنادار هستند. از سال 2015، تعداد کسانی که هر ساله به بخش مراقبت‌های بهداشتی می‌پیوندند، 20 برابر شده است (که ممکن است توضیح دهد که چرا گوگل روی Med-PaLM 2، که یک پزشک هوش مصنوعی است کار می‌کند).

اما خبر خوب برای شرکت‌های بزرگ فناوری و استارت آپ‌های کوچک این است که عرضه نیروی کار هوش مصنوعی درحال افزایش است. براساس گزارشی از دانشگاه استنفورد، در سال 2011 حدود 41 درصد از دکترای تخصصی هوش مصنوعی در صنعت مشغول به کار شدند، که تقریباً به اندازه افرادی است که در دانشگاه مشغول بکار بودند. تا سال 2022، این رقم برای صنعت به 71 درصد رسید، درحالی که برای دانشگاه ها 20 درصد بود. دانشگاه‌ها نیز بیشتر به آموزش AI می‌پردازند. تعداد برنامه‌های تحصیلی انگلیسی زبان و مرتبط با هوش مصنوعی از سال 2017 سه برابر شده است.

برای شرکت‌های آمریکایی که بر صنعت جهانی هوش مصنوعی تسلط دارند، استخدام از سایر کشورها راه دیگری برای جبران کمبود استعداد است. در ماه اکتبر، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، فرمان اجرایی را برای تسهیل قوانین مهاجرت امضا کرد تا کارشناسان هوش مصنوعی بیشتری در آمریکا تحصیل و کار کنند. گوگل و مایکروسافت به وزارت کار نامه نوشتند تا حمایت خود را از این طرح نشان دهند. دولت‌های دیگر هم همین خواسته را دارند. اتحادیه اروپا در حال برنامه‌ریزی طرح‌های آموزشی و یارانه است. دولت چین نیز قصد دارد با ایجاد آکادمی‌های هوش مصنوعی در پکن و شانگهای، استعدادها را به سواحل خود جذب کند. در هر سطحی، رقابت برای کارکنان AI داغ شده است.