فریبکاری بزرگ

قند و مواد قندی همواره یکی از نکات بحث برانگیز در مبحث تغذیه به شمار می آمده است. در واقع چندین دهه است که گفتگوهای مفصلی در این زمینه به راه افتاده تا جایی که نقطه نظرات بعضا متفاوتی نیز در این خصوص ارایه می شود. در میان محققان علم تغذیه همواره این بحث وجود داشته که چه میزان مواد قندی برای سلامت انسانها «زیاد» است. همچنین اصولا درباره اینکه آیا این دسته از مواد غذایی برای سلامتی افراد خطرساز هستند یا نه اختلاف نظرهایی وجود داشته است.

تازه ترین خبرسازی در این زمینه مربوط به مقاله ای می شود که در ژورنال JAMA Internal Medicine منتشر شده است. این مقاله داغ و جنجالی حاوی نکاتی بوده که می توان از آن به عنوان یک رسوایی بزرگ در دنیای علم و صنعت صحبت کرد. در این مقاله مدارکی مربوط به دهه 60 و 70 میلادی منتشر شده که بر این اساس بنیاد تحقیقات قند آمریکا که اکنون با نام انجمن قند شناخته می شود با همکاری با محققان دانشگاه هاروارد (که البته اکنون در قید حیات نیستند) و  همچنین یک شرکت دیگر، رشته فعالیتهایی را اداره می کردند که طی آن مردم را درخصوص مصرف مواد قندی و تأثیر آن در ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی فریب می دادند. در این مدارک جنجالی به وضوح دیده می شود که این تلاش فریبکارانه، ذهن مردم را از اثرات مخرب مواد قندی منحرف و به سوی اثرات سوء استفاده از مواد پرچرب کرده بود. این مدارک، ادعاهایی هستند که در ژورنال JAMA Internal Medicine و توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو منتشر شده است.

تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته حاوی نکات عجیبی است. در آن زمان یعنی در دهه 60 و 70 میلادی، صنایع فعال در عرصه قند و شکر آمریکا از مجموعه تحقیقاتی حمایت مالی می کردند که اثرات هشدار دهنده مصرف مواد قندی در ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی (CHD) را کمرنگ نشان دهد. این تلاش در واقع یک پروژه بزرگ برنامه ریزی شده بود و جالب اینکه اثرات آن نه تنها بر ذهنیت مردم در گذشته تأثیر گذاشته بلکه نقش آن در زمان حال نیز به خوبی احساس می شود. این مدارک اگرچه از مدتها پیش در آرشیوهای کتابخانه های هاروارد و دانشگاه ایلینویز موجود بوده اما عموم مردم امکان دسترسی به آن نداشته اند و حالا که توسط ژورنال JAMA Internal Medicine منتشر شده مباحث جنجالی زیادی را به راه انداخته است.

با این حال بسیاری از کارشناسان علوم تغذیه معتقدند که نباید به چنین جنجالی دامن زد. به عقیده آنها با فرض اینکه در گذشته چنین تحقیقات هدفمندی صورت گرفته و تلاش شده که ذهنیت مردم تغییر کند اما نمی توان تأثیرگذاری آنها را بر پیشنهادات غذایی امروز مهم دانست. به بیان بهتر، در حال حاضر تحقیقات زیادی صورت می گیرد که نتایج حاصل از آنها از اعتبار بالایی برخوردار هستند و به همین خاطر نتایج مطالعاتی نظیر آنچه که در دهه 60 و 70 میلادی در حوزه مواد قندی صورت گرفته نمی تواند در تصمیم گیری غذایی مردم امروز تأثیرگذاری خاصی داشته باشد. گذشته از این موارد، امروزه صنایع غذایی با همکاری دانشگاههای معتبر پروژه های تحقیقاتی چشمگیری انجام می دهند و در این راه پول زیادی هزینه می کنند.

مدارکی که در این افشاگری منتشر شده گویای واقعیتهای دیگری هم هست از آن جمله که نشان می دهد غولهای صنعت غذایی از چه استراتژیهایی برای حفظ جایگاه خود استفاده می کنند. برخی محققان به موارد مشابه دیگری هم اشاره می کنند. تلاش غولهای تنباکو در قالب تبلیغات و تحقیقاتی که نشان می دهند ارتباط چندانی میان استعمال سیگار و ابتلا به سرطان وجود ندارد. برخی محققان که در این زمینه فعالیتهای زیادی داشته اند پس از دستیابی به 1600 صفحه اسناد و مدارک مهم در زمینه فریبکاریهای تحقیقاتی از یک پروژه مخفی بزرگ رونمایی کرده اند. آنها معتقدند دستکاری سیستماتیکی در یافته های تحقیقاتی وجود داشته تا ارتباطی میان ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و مصرف مواد حاوی قند در ذهن مردم تداعی نشود.

در این میان اما یک نکته مثل روز روشن است: همواره اختلاف نظرهایی میان آژانسها و نهادهای دولتی با محققان و سیاستگذاران عرصه سلامت بر سر مصرف مواد قندی و تأثیرگذاری آن بر سلامت افراد وجود داشته است. بدون شک میان مصرف بالای مواد قندی و ابتلای به بیماریهای قلبی و چاقی ارتباطی وجود دارد. بالا رفتن فشار خون، ابتلا به دیابت نوع 2 و کبد چرب از جمله عوارض چشمگیر مصرف بالای مواد قندی است. افت ضریب هوشی و ابتلا به انواع سرطان از دیگر تبعات مصرف این دسته از مواد غذایی است و البته باید قبول کرد که همواره مقاومتهایی در برابر این نوع یافته ها وجود دارد تا صنایعی از این دست به حیات خود و کسب سودهای سرشار ادامه دهند.

برای دسترسی به جدیدترین شماره Todays Dietitian فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم: مهدی پیرگزی

No tags for this post.