امروزه مکمل ها، به ویژه مکمل های ورزشی مشتاقان فراوانی دارد، اما عده ای از مصرف کنندگان این گونه از محصولات تصور می کنند که این گونه از مکمل ها عوارض جانبی نداشته و برای هر گروهی از افراد قابل مصرف است. این در حالی است که نه تنها تـجویـز مکمـل های ورزشی بهتر است از سوی متخصص پزشکی ورزشی صورت بگیرد، بلکه عرضه این محصولات تنها در داروخانه ها مجاز است.
قبل از مصرف هرگونه مکمل توجه به نکات ذیل ضروری است:
– مکمل های موردنظر نباید بیش از میزان توصیه شده روزانه مصرف شود؛ رعایت این مساله به دلیل پیشگیری از بروز عوارض جانبی، حیاتی است.
– مکمل ها باید همراه با رژیم غذایی مناسب مصرف شود؛ باید تاکید داشت که مکمل‌ها جایگزین یک رژیم غذایی متنوع نیست. به همین دلیل توصیه می شود در این خصوص پس از دریافت یک برنامه تمرین، با داروساز و متخصص تغذیه مشورت شود.
– در طول روز به میزان کافی آب نوشیده شود؛ یادآوری این نکته به ویژه در افرادی که مکمل هایی مانند پروتئین V یا کراتین مصرف می کنند، بسیار مهم است.
– به بهترین زمان برای مصرف مکمل ها دقت شود. به طور مثال با وجود اینکه به علت افزایش حداکثری میزان جذب، مصرف مکمل آهن با معده خالی بهترین روش دریافت این مکمل است، اما به علت احتمال ایجاد ناراحتی های گوارشی توصیه می شود که آهن پس از مصرف غذا دریافت شود؛ چرا که جذب آهن در صورت مصرف همزمان با تخم مرغ و لبنیات کاهش چشمگیری پیدا می کند.
– باید از تداخلات احتمالی مکمل های مصرفی آگاهی پیدا کرد؛ به همین دلیل توصیه می شود قبل از شروع هر مکمل جدید با داروساز/پزشک مشورت شودد.
– باید مراقب فریب برخی سودجویان و برخی ادعاهای غیر علمی بود؛ مکمل ها را باید از زنجیره رسمی دارویی کشور، یعنی داروخانه ها، تهیه کرد. مصرف مکمل های بدون اصالت سنجی و غیر معتبر علاوه بر نداشتن اثرات مطلوب درمانی می تواند اثرات مخربی بر سلامت ورزشکاران داشته باشند.
– هرگونه عارضه دارویی نامطلوب باید به داروخانه محل تهیه مکمل گزارش شود؛ تا درصورت نیاز مکمل های جایگزین پیشنهاد داده شود و از استمرار در مصرف مکمل ایجاد کننده عارضه نامطلوب، باید خودداری کرد.
دکتر شیرین فتحی
اداره تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز