بچه های امروز، کودکان دیجیتالی
زمانی نه چندان دور بازی های ما به یک توپ پلاستیکی، چرخ دوچرخه، سوار شدن بر چوب و .. خلاصه می شد.اگر چه بازی برای نشاط روحی و تخلیه انرژی کودک نیاز هست اما بی توجهی به نوع بازی می تواند اثرات سوئی بر ذهن و جسم کودک داشته باشد.
امروزه همگام با پیشرفت فناوری، بازی ها و سرگرمی های کودکان نیز رشد می یابد؛ بازی هایی که نه تنها سودی برای کودک ندارد بلکه باعث بروز بسیاری از ناهنجاری های جسمی و ذهنی از جمله بیش فعالی، پرخاش، جمع گریزی و انزوا در کودک می شود.
ساعت ها پای رایانه نشستن و بدون کمترین حرکت فیزیکی با گوشی تلفن همراه بازی کردن به تدریج تبدیل به عادتی می شود که آن نیز به نوبه خود منجر به بروز مشکلات بینایی و اسکلتی در کودک می شود.
فناوری و بازی های رایانه ای خواسته یا ناخواسته وارد خانواده ها شده است و اگر بخواهیم آن را نادیده بگیریم و فرزندان مان را از داشتن این بازی ها محروم کنیم، حرص و ولع بیشتری در کودکان برای پرداختن به چنین بازی هایی ایجاد و آنها به دور از چشم والدین این کار را انجام خواهند داد.
از سوی دیگر اگر در این زمینه، نظارت کافی بر کودکان مان نداشته باشیم به حتم با خطرهای روحی، روانی و جسمی فراوانی تهدید می شوند.
تانسو دختر دو ساله به گفته والدینش عاشق گوشی همراه و تبلت است؛ به تلگرام و عکس های مخاطبان علاقه شدیدی دارد و روزانه حداقل 2 ساعت با گوشی تلفن سرگرم است.
عرفان 13 ساله به گفته پدرش از صبح تا شام در دنیای مجازی سیر می کند و حتی غذا و تکالیف اش را هم در حین بازی انجام می دهد.
آنچه که در این میان نباید از نظر دور داشت، نقش والدین و کوتاهی آنها در گرایش کودکان به بیماری عصر مدرن است که با دست به سر کردن کودک به دلیل خستگی ناشی از کار و یا بی حوصلگی و تنبلی، وی را به دام فضای مجازی، گوشی تلفن و رایانه رهنمون می کنند.
عوارض استفاده از فناوری های مجازی بعضا جبران ناپذیر است
به گفته روانشناس کودک و نوجوان متاسفانه این مساله اساسی و همه گیر شده است. دکتر حمیده زمانی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه دوران کودکی دوره نشاط و تفریح است، اظهار کرد: قشری که می تواند دورانی را سپری کند تا برای بزرگسالی پیش زمینه رشد و تعالی باشد، متاسفانه با سیر در دنیای دیجیتال جسم و روح خود را ضایع می کند.
وی با بیان اینکه متاسفانه گرایش کودکان و نوجوانان به دنیای مجازی و استفاده از تبلت و گوشی در برخی موارد حالت اعتیاد دارد و کودک را به عوارضی مثل افسردگی، اظطراب و اختلال روانی مبتلا می کند، افزود: در برخی موارد کار به بستری کودک در بیمارستان روانی نیز کشیده شده است.
روانشناس کودک و نوجوان نقش والدین را در این امر کم تاثیر ندانست و گفت: محیط خانواده و اجتماعی در عملکرد کودک دخیل است و شرایط به سمت کاهش فعالیت های بدنی و گروهی کودکان سوق یافته است.
زمانی خاطرنشان کرد: بعضی وقت ها والدین با تهیه و در دسترس قرار دادن گوشی، تبلت و فضای مجازی بر این باورند که برای فرزندشان امکانات ایجاد می کنند در حالی که فقط کودک را از اجتماع محروم می کنند.
روانشناس کودک و نوجوان در واکاوی علت این معضل، 90 درصد مشکلات را با منشاء خانواده دانست و گفت: خانواده ها باید برای هر ساعت کودک برنامه داشته باشند و آنها را صرفا به انجام تکالیف وادار نکنند بلکه فعالیت های جسمی، ورزش و بازی کودک را نیز مد نظر قرار دهند.
زمانی با تاکید بر مهم شمردن تفریح و بازی کودک نیز خاطرنشان کرد: کلاس های اضافه بر دروس مدرسه نیز مفید نیست و کودک باید بعد از مدرسه تفریحات سالم و متنوعی داشته باشد.
دوستی با کودک، بازی کردن، نظارت منطقی بر رفتار کودک و کنترل میزان استفاده از گوشی و فضای مجازی از جمله راهکارهای ارائه شده توسط روانشناس کودک و نوجوان در مقابله با آسیب های دنیای مجازی است.
ضرورت چارچوب مند کردن استفاده از فناوری های مجازی توسط کودکان
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه باید استفاده از گوشی،تبلت، فضای مجازی و هر ابزار رفاهی و اسباب بازی دیگری قانونمند باشد و جنبه های جسمی و روانی استفاده از آن در کودک و خانواده در نظر گرفته شود، افزود: تهیه چنین ابزارهایی در صورت استفاده نادرست، در کنار منافع، مضراتی هم در پی دارد.
دکتر اشرف تشکری گفت: واقعیت کنونی این است که تکنولوژی مدام در حال پیشرفت است و کودکان ما نیز در زندگی روزمره و برای بودن در کنار دیگران نیاز به تسلط بر تکنولوژی دارند.
وی با تاکید بر اینکه بازی با گوشی و تبلت نباید جایگزین بازی های فیزیکی کودکان شود، خاطرنشان کرد: کودک در بازی های حرکتی و تفریحی استفاده از سایر ابزار زندگی را یاد می گیرد و وقتی با دیگر همسالان و بزرگترها بازی می کند و نقش افراد مختلف را ایفا می کند در واقع به تمرین زندگی می پردازد.
روانپزشک کودک و نوجوان ادامه داد: در این گونه بازی ها کودکان ارتباط و گفت و گو را یاد می گیرند، توجه به احساسات و عواطف دیگران را می آموزند و بسیاری از مهارت های دیگر حسی و حرکتی کودک در این گونه بازی ها پیشرفت می کند.
وی با بیان اینکه کودکان کوچک تر که به طور معمول در کنار خانواده و یا در محیط های کنترل شده مثل مدرسه و مهد کودک هستند، نیازی به گوشی همراه و ایمیل ندارند، اظهار کرد: ارتباط با افراد ناشناس می تواند به آنها آسیب بزند و مهار این گونه روابط برای والدین دشواراست و نظارت بر آن همیشگی نیست.
روانپزشک کودک و نوجوان با ارائه راهکارهایی برای استفاده از این وسایل، به والدین توصیه کرد در فضای ارتباط مجازی کودکان و نوجوانان نظارت داشته باشند و در هرسنی که کودک را با تبلت آشنا می کنند قوانین استفاده از آن را نیز به کودک آموخته و خود نیز رعایت کنند.
وی خاطرنشان کرد: والدین بدانند ابزارهایی که برای شما گران قیمت است را به سرعت در دسترس کودکان قرار ندهند؛ همچنین کودکان نباید بیشتر از 30 دقیقه تا یک ساعت در روز از تبلت استفاده نکنند.
