ویتامین D مانعی در برابر بدشکلی های استخوانی در کودکان
بدشکلی یا تغییر شکل های استخوانی و مفصلی از جمله مشکلاتی است که در سنین کودکی به دلیل برخی عوامل مانند کمبود ویتامین D به تدریج برای کودکان ایجاد و در صورت نبود تشخیص و درمان به موقع ممکن است ماندگار و در سنین بالاتر فرد را با مشکلات حاد ارتوپدی مواجه کند.
علاوه بر کمبود ویتامین D ، به گفته پزشکان عوامل دیگری مانند تغذیه نادرست و استفاده از کیف و کفش نامناسب می تواند در ایجاد این بدشکلی ها به ویژه در اندام های تحتاتی (زانو، ساق و لگن) کودکان موثر باشد.
تغییر شکل اندام های تحتاتی سبب اختلال در راه رفتن، نشست و برخاست، ورزش و فعالیت های بدنی کودکان می شود؛ بنابراین برای اینکه کودکان شاداب باشند و بتوانند مانند همسالان خود فعالیت های فیزیکی داشته باشند و دچار ناتوانی و معلولیت در سنین بالاتر یا دچار آسیب های زودرس در سنین میانسالی نشوند، نیاز است که والدین به عنوان اولین افرادی که با کودکان در ارتباط مستقیم هستند و می توانند پیش از هر فرد دیگری به مشکلات ارتوپدی فرزندان خود پی ببرند، به چند عامل توجه کنند.
** تامین ویتامین D از طریق نور آفتاب
دکتر ذبیح الله حسن زاده ارتوپد، جراح زانو و عضو انجمن ارتوپدی ایران در گفت و گو با ایرنا در این خصوص توضیح داد: از آنجایی که رشد استخوان ها ارتباط مستقیم با تامین ویتامین D دارد و 80 درصد این ویتامین از طریق تابش مستقیم نور خورشید بر بدن تامین می شود؛ بنابراین باید کودکان در معرض تابش آفتاب قرار گیرند.
وی افزود: یکی از مشکلات جوامع مدرن و آپارتمان نشین این است که کودکان اغلب در مکان های بسته مانند خانه، مدرسه یا مهدکودک به سر می برند و کمتر در معرض نور آفتاب هستند از این رو لازم است والدین شرایطی را فراهم کنند تا کودکان بتوانند دقایقی را در محیط های باز و آفتابی به بازی و ورزش بپردازند.
حسن زاده خاطرنشان کرد: طبق آخرین مطالعات انجام شده، توصیه می شود که کودکان 60 دقیقه در طول هفته در معرض نور آفتاب قرار گیرند تا 80 درصد از ویتامین D مورد نیاز بدن آنها تامین شود.
وی افزود: 20 درصد باقی مانده نیاز بدن به این ویتامین، از طریق مصرف موادغذایی مانند شیر، ماهی و تخم مرغ تامین می شود و مصرف میوه ها نیز نقش بسیار اساسی و مهمی در این زمینه دارند.
** مصرف لبنیات کم چرب
عضو انجمن ارتوپدی ایران، تغذیه سالم و کامل را یکی از مهمترین عوامل برای داشتن استخوان های سالم عنوان کرد و گفت: افراد سالم به ویژه کودکان پیش از این که بیمار شوند، باید تغذیه سرشار از لبنیات و محصولات دریایی داشته باشند و مصرف روزانه لبنیات و محصولات کم چرب خود را افزایش دهند.
حسن زاده با توصیه درباره کاهش مصرف غذاهای آماده (فست فودها)، از آنها به عنوان شبه غذا نام برد و افزود: این شبه غذاها در جذب ویتامین D اختلال ایجاد می کند.
وی همچنین بدغذایی را سبب اختلال در جذب موادمعدنی مورد نیاز بدن عنوان کرد و گفت: گاهی افراد از انواع موادغذایی استفاده می کنند اما به دلیل ناآگاهی از روش صحیح مصرف و مصرف همزمان برخی موادغذایی، مانع از جذب مواد موردنیاز بدن می شوند.
وی در این مورد توضیح داد: در کنار برخی موادغذایی حاوی کلسیم و آهن نباید از چای، قهوه و انواع کافئین ها استفاده کرد زیرا این مواد باعث اختلال در جذب موادمعدنی مورد نیاز بدن می شوند.
حسن زاده همچنین توصیه کرد که نوشیدن چای با فاصله یک ساعت از صرف غذا باشد و کودکان شیر و چای را همزمان مصرف نکنند زیرا مانع از جذب کلسیم می شود و از آنجا که پنیر به تنهایی منشا بسیار غنی از کلسیم است، به ویژه پنیر ایرانی که کیفیت بالا و تنوع زیادی دارد، بهتر است ساده ترین خوراکی کودکان نان، پنیر و سبزی باشد.
** انتخاب کیف و کفش مناسب
عضو انجمن ارتوپدی ایران از انتخاب کیف و کفش مناسب به عنوان عامل دیگر در حفظ سلامت و شکل طبیعی استخوان ها به ویژه در کودکان نام برد و گفت: هرگونه انتخاب کفش و کیف و به ویژه کوله پشتی باید با نظر کارشناسی باشد و این امر زمانی محقق می شود که آگاهی های عموم مردم افزایش یابد و رسانه های جمعی با توجه به رسالت خود برای افزایش این آگاهی تلاش کنند.
حسن زاده افزود: کوله پشتی باید متناسب با جثه کودک باشد و از انتخاب کوله های بزرگ و سنگین دوری شود و پس از انتخاب صحیح کوله پشتی و کیف باید کودکان در مورد حمل مناسب آن آموزش داده شوند.
وی اظهار کرد: کوله پشتی مناسب دو بند دارد و نباید به صورت یک طرفه استفاده شود زیرا سبب کج شدن تدریجی ستون فقرات می شود و همچنین نباید پایین تر از خط کمر قرار گیرند.
** استفاده از مکمل ها و وسایل کمک ارتوپدی
عضو انجمن ارتوپدی ایران استفاده از وسایل کمک ارتوپدی و مکمل های غذایی را از دیگر روش های درمانی و پیشگیری کننده بدشکلی های استخوانی برشمرد و گفت: هرگونه بدشکلی یا تغییر شکل در پاها مانند پاهای پرانتزی، ایکسی یا کف پای صاف باید از زمان کودکی تحت درمان و پیگیری های پزشکی قرار گیرد.
حسن زاده افزود: در صورتی که نیاز به وسایل کمک ارتوپدی (بریس) باشد، باید از آنها استفاده شود و کمبودهای تغذیه ای مانند کلسیم، فسفر و ویتامین D به شکل رژیم های تکمیلی و مکمل ها جبران شود؛ اما اگر با این حال پیشرفت بدشکلی در اندام ها ادامه داشته باشد، با دخالت به موقع جراحی های کوچک ارتوپدی در کودکان می توان مشکل را برطرف و مانع از بدشکلی های استخوانی شد.
** لزوم توجه به دردهای استخوانی طولانی مدت کودکان
عضو انجمن ارتوپدی ایران دردهای استخوانی در کودکان را نشانه ای از بروز احتمالی برخی بیماری ها عنوان کرد و گفت: نباید دردهای استخوانی کودکان به منزله درد رشد یا درد ناشی از فعالیت زیاد بدنی آنها تلقی شود و والدین باید در صورت طولانی شدن درد فرزند خود در این زمینه با پزشک مشورت کنند.
حسن زاده افزود: هرگونه درد مداوم استخوانی که بیشتر از 2 هفته طول بکشد یا کمردردی که بیشتر از چهار ماه در کودکان ادامه داشته باشد، باید تحت درمان های پزشکی قرار گیرد.
وی اظهار کرد: گاهی عفونت ها، تومورها و سرطان ها سبب بروز این دردها می شوند؛ بنابراین باید عللی مانند کیست های استخوانی، توده های استخوانی و بیمارهای متابولیکی استخوان تحت بررسی های پزشکی قرار گیرد.
