شناسایی «گشنیز» مقاوم به خشکی

گیاهان برای رشد و نمو مناسب و تولید محصول باکیفیت، نیاز به آب کافی دارند. در غیر این صورت، خشکی می تواند با تاثیرگذاری بر کلیه فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، رشد طبیعی گیاه را با مشکل مواجه ساخته و تولید محصول را با شکست مواجه سازد. با این حال بین گیاهان مختلف از این لحاظ تفاوت هایی وجود دارد. بعضی گیاهان قادرند با ایجاد تغییرات خاص در ریخت ظاهری و یا فعالیت های مربوط به سوخت و ساز، تحمل خود را به خشکی افزایش دهند.

گیاهان برای رشد و نمو مناسب و تولید محصول باکیفیت، نیاز به آب کافی دارند. در غیر این صورت، خشکی می تواند با تاثیرگذاری بر کلیه فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، رشد طبیعی گیاه را با مشکل مواجه ساخته و تولید محصول را با شکست مواجه سازد.

تفاوت های ذکرشده بین گیاهان مختلف، عمدتا ریشه در ژن های آن ها داشته و لذا شناخت انواع مختلفی از یک گیاه خاص که دارای توانایی متفاوتی در مبارزه با تنشی نظیر خشکی و کمبود آب باشند اهمیت خاصی دارد. در صورت وجود چنین شناختی محققین قادر خواهند بود صفات مقاومت به خشکی یا تنش های دیگر را با استفاده از تکنیک های پیچیده اصلاحی، از گیاهان مقاوم به گیاهان حساس منتقل نمایند.

در این راستا، محققینی از دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس پژوهشی را به انجام رسانده اند که در آن توده های مختلف بومی گیاه گشنیز از لحاظ تحمل و سازگاری به تنش خشکی و کمبود آب مورد ارزیابی علمی قرار گرفته اند.

 در این پژوهش 15 توده بومی گشنیز در مزرعه آزمایشی پرورش داده شده و صفات مختلف آن ها در رابطه با تنش خشکی مورد سنجش و بررسی جامع واقع شده است.

تلاش محققین فوق نشان می دهد که دو توده از 15 توده مورد آزمایش دارای مقاومت مناسب و قابل قبولی نسبت به کمبود آب و اصطلاحا تنش خشکی بوده و قادرند در شرایط خشکی پایان فصل و همچنین در شرایط کشت دیم، محصول مناسبی تولید نمایند.

همچنین یافته های این محققین که در نشریه «علوم باغبانی ایران» انعکاس یافته نشان می دهد که یکی دیگر از توده های برگرفته از این 15 توده، می تواند در شرایط تنش خشکی پایان فصل برای تولید اسانس دارویی به کار گرفته شود.

گشنیز گیاهی یک ساله و متعلق به خانواده چتریان است که علاوه بر استفاده به عنوان سبزی و ادویه، در صنایع دارویی، عطرسازی، نوشیدنی و لوازم آرایشی کاربرد وسیعی دارد. قسمت های مختلف این گیاه اعم از بذر و اندام های سبز در نقاط مختلف جهان برای مواردی نظیر سوء هاضمه و کم اشتهایی، کاربرد دارویی دارند.

 

گزارش: محمدرضا دلفیه

با اقتباس از: عینی زاده، پ. و همکاران. 1395. بررسی تحمل و سازگاری به تنش خشکی در توده های گشنیز بومی ایران. علوم باغبانی ایران، 47(2): 327-317.

No tags for this post.