پنجشنبه گذشته دانشمندان ناسا کاوشگر OSIRIS-Rex را با موفقیت به فضا پرتاب کردند. این مأموریت که از مرکز پرتابهای فضایی کیپ کاناورال فلوریدا آغاز شد یکی از مهمترین و تاریخی ترین مأموریتهای ناسا در چند دهه اخیر محسوب می شود.
بر اساس اعلام ناسا، اگر همه چیز طبق برنامه ریزیهای از قبل صورت گرفته پیش رود این کاوشگر به نمونه برداری از سیارک Bennu در سال 2020 مشغول شده و آنها را در سپتامبر سال 2023 راهی زمین خواهد کرد.
هدف اصلی از این مأموریت 800 میلیون دلاری تشخیص دقیق نقش سیارکهایی نظیر Bennu در پیدایش حیات بر روی زمین است. تصور بر این است که این نوع سیارکها در انتقال مولکولهای ارگانیک و آب به زمین نقش داشته اند. نمونه هایی که از این طریق راهی زمین خواهد شد برای دانشمندان علوم فضایی از اهمیت زیادی برخودار است زیرا اصولا انجام چنین کاری بسیار خطرناک است و به همین دلیل آنچه که از این طریق راهی زمین می شود تا چندین دهه مورد استفاده دانشمندان سراسر جهان قرار خواهد گرفت.
در واقع این همان فرآیندی است که درخصوص انتقال نمونه خاک ماه به زمین آغاز شده و همچنان در جریان است. در اواخر دهه 60 و ابتدای 70 میلادی بود که فضانوردان توانستند در قالب برنامه آپولو به نمونه برداری از ماه پرداخته و آنها (حدود 360 کیلوگرم) را به زمین منتقل کنند. طی نیم قرن گذشته تحقیقات زیادی بر روی این نمونه ها انجام شده و جالب اینکه به تازگی معلوم شده که در این نمونه ها سرنخهایی از آب وجود دارد. همین یافته ها موجب شده تا دانشمندان درباره دورانهای ابتدایی پیدایش ماه تفکرات تازه ای را دنبال کنند.
تصور بر این است که سیارکها در انتقال مولکولهای ارگانیک و آب به زمین نقش داشته اند و به همین دلیل نمونه هایی که از این طریق راهی زمین خواهد شد برای دانشمندان علوم فضایی از اهمیت زیادی برخودار است
برنامه آپولو را می توان نخستین تلاش موفقیت آمیز بشر برای انتقال اجرام فضایی به زمین دانست. اندکی پس از آن یعنی در حد فاصل سالخای 1970 تا 1976 بود که دانشمندان شوروی سابق باز هم در این زمینه ابتکارعمل به خرج داده و در قالب سه مأموریت روباتیکی توانستند این بار تنها 340 گرم از خاک ماه را به زمین منتقل کنند.
پس از آن بود که مأموریتهای انتقال اجرام فضایی به زمین برای حدود 20 سال متوقف شد تا اینکه در دهه 90 میلادی دانشمندان ایستگاه فضایی میر متعلق به شوروی سابق توانستند با استفاده از «ژل هوایی» به نمونه برداری از ذرات معلق در مدار پایین زمین بپردازند.
به تدریج سرو کله ناسا هم پیدا شد. این آژانس فضانوردی در سال 1999 کاوشگر روباتیکی Stardust را به فضا پرتاب کرد تا در نهایت در ژانویه سال 2004 ریزنمونه هایی از دنباله دار Comet Wild 2 به دست آورد. این نمونه ها در سال 2006 به زمین انتقال داده شد.
تقریبا در همان زمان بود که ناسا باز هم مأموریت مشابهی را انجام داد و طی آن کاوشگر روباتیکی Genesis را در سال 2001 به فضا پرتاب کرد تا آن هم در سال 2004 و در حالی که ریز نمونه هایی از بادهای خورشیدی را شکار کرده بود راهی زمین شود. این کاوشگر توانسته بود ذرات بارداری را که از خورشید منتشر می شود شکار کرده و در اختیار دانشمندان قرار دهد.
ژاپنی ها هم در این عرصه بیکار نبوده اند. آنها در سال 2003 کاوشگر Hayabusa را به فضا پرتاب کردند تا به نمونه برداری از یک صخره فضایی موسوم به Itokawa بپردازد. البته این مأموریت بر اساس برنامه ریزیهای از پیش صورت گرفته پیش نرفت با این حال کاوشگر توانست ریز قطعاتی از آن را به دست آورده و در سال 2010 به زمین منتقل کند.
این کشور در دسامبر سال 2014 نیز کاوشگر دیگری موسوم به Hayabusa 2 را به فضا پرتاب کرد با این هدف که در سال 2018 به صخره فضایی Ryugu برسد. قرار است نمونه برداری های صورت گرفته از این مأموریت در سال 2020 به زمین منتقل شود.
اما شاید مهمترین هیجان انگیزترین مأموریت از این نوع مأموریت روباتیکی مریخ باشد که با همکاری ناسا و اسا انجام می شود. در این مأموریت که در سال 2020 آغاز می شود کاوشگر روباتیکی پیشرفته ای برای نمونه برداری از مریخ و انتقال آن به زمین راهی فضا می شود.
منبع: space
مترجم:مهدی پیرگزی
No tags for this post.