در یک مطالعه پژوهشی مشخص شد؛
کنترل بیماری قارچی خیار با عصاره اسطوخودوس

محققان کشورمان در یک مطالعه جالب، نشان داده اند که استفاده از بعضی عصاره های گیاهی نظیر اسطوخودوس می تواند به خوبی نوعی قارچ عامل بیماری و خسارت به محصول خیار را کنترل کند.

به گزارش سیناپزس،قارچ رایزوکتونیا سولانی، یکی از مهم ترین بیمارگرهای قارچی درگیاهان است که که موجب پوسیدگی ریشه و ساقه می شود و از اصلی ترین عوامل محدود کنندة تولید در گیاهان زراعی، باغی و زینتی محسوب می شود. این بیمارگر به بیشتر سبزی ها، گل ها، بعضی از گیاهان زراعی، انو اع چمن ها، گیاهان زینتی چند ساله، درختچه ها و درختان، خسارت وارد می کند و از نظر اقتصادی، یکی از مهم ترین بیماری های ریشه ای گیاه پرمصرف خیار نیز محسوب می گردد.

مطالعات نشان داده اند که این بیماری منجر به کاهش تولید در محصولات مختلف می گردد. برای مثال، کاهش 50 درصدی محصول در خیار، کاهش 70  درصدی در کاهو و کاهش حدود 20 درصدی در تولید سیب زمینی، از جمله خسارت های این قارچ بیماری زا هستند.

به گفته متخصصان، طیف میزبانی وسیع و توانایی تحمل شرایط محیطی مختلف و همچنین کمبود ارقام مقاوم نسبت به این بیمارگر، کنترل آن را تا حد زیادی محدود کرده است. از این رو یافتن راهکارهای کنترلی موثر بسیار حائز اهمیت است.

رایج ترین شیوه برای کنترل بیماری های قارچی، کاربرد ترکیبات شیمیایی قارچ کش است، ولی کارآیی و اثربخشی قارچ کش های شیمیایی با مشکل بروز مقاومت در قارچ های بیمارگر به دلیل کاربرد نامناسب یا بیش از حد آن ها همراه است. درواقع، کاربرد گسترده قارچ کش های شیمیایی، منجر به افزایش فراوانی مقاومت قارچ های بیمارگر گیاهی شده و تلاش برای کنترل مقاومت قارچ ها از طریق افزایش غلظت قارچ کش ها و افزایش دفعات سمپاشی موجب افزایش هزینه های حفظ نباتات وگسترش جمعیت مقاوم بیمارگر به سموم قارچ کش می شود. علاوه بر مشکلات ذکر شده، کاربرد بی رویه سموم شیمیایی فوق موجب آلودگی محیط زیست واکوسیستم های آبی و خشکی می گردد.

در تلاش برای یافتن راه های مناسب تر برای مقابله با بیماری های قارچی به ویژه قارچ رایزوکتونیا، محققانی از دانشگاه آزاد اسلامی ورامین– پیشوا و دانشگاه اردکان مطالعه ای را انجام داده اند که در آن، تاثیر برخی عصاره‌های گیاهی در کنترل بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی خیار گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق اثر کنترل کنندگی عصاره گیاهان آویشن دنایی، اسطوخودوس، رازیانه، دارچین، میخک و تلخه بر میزان رشد قارچ بیماری زای فوق و تغییرات میزان فعالیت آنزیم‌های دفاعی گیاه در مقابل این بیمارگر در گیاه خیار بررسی شده است.

به گزارش سیناپرس،نتایج این تحقیق نشان داد: تمامی عصاره‌های گیاهی فوق قادر به مهار رشد قارچ در شرایط آزمایشگاهی و همچنین قادر به کاهش شدت بیماری در شرایط گلخانه هستند.

در این باره، مژده ملکی، استادیار و پژوهشگر گروه گیاه‌پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ورامین– پیشوا و همکارانش می گویند: بیشترین میزان بازدارندگی رشد قارچ بیماری زای رایزوکتونیا از عصاره گیاهی اسطوخودوس به دست آمد و کمترین میزان بازدارندگی نیز مربوط به عصارة گیاه تلخه بود.

به گفته این محققان، عصاره‌های گیاهی مورد مطالعه در این تحقیق به خصوص گیاه اسطوخودوس، تاثیر قابل توجهی در کنترل و کاهش شدت بیماری ناشی از قارچ رایزوکتونیا سولانی در خیار دارند و بهترین غلظت به دست آمده در این مطالعه می‌تواند به صورت تجاری فرموله شده و برای اهداف مدیریت تلفیقی بیماری ها به کار گرفته شود.

بر اساس این تحقیق، بیماری های قارچی یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده تولید غذا در جهان هستند و با افزایش مقاومت قارچ ها به قارچ کش های شیمیایی، استفاده از روش های جایگزین برای کنترل و مدیریت بیماری های قارچی اجتناب ناپذیر است.

اطلاعات ارزشمند حاصله از این تحقیق، می توانند در ساختن قارچ کش های طبیعی و سازگار با محیط زیست که محصول خیار را به عنوان یکی از مهم ترین تولیدات باغی از خسارات بسیار نجات می دهند، مورد استفاده قرار گیرند.

این اطلاعات در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در دوفصلنامه «مهار زیستی در گیاه پزشکی» وابسته به موسسه‌‌ تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، انجمن علمی بیماری شناسی گیاهی ایران و انجمن حشره‌شناسی ایران منتشر شده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.