یوزپلنگ ایرانی،یک قدم تا انقراض

این افتخار ما ایرانیان است که توانستیم این میراث طبیعی را همچنان حفظ کنیم و ایرانیان حافظان آخرین بازمانده های یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی در جهان هستند اما باید در این راه بیشتر همت کنیم، زیرا یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی،  به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و اطلاع دقیقی از تعداد آنها در کشور وجود ندارد اما آمارها نشان می دهد حداقل 36 قلاده یوز از مقابل دوربین های نصب شده در مناطق حفاظت شده عبور کرده اند که با برآورد های انجام شده وجود حداقل 50 قلاده یوز در کشور تخمین زده می شود.

حدود ۲۰۰۰ سال پیش پراکندگی یوزپلنگ بسیار گسترده بوده و شامل مناطق وسیعی از آفریقا و آسیا می شده است. در آسیا، اکثر زیستگاه های دشتی و استپی در جنوب غربی این قاره از هندوستان، پاکستان، افغانستان، ایران، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان و قفقاز تا عراق، سوریه، اردن، فلسطین و شبه جزیره عربستان محدوده قلمرو این جانور به شمار می رفت. درآفریقا نیز از کیپ در جنوب تا دریای مدیترانه درشمال به جز جنگلهای انبوه و صحراهای خشک این جانور به وفور یافت می شده است.

این مسئله را نباید فراموش کنیم که حفاظت از یوز پلنگ آسیایی که جز میراث ارزشمند کشور است تنها با نامگذاری یک روز به نتیجه نمیرسد و همت جمعی تمامی ارگانها را نیاز دارد.

زیستگاه های فعلی یوز بر خلاف تصور عامه و آنچه که در فیلمهای مستند دیده می شود، تپه ماهورها و مناطق کوهستانی است. در این نوع زیستگاه ها، یوزها عمدتا در داخل دره ها و بستر خشک رودخانه های کویری که از داخل کوه شروع شده و به داخل دشت امتداد می یابد زندگی می کنند.

یوزپلنگ در ایران

امروزه جمعیت یوزپلنگ در کشورمان در خطر انقراض قرار دارد بدین معنا که اگر هر چه زودتر اقدامی برای حفظ آن نکنیم، این جانور با همان سرعتی که می دود، روبه انقراض می رود و به زودی به سرنوشت شیر ایرانی و ببر مازندران دچار خواهد شد و برای همیشه از سرزمینمان رخت برخواهد بست. وضعیت امروزی این جانور در کشورمان معلول بی توجهی ما انسانهاست. یوزپلنگ میراث طبیعی ماست و نه تنها به ایرانیان بلکه به تمام انسانهای سرتاسر این کره خاکی تعلق دارد. این وظیفه ماست که این امانت را به نسلهای بعد از خود برسانیم.

البته چند سالی است که سازمان حفاظت از محیط زیست کم و بیش مسئله حفظ نژاد این جانور را در دستور کار خود قرار داده و با اختصاص فضاهای بکری در قالب پارک های ملی سعی دارد این مهم را تحقق ببخشد. اما در نقطه مقابل این ارگان دولتی انجمن ها، گروه ها و تشکل های مردم نهاد گام های بلند و موثرتری را برداشته اند و با ایجاد پایگاه های مختلف اطلاع رسانی و حمایتی سعی دارند روند کنترل و حفاظت از نسل یوزپلنگ ایرانی را با سرعت بیشتری دنبال کنند.

در حال حاضر انجمن یوزپلنگ ایرانی به عنوان بازوی اصلی این کار فعالیت های آموزشی، تبلیغاتی و اطلاع رسانی گسترده ای را در سطح کشور آغاز کرده و با برگزاری نشست های مختلف سعی دارد آخرین وضعیت یوز ایرانی را دیده بانی کند. همچنین جمعیت حامیان زمین که به عنوان یک تشکل غیردولتی محیط زیست چند سالی است فعالیت خود را آغاز کرده مقوله جلوگیری از انقراض این جانور را در رئوس برنامه های کاری خود قرار داده است.

رییس انجمن حفاظت از یوزپلنگ های ایرانی با بیان اینکه تعداد جمعیت یوزها را تا پایان سرشماری می توانیم اعلام کنیم گفت: در سال 92 برآوردهای جمعیت یوز بین 40 تا 70 قلاده بود اما اکنون برآوردها نشان می دهد حداقل 50 قلاده باشد که البته قطعا زیر 50 است.

مرتضی اسلامی تاکید کرد: اگر سرعت حفاظت با روند فعلی پیش رود وضع یوزها سال به سال بدتر خواهد شد.

وی به 2 قلاده یوزپلنگ نر و ماده در پارک پردیسان اشاره کرد و گفت: وضعیت جسمی کوشکی و دلبر مناسب است اما به طور کلی زادآوری گوشتخواران در اسارت دشوار است و اینکه یک نر و یک ماده در کنار هم باشند میزان زادآوری زیر 30درصد خواهد بود اما به هر حال بودن آنها بهتر از نبودنشان است.

اسلامی افزود:اگر زادآوری در اسارت هم صورت گیرد رها سازی آنها در طبیعت بسیار دشوار است زیرا این توله زمانی که در طبیعت رها شود هیچ آشنایی با نحوه زندگی در چنین محیطی ندارد و حتی کریدورهای رفت و آمدی خود را هم نمی شناسد بنابراین احتمال تلف شدن آن زیاد است.

رییس انجمن یوزپلنگ ایرانی تاکید کرد: نتیجه پایش ها نشان می دهد وضعیت یوزها بسیار نگران کننده است و زنگ خطر انقراض این گونه ارزشمند به صدا در آمده است.

درنهایت باید گفت یوزپلنگ این گربه سان چابک و زیبا با توجه به در معرض انقراض بودن، خطرات زیادی متوجه آن است که عواملی مانند حوادث جاده ای، معدنکاری، تخریب زیستگاه ها، از بین رفتن طعمه و به طور کلی فعالیت انسانی موجب تهدید حیات این گونه ارزشمند است.حوادث همیشه در کمین یوزپلنگ ها بوده و هست، به گونه ای که یکی از این حوادث تلخ به نامگذاری یک روز به عنوان ' روز ملی یوزپلنگ ' منتهی شد اما این مسئله را نباید فراموش کنیم که حفاظت از یوز پلنگ آسیایی که جز میراث ارزشمند کشور است تنها با نامگذاری یک روز به نتیجه نمیرسد و همت جمعی تمامی ارگانها را نیاز دارد.

 

گزارش:فرگل غفاری

No tags for this post.