محققان کشور بررسی کردند:
کودکان 9 تا 11 سال از گوشی هوشمند چه می خواهند؟

بین علاقه شدید و گاهی نیاز کودکان به استفاده از گوشی های هوشمند و نگرانی والدین درمورد آن، تضاد شدیدی وجود دارد که می تواند رابطه والدین-فرزندان را دچار چالش سازد و بر جنبه های دیگر ارتباطات والدین و کودکان نیز اثر بگذارد. این تضاد ناشی از دلواپسی والدین در دستیابی کودک به اطلاعاتی فراتر از محدوده سنی، سوءاستفاده از کودکان، تخصیص زمان زیاد به استفاده از گوشی و مواردی نظیر آن ها است.

به گزارش سیناپرس، در شرایط همه گیری کووید 19 به دلیل اولویت آموزش مجازی، گوشی هوشمند به بخش مهمی از دنیای کودکان تبدیل شد و نگرانی های والدین افزایش یافت. بسیاری از والدین، نقش و جایگاه خود را در تعامل کودک-گوشی هوشمند نمی شناسند. از طرفی، اغلب متونی که به تحلیل رابطه رسانه و کودکان پرداخته اند، بیشتر بر قدرت رسانه و کاری که رسانه با کودک می کند، تأکید دارند و کمتر به کودک و شیوه او در ایجاد رابطه با رسانه توجه کرده اند.

محققان در یک مطالعه با اهمیت در حوزه اجتماعی، ماهیت تعامل کودکان 9 تا 11 سال با گوشی های هوشمند را که اغلب به نگرانی والدین دامن می زند، مورد واکاوی پژوهشی قرار داده اند.

بنابر نظر محققان، غفلت از کودک به عنوان یک عامل اثرگذار در این رابطه، درخصوص رسانه های نوین جدی تر است. به طور مشخص، نوع ارتباط و چگونگی تعامل کودکان با رسانه های نوین، کمتر مطالعه شده است و شناختی درباره این که کودک به چه دلیل و با چه اهدافی به استفاده از گوشی هوشمند روی می آورد، وجود ندارد. به خصوص مطالعات محدودی انجام شده است که مشخص کند در زمانی که کودکان، والدین و رسانه همگی با هم حضور دارند، چه رخ می دهد. پیچیدگی مطالعات مصرف رسانه ای به این دلیل بیشتر است که کودکان در دوره های سنی مختلف تغییر می کنند و انتظار متفاوتی از گوشی هوشمند دارند. آن ها از بدو تولد تا ورود به نوجوانی خصوصیات فیزیکی و غیرفیزیکی متفاوتی دارند و تمایلات و نیازهای آن ها در دوره های مختلف سنی فرق می کند. دوره سنی 9 تا 11 سال، دورانی بین کودکی و بلوغ است که به عنوان دوره سنی واسطه ای رشد انسان و به اصطلاح پیش از نوجوانی پذیرفته شده که به نوعی، ماهیت انتقالی دارد.

به گزارش سیناپرس، محققانی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در رابطه با این موضوع، به انجام یک مطالعه تحقیقاتی پرداخته اند و ماهیت تعامل کودکان 9 تا 11 ساله با گوشی هوشمند را تجزیه و تحلیل نموده اند.

یافته‌های این تحقیق نشان می دهد: در تعاملات کودک با گوشی هوشمند، موضوع شبکه، دارای محوریت است و ماهیتی سیال و پیش‌بینی‌ناپذیر دارد. ارتباطات پی‌درپی اجزا در شبکه، هویت‌های متغیری به کودک می‌بخشند. از این‌رو سبک والدگری، کنترلی و سختگیرانه در این خصوص کارایی ندارد. کودک، نیازمند بروز کنش مستقلانه است و سبک والدگری انعطاف‌پذیر، واجد کارایی بیشتری در این زمینه است.

به گفته سیده زهرا اجاق، استادیار و محقق گروه ارتباطات علم و فناوری پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و همکارش، بر اساس یافته های ما، کنشگران کودک، سبک والدگری والدین و گوشی هوشمند، فارغ از نوع ارزش گذاری، دارای نقش پذیری های مؤثر در شبکه تعاملی کودک-رسانه هستند. تأثیر و تأثرات آن ها بر یکدیگر مجموعه ای بدون برنامه ریزی و پیش بینی ناپذیر به وجود می آورد که رخ دادن هر موضوع جدید در آن، در هر لحظه از برقراری روابط، گام بعدی را تعیین می کند.

آن ها می گویند: به نظر می رسد یکی از جذابیت های استفاده از گوشی هوشمند برای کودکان، همین پیش بینی ناپذیر بودن رابطه با آن است. براساس این مطالعه، کودک حس می کند در شروع به استفاده از گوشی هوشمند هیچ انتظاری از او وجود ندارد و او بدون احساس تهدید یا تعهد یا ارزش گذاری در رفتار، وارد پیوند با آن می شود؛ بنابراین قرارگرفتن کودک در موقعیت های متغیر و رو به رو شدن والدین با این شرایط، نیازمند انعطاف پذیری است.

بر این اساس، در تحقیق فوق پیشنهاد شده است در مدیریت یا نظارت بر تعامل کودک-رسانه، والدین با جلب اعتماد کودک، با او درباره تجاربش در فضای مجازی گفت و گو کنند و فرصت ها و چالش های گوشی هوشمند را با هم در میان بگذارند.

به اعتقاد اجاق و همکارش، محیط تعاملی و شبکه ارتباطی حین مصرف رسانه ای، تعیین کننده ماهیت کاربرد رسانه است. بدین ترتیب پیشنهاد می شود سیاستگذاری و آموزش در حوزه سواد رسانه ای، با عنایت به تجارب کودکان، بازنگری شود و فراتر از نظریه های معمول را دربرگیرند.

به گزارش سیناپرس، این یافته های علمی پژوهشی در فصل نامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران متعلق به موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی کشور منتشر شده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.