ضدعفونی سبزیجات خام؛ از رویا تا واقعیت!

سبزیجات به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدان، انواع ویتامین و همچنین مواد معدنی ضروری از ارزش تغذیه ای بالایی برخوردار بوده و برای بدن انسان بسیار مفید می باشند. استفاده از سبزیجات می تواند خطر ابتلا به بیماری سرطان و بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد و به دلیل چنین خواص مفیدی، سازمان بهداشت جهانی مصرف 400 گرم سبزی در روز را برای حفظ سلامتی انسان ها توصیه نموده است.

با این حال سبزیجات خام قبل از استفاده بایستی به طور مطمئنی شستشو و ضدعفونی گردند تا از ورود انواع باکتری ها، قارچ ها و مخمرهای آسیب رسان و بیماری زا به بدن انسان جلوگیری شود. این مهم به خصوص در دنیای کنونی که به دلیل مشکل کمبود منابع آب شیرین مواردی از آبیاری سبزیجات با فاضلاب تصفیه نشده حیوانی و انسانی مشاهده می گردد بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرد.

سبزیجات خام قبل از استفاده بایستی به طور مطمئنی شستشو و ضدعفونی گردند تا از ورود انواع باکتری ها، قارچ ها و مخمرهای آسیب رسان و بیماری زا به بدن انسان جلوگیری شود.

پژوهشگران «مرکز تحقیقات عوامل محیطی موثر بر سلامت» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به منظور بررسی توان گندزدایی مواد ضدعفونی کننده موجود در بازار بر روی سبزیجات مختلف، سه برند تجاری گوناگون از این مواد را که محتوی گندزدای گروه «بنزالکونیوم کلراید» بودند مورد بررسی و پژوهش قرار داده اند.

در این پژوهش، محققین 180 نمونه سبزی را به صورت تصادفی از سبزی فروشی های ثابت و سیار سطح شهر کرمانشاه جمع آوری نموده و به آزمایشگاه منتقل نمودند. سپس این سبزیجات که شامل گشنیز، جعفری، شاهی، تره، تربچه و پیازچه بودند تحت غلظت های آزمایشی مختلفی از برندهای ضدعفونی کننده ذکرشده که همگی حاوی ماده «بنزالکونیوم کلراید» بودند قرار گرفتند. بعد از این و پس از طی زمان مورد نیاز درج شده بر روی ظروف مربوطه، سبزی ها برای میزان میکروب ها مورد سنجش و بررسی واقع شدند.

نتایج این آزمایش ها نشان می دهد که هیچ کدام از گندزداهای استفاده شده نتوانسته اند کارایی مناسبی را در حذف موثر انواع میکروب از سبزیجات مورد بررسی نشان دهند!

بنابرگفته پژوهشگران، هرچند بار میکروبی اولیه سبزیجات مختلف با یکدیگر متفاوت است و عواملی مانند کاشت، داشت و برداشت، ارگانیک بودن یا نبودن، شرایط حمل، بسته بندی و مواردی از این قبیل در میزان بار میکروبی اولیه آن ها موثر است، هیچ یک از مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده در این پژوهش عملکرد لازم و موثر را در گندزدایی سبزیجات نداشته اند.

 نتایج حاصله از این پژوهش حاکی از آن است که حتی در غلظت سه برابر مقدار توصیه شده بر روی ظرف ماده ضدعفونی کننده، کارایی هیچ از یک از مواد به میزان استاندارد از بین بردن میکروب ها که 99.99 درصد است نرسیده و میانگین کارایی این مواد ضدعفونی کننده در غلظت دوبرابری نیز چیزی حدود 92 درصد بوده است.

محققین دلیل احتمالی چنین کارایی پایینی را در برندهای مختلف گندزدایی مورد استفاده، بالا بودن بار اولیه میکروارگانیسم ها، نوع و مقاومت آن ها به مواد گندزدا و همچنین زمان تماس محلول با نمونه ها دانسته اند.

این پژوهشگران با توجه به یافته های مطالعه خود، در مقاله علمی پژوهشی برگرفته از آن که در مجله «مهندسی بهداشت محیط» منتشر گردیده است اشاره نموده اند که گندزدایی به تنهایی نمی تواند متضمن حصول سلامت مصرف کننده از طریق کاهش بار میکروبی سبزیجات باشد. لذا طبق توصیه این محققان، بایستی هنگام تهیه سبزیجات حتی الامکان از سالم بودن و مناسب بودن محل کاشت آن ها اطمینان حاصل شود. همچنین در فصول حساس و در شرایط مخاطره آمیز بهتر است از مصرف سبزیجات خام اجتناب گردد.

گزارش: محمدرضا دلفیه

با اقتباس از: صادقی، ا. و همکاران. 1394. بررسی کارایی گندزداهای مختلف در کاهش آلودگی میکروبی سبزیجات عرضه شده در شهر کرمانشاه. مهندسی بهداشت محیط، 3(2): 128-123.

No tags for this post.