تولید بذر چغندرقند مناسب کشت پاییزه با اصلاح ژنتیکی

چغندر قند یکی از محصولات مهم کشاورزی است که برای استحصال قند و شکر در مناطق مختلفی از کشور ما مورد کشت و کار قرار می گیرد. این محصول توانایی کشت به هر دو طریق بهاره و پاییزه را دارد. ولی در کشت پاییزه، این محصول می تواند آب را به شکل بهینه تری مورد استفاده قرار داده و لذا این نوع کشت به ویژه برای مناطق خشکی نظیر کشور ما دارای مزیات بیشتری است و موجب کاهش مصرف آب و بالا رفتن کارآیی مصرف این مایه حیات در تولید می گردد.

چغندرقند توانایی کشت به هر دو طریق بهاره و پاییزه را دارد. ولی در کشت پاییزه، این محصول می تواند آب را به شکل بهینه تری مورد استفاده قرار داده و لذا این نوع کشت به ویژه برای مناطق خشکی نظیر کشور ما دارای مزیات بیشتری است

با این حال مشکلی بر سر راه کشت پاییزه چغندر قند وجود دارد که در صورت بروز می تواند کیفیت این محصول را به شدت کاهش دهد. این گیاه که به خاطر تولید ریشه های گوشتی و مملو از ماده شیرین ساکارز مورد کشت و کار قرار می گیرد، در صورتی که با حد خاصی از کاهش دما مواجه شود، تولید ساقه گل دهنده کرده و قند تولید شده در ریشه را صرف تولید ساقه و گل می کند و بدین ترتیب درصد قند ریشه به شدت کاهش یافته و محصول بی ارزش می شود. لذا تلاش کشاورزان و محققین بر آن است تا از این پدیده که اصطلاحا «بولتینگ» نامیده می شود جلوگیری نمایند.

در این رابطه 21 نفر از محققین سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی شهرهای مختلف شامل دزفول، کرج، مشهد، کرمان، شیراز، اردبیل، ارومیه و همدان در پژوهشی جامع و 16 ساله که از سال 1373 تا 1388 به طول انجامیده، با استفاده از روش های به نژادی و اصلاح گیاهان موفق به تولید رقم جدیدی از چغندرقند شده اند که نسبت به پدیده بولتینگ دارای مقاومت بالایی می باشد.

 این رقم ارزشمند که توسط کمیته معرفی رقم، «شریف» نام گذاری شده پس از سال ها تلاش محققین، از تلاقی و آمیزش چغندر قند پایه مادری موسوم به «سینگل کراس 474×419» و پایه پدری موسوم به «HM5514» به وجود آمده و دارای خصوصیات کمی و کیفی بسیار مناسبی است.

مقایسه خصوصیات این رقم هیبرید با ارقام قبلی نشان می دهد که رقم شریف از لحاظ درصد قند، میزان ریشه تولیدی و همچنین میزان شکر سفید تولیدی به طور قابل توجهی بهتر از ارقام قبلی است و به علاوه درصد بولتینگ آن به طور معنی دار وتا حدود 65 درصد کاهش یافته است.

با توجه به یافته های حاصل از این مطالعه که گزارش علمی پژوهشی آن در نشریه «چغندر قند» وابسته به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند به چاپ رسیده، می توان از این رقم در مناطقی که کشت پاییزه چغندر قند با مشکل ساقه روی یا بولتینگ مواجه است به طور موثری استفاده نموده و ضمن حصول عملکرد بالا، صرفه جویی قابل توجهی در مصرف آب بخش کشاورزی نمود.

گزارش: محمدرضا دلفیه

منبع: اوراضی زاده، م. و همکاران. 1394. شریف، رقم جدید چغندرقند متحمل به ساقه روی مناسب مناطق کشت پاییزه. چغندر قند، 31(2): 140-131.

No tags for this post.