گسترش همکاری علمی ایران با ایتالیا و فرانسه در حوزه فیزیک ذرات
دکتر 'وحید احمدی' روز یکشنبه در نشست مطبوعاتی اظهار داشت: در فضای پس از برجام، ارتباطات مجموعه های دانشگاهی و پژوهشی ما دیگر کشورها بسیار فعال شد و به عنوان نمونه، حضور ما در برنامه های مرکز ICTP (مرکز فیزیک نظری بین المللی) در کشور ایتالیا، پروژه 'سرن' و مجموعه 'سزامی' توسعه پیدا کرد.
پروژه سزامی (SESAME) طرح مشترک بین ایران و کشورهای منطقه با هدف ساخت یک ماشین سینکروترون (ماشین عظیم تولید پرتو ایکس با فرکانس قابل تنظیم) جهت استفاده در مصارف علمی است که در کشور اردن استقرار دارد.
جمهوری اسلامی ایران در سال 1386 با تصویب مجلس شورای اسلامی ایران به عضویت پروژه سزامی (تابش نور سنکروترون برای علوم تجربی و کاربردهای آن) درآمده است.
این پروژه جزء علوم مهندسی پیشرفته فیزیک ذرات محسوب می شود و بهره گیری از آن در زمینه های علمی از جمله پزشکی، محیط زیست و کشاورزی کاربردهای گسترده دارد.
سرن(CERN) نیز بزرگترین مجموعه آزمایشگاهی دنیا در زمینه فیزیک ذرات بنیادی و فیزیک هسته ای است.
محل اجرای این مجموعه عظیم و منحصر به فرد در حاشیه شهر ژنو سوئیس در شهر میرین و در مرز مشترک فرانسه و سوئیس واقع شده است.
سرن در 29 سپتامبر سال 1954 میلادی توسط سازمان اروپائی تحقیقات هسته ای شکل گرفته و تاکنون نقش بسیار موثری در رشد و توسعه علم فیزیک داشته است.
تحقیقات و آزمایشها و پژوهشهای انجام شده در این مرکز و کسب جوایز متعدد توسط دانشمندان و پژوهشگران فعال این مرکز معتبر علمی دنیا (از جمله6 جایزه نوبل) خود نشان از اهمیت سرن در عرصه تبادلات علمی دنیا دارد و تعدادی از دانشمندان ایرانی نیز در کنار دانشمندان دیگر کشورها در این پروژه مشارکت دارند.
معاون وزیرعلوم ادامه داد: همچنین در راستای گسترش ارتباطات علمی بین المللی با بسیاری کشورهای اروپایی و آسیایی همچون آلمان، ایتالیا، فرانسه، اتریش، فنلاند، کره جنوبی و ژاپن، فضای ارتباطی بسیار قوی و همراه با قراردادهای جدید به وجود آمده است که تبادل استاد و انجام پروژه های تحقیقاتی مشترک در قالب این همکاری ها تعریف شده است.
احمدی به مشکلات ایجاد شده طی سالهای تحریم برای پرداخت حق عضویت ایران در پروژه های تحقیقاتی بین المللی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه با گشایش های صورت گرفته، بخشی از این مشکلات در حال برطرف شدن است و در یکی دو هفته اخیر، بخشی از مبلغ بدهکاری مان بابت حق عضویت در پروژه 'سزامی' را پرداخت کردیم و منتظر هستیم از محل جابجایی اعتبارات (جدول 14) در بودجه سال جاری بتوانیم مابقی بدهکاری های مربوط به حق عضویت پروژه های بین المللی را بپردازیم.
وی از قرار گرفتن پروژه ساخت 'رصدخانه ملی ایران' در فهرست طرح های کلان ملی خبر داد و گفت: خوشبختانه با قرارگرفتن رصدخانه در جمع طرح های کلان ملی موافقت شده است و ردیف بودجه دارد و اعتبار مشخص برای آن درنظر گرفته شده است که امیدواریم با تخصیص آن، مشکل رصدخانه هم حل شود.
دبیرکل شورای عالی عتف افزود: در نامه ای به معاون اول رئیس جمهوری، درخواست کردیم که در ستاد اقتصاد مقاومتی، جایگاه طرح های کلان ملی پژوهش و فناوری مشخص شود و قرار شده است کارگروهی برای بررسی مجدد این طرح ها تشکیل شود و ممکن است علیرغم میل ما، تعداد اندکی از طرح های کلان ملی کنار گذاشته شوند.
وی ساماندهی طرح های کلان ملی را از اقدامات اساسی انجام گرفته در دولت یازدهم عنوان کرد و گفت: از مجموع 47 طرح کلان ملی، 34 طرح دارای سفارش دهنده هستند و 13 طرح نیز هنوز متقاضی ندارند بنابراین این طرح ها را در سه گروه دسته بندی کردیم به این ترتیب که درمورد برخی از طرح ها که جنبه تحقیقات بنیادی دارند، 80 درصد اعتبارات توسط شورای عتف و 20 درصد توسط دستگاه سفارش دهنده، تامین می شود.
احمدی یادآور شد: در گروه دوم، آن دسته از طرح های کلان قرار می گیرند که جنبه تولید فناوری به محصول دارند و 70 درصد اعتبار توسط دستگاه متقاضی و 30 درصد توسط شورای عتف پرداخت می شود و در مورد طرح های گروه سوم نیز ، تامین اعتبار به صورت مساوی میان شورای عتف و دستگاه سفارش دهنده، تقسیم خواهد شد.
وی تصریح کرد: با توافقات صورت گرفته، حدود 870 میلیاردتومان اعتبار مورد نیاز اجرای طرح های کلان ملی به عنوان سهم شورای عالی عتف تعیین شده است.
معاون وزیرعلوم با بیان اینکه سال گذشته به دلیل کمبود اعتبارات نتوانستیم برای طرح های کلان ملی، تخصیص اعتبار داشته باشیم، ابراز امیدواری کرد در سال جاری با اختصاص بودجه مناسب، این مشکل برطرف شود.
به گفته احمدی تاکنون حدود 120 میلیارد تومان از سوی شورای عالی عتف برای اجرای طرح های کلان پرداخت شده است.
وی میانگین پیشرفت فیزیکی طرح های کلان ملی را 8.39 درصد اعلام کرد و گفت که این میزان، بیش از اعتباراتی است که در اختیار این طرح ها قرار گرفته است.
احمدی، تدوین و ابلاغ آیین نامه تاسیس شرکتهای دانش بنیان توسط اعضای هیات علمی، ابلاغ آیین نامه معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان، تاسیس مناطق ویژه علم و فناوری در کشور، ارزیابی عملکرد پارک های علم و فناوری را از جمله اقدامات صورت گرفته در دو سال و نیم گذشته برشمرد.
وی همچنین به تدوین برنامه راهبردی پارک های علم و فناوری، ایجاد 7 مرکز رشد علوم انسانی و ایجاد المپیاد کسب و کار دانشجویی به عنوان اهم اقدامات علمی پژوهشی انجام شده از ابتدای فعالیت دولت یازدهم اشاره کرد.
**افزایش پوشش و مبلغ وام دانشجویان دکتری
معاون وزیرعلوم ادامه داد: تا سال 93، مبلغ مشخصی تحت عنوان 'پژوهانه' از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به دانشجویان دکتری پرداخت می شد که به دلیل برخی تغییرات در این معاونت، پرداخت پژوهانه منتفی شد و وزارت علوم به منظور حمایت از دانشجویان دوره های دکتری، سعی کرد با اعطای وام از محل اعتبارات صندوق رفاه دانشجویی، بخشی از این خلا را پر کند.
وی مبلغ وام اعطایی در سال 94 به دانشجویان دکتری وزارت علوم را 21 میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: در سال گذشته به دلیل ابلاغ دیرهنگام آیین نامه مربوطه، تمام دانشجویان متقاضی نتوانستند از این وام استفاده کنند که امسال بنا داریم افراد بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم.
احمدی بیان داشت: مبلغ وام دانشجویان دکتری در سال گذشته برای پایان نامه های معمولی، 500 هزار تومان و برای پایان نامه های کاربردی، 600 هزار تومان بود که امسال سعی می کنیم این مبلغ حداقل 30 درصد افزایش داشته باشد.
وی درباره اقدامات انجام شده درزمینه تامین تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه ها و پژوهشگاه ها نیز توضیح داد: طی دو سال و نیم گذشته، تقریبا 70 میلیارد تومان صرف تامین تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه ها شد که با درنظر گرفتن حمایت های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بودجه های خود دانشگاه ها این رقم به 120 میلیارد تومان می رسد.
معاون وزیرعلوم اضافه کرد: طی دو سال و نیم گذشته، حدود 50 میلیارد تومان به پارک های علم و فناوری کمک کردیم و راه اندازی کارگروه های آموزش و پژوهش و فناوری در استانها را در دستورکار قرار دادیم که خروجی بسیار خوبی داشته است و علاوه بر این، صندوق های پژوهش و فناوری به منظور حمایت از شرکت های دانش بنیان را در قانون برنامه پنجم مسکوت مانده بود را مجددا فعال کردیم.
**قرارداد 1500 میلیارد تومانی دانشگاه ها در صنعت نفت
دبیرکل شورای عالی عتف، همکاری وزارت علوم با دیگر وزارتخانه ها طی دو سال و نیم گذشته را بی نظیر و بی سابقه در تاریخ آموزش عالی توصیف کرد و گفت: براساس قرارداد وزارتخانه های علوم و نفت در سال 93، مشارکت 12 مرکز آموزش عالی و پژوهشی به منظور اجرای پروژه ازدیاد از مخازن مشترک نفتی به مدت 10 سال آغاز شد که ارزش این قرارداد حوزه بالادستی صنعت نفت، هزار میلیارد تومان است.
وی افزود: در ادامه این همکاری ها در سال 94 نیز قرارداد همکاری در زمینه صنایع بالادستی نفت همچون صنایع گاز، پتروشیمی و پالایش به مبلغ 500 میلیارد تومان منعقد شد که اکنون درحال پیگیری برای اجرایی شدن آن هستیم.
**مشارکت دانشگاه ها در بیش از 1200 طرح تحقیقاتی حوزه دفاعی
احمدی به انجام بیش از 1200 طرح تحقیقاتی حوزه دفاعی در دانشگاه ها با هماهنگی و تفاهم وزارتخانه های علوم و دفاع اشاره کرد و گفت: علاوه بر این پروژه ها، 9 طرح کلان ملی نیز در حوزه های دفاعی تعریف شده اند.
وی ادامه داد: طبق تفاهم نامه منعقد شده میان وزارت علوم و وزارت نیرو، اجرای پروژه های مشترک پژوهشی و حمایت از پایان نامه ها و ایجاد دوره های پسا دکتری در زمینه های موردنیاز در دستورکار قرار گرفته است و در پی تفاهم با وزارت صنعت، معدن و تجارت، طرح فرصت مطالعاتی استادان دانشگاه در محیط های صنعتی و اجرای دوره های پسا دکتری در صنعت نیز به اجرا درآمده است.
معاون وزیر علوم یادآور شد: در راستای توجه به علوم انسانی، شورای توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی از سال 93 در وزارت علوم تشکیل شد که در نتیجه برگزاری جلسات کارگروه های تخصصی این شورا، برنامه های راهبردی تمامی مراکز پژوهشی علوم انسانی کشور نهایی شده تا از موازی کاری جلوگیری شود.
