لیتیوم بلای جان دریاچه ارومیه؛
آیا خشک شدن دریاچه ارومیه عمدی بود؟

لیتیوم یک فلز قلیایی نقره‌ای-سفید و نرم با عدد اتمی ۳ است؛ عنصری که در آب حل شده و به صورت یون در آب اقیانوس‌ ها و به صورت نمک در آب ‌ها و خاک رس مشاهده می ‌شود.  

به گزارش سیناپرس، این فلز در صنایع «های‌تک» مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله کاربردهای آن می توان به “استفاده در شیشه و سرامیک مقاوم در برابر حرارت”، “ساخت هواپیما”،” ساخت خودروهای الکتریکی”،” ساخت باتری های لیتیومی تلفن های همراه” اشاره کرد. همچنین این فلز در پزشکی به عنوان دارو نیز مصرف می شود.

اکنون بزرگترین معادن لیتیوم ایران در شرق کشور_در استان خراسان جنوبی در شهر نهبندان و اطراف بیرجند_ قرار دارد. پس از آن دریاچه نمک قم، چهارمحال و بختیاری و اصفهان نیز دارای این معدن هستند. این ماده یک نوع خاک معدنی است که حتی در آب های شور نیز یافت می شود بنابراین این عنصر در برخی از دریاچه ها مانند هامون( در استان سیستان و بلوچستان)، دریاچه جازموریان( در جنوب کرمان و غرب سیستان و بلوچستان)، دریاچه ‌های کافتر، بختگان، مهارلو، پریشان و طشک ( در استان فارس)، تالاب گاوخونی (در استان اصفهان)، دریاچه نمک و حوض سلطان( در استان قم) نیز یافت می شود.

برخی از کارشناسان معتقدند: در بستر دریاچه ارومیه نیز این عنصر شیمیایی یافت می شود. ٤ سال پیش مسعود تجریشی، مدیر وقت دفتر برنامه‌ ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در یکی از مصاحبه های خود با رد وجود سنگ معدنی تیتانیوم در دریاچه ارومیه عنوان کرده بود: « ادعای وجود تیتانیوم كف دریاچه ارومیه کذب است اما عناصر دیگری مانند سدیم و لیتیوم در این دریاچه وجود دارد».

طی چند ماه اخیر گزارشی پیرامون امکان برداشت لیتیوم از کف تالاب های خشک شده کشور و حتی دریاچه ارومیه در یکی از خبرگزاری های داخلی منتشر شد و این گمانه زنی را در اذهان عمومی ایجاد کرد که برخی سودجویان به عمد قصد خشک شدن دریاچه ارومیه را دارند.

انتشار این خبر باعث شد سعید شهند، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی ضمن بی اطلاعی از وجود لیتیوم در کف دریاچه ارومیه عنوان کند:« حتی اگر در کف دریاچه ارومیه معادن طلا نیز وجود داشته باشد، این امر توجیهی برای خشک شدن منابع آبی نیست. حتی اگر قصد برداشت از این مواد نیز وجود دارد باید غلظت آن در حدی باشد كه توجیه اقتصادی به همراه داشته باشد. این میزان لیتیوم در دریاچه ارومیه برای استخراج اصلا توجیه اقتصادی ندارد».

اما همچنان این شبهه در میان مردم وجود دارد که آیا خشک شدن دریاچه ارومیه عمدی است یا خیر؟

سید سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در جریان بازدید هیئت تحقیق و تفحص مجلس از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در این خصوص گفت:« گزارشی اخیرا درباره امکان برداشت لیتیوم از ‏کف تالاب‌ های خشک شده کشور منتشر شده و این گمانه زنی را در ذهن افکار عمومی ایجاد کرده ‏که شاید برخی با نگاه به منافع اقتصادی به عمد به دنبال خشک کردن دریاچه ارومیه هستند اما ‏چنین برداشتی اصلا درست نیست چراکه آسیب ‏زیست محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه بسیار سنگین ‌تر از منافع اقتصادی آن است».‏

دکتر بهروز ساری صراف، رئیس دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز نیز اخیرا ادعای خشکاندن دریاچه ارومیه به دلیل استخراج لیتیوم را غیرمنطقی دانست و گفت: «لیتیوم موادی نایاب یا پربها است اما آنقدر هم ارزشمند نیست که بخواهند دریاچه ارومیه را به دلیل استخراج آن از بین ببرند. برداشت این مواد حتی توجیه اقتصادی ندارد. برخی افراد با مطرح کردن چنین موضوعی قصد انحراف اذهان عمومی دارند تا علت اصلی و واقعی خشک شدن دریاچه از جمله سدسازی بی رویه، هدر رفت آب در بخش کشاورزی و عدم مدیریت بهینه مصرف آب از نظرها دور بماند».

گزارش: بیتا اکبری

No tags for this post.