انتقال هدفمند رادیوداروهای ضدسرطان با مواد نانویی

به‌ویژه امروزه از رادیوداروها در تشخیص و درمان انواع سرطان استفاده‌ بسیار گسترده‌ای می‌شوند به‌طوری‌که نیمی از مبتلایان به سرطان در فرایند درمان خود از رادیوداروها استفاده می‌کنند. امروزه با تلفیق دانش هسته‌ای، پزشکی هسته‌ای و فناوری نانو، پیشرفت‌های سریعی در تولید رادیوداروها به وقوع پیوسته است.

دکتر سید یوسف فضائلی حسینی نژاد، مجری طرح گفت: هدف از انجام این طرح، بررسی انتقال رادیوداروها به تومورهای سرطانی با استفاده از مواد نانوساختار جهت تشخیص و درمان سرطان بوده است.استفاده از نتایج این طرح به درمان هدفمند سرطان با کمترین عوارض جانبی و کارایی بالا کمک خواهد کرد.

وی افزود: در طرح حاضر از سلیکای متخلخل برای تثبیت نانودارو و انتقال آن به محل تومورهای سرطانی استفاده شده است؛ سیلیکایی متخلخل به دلیل دارا بودن حفرات نانویی و سطح ویژه‌ بالا، به عملکرد تثبیت دارو کمک شایانی کرده و در نتیجه فرایند دارورسانی هدفمند با بازدهی بالاتری انجام خواهد گرفت. 

فضائلی حسینی نژاد در خصوص مراحل انجام این طرح تصریح کرد: به سبب خواص تشخیصی و درمانی رادیوایزوتوپ مس-۶۴، کمپلکس سنتزی پورفیرنی با رادیوداروی مس-۶۴ سنتز شد. در مرحله‌ بعد اطلاعات بیولوژیکی آن از قبیل ضریب تقسیم، کنترل کیفی و مطالعات پراکنش بافتی در انواع موش‌های صحرایی وحشی بررسی شده و نمودارهای زمان/زوال برای ترکیب نشان‌دار در ارگان‌های زنده در مقایسه با کاتیون مس مطالعه شد.

وی ادامه داد: سپس برای رسانش هدفمند این داروی ضدسرطانی بر روی سیلیکای نانومتخلخل MCM-۴۱ عامل دار شده با گروه‌های آمینی تثبیت شده و اطلاعات بیولوژیکی آن ارزیابی شد.

به گفته وی، مشاهده‌ تجمع کمپلکس تثبیت‌شده روی سیلیکای نانومتخلخل MCM-۴۱ در تومور، دفع سریع، نیمه‌عمر کوتاه مس-۶۴ و دوزهای تابش تحمیلی کمتر برای بیماران، این رادیوداروی تثبیت شده را به‌عنوان یک کاندیدای مناسب برای کاربرد تصویربرداری و مطالعات آینده‌ی PET معرفی می‌ کند.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سید یوسف فضائلی حسینی نژاد، دکتر شهزاد فیضی و دکتر امیررضا جلیلیان – اعضای هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای است. نتایج این کار در مجله‌ Applied Radiation and Isotopes (جلد ۱۱۲، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱۳ تا ۱۹) به چاپ رسیده است.