شرکتهای دانش بنیان در ایران چگونه ارتقا می یابند؟
شرکت های دانش بنیان، موتور محرک اقتصاد در کشورهایی هستند که پیشرفت خود را در گرو فناوری های نوین می بینند. محققان کشورمان در یک مطالعه پژوهشی، به تعیین راهبردی برای ارتقای عملکرد این گونه شرکت ها در ایران پرداخته اند.
به گزارش سیناپرس، دانش، آمیزه ای پویا از تجربه ها، اطلاعات و بینش های ساختاری است. بشر در طول تاریخ همواره به دنبال کسب دانش بوده و امروزه نیز کسب رتبه آن، یکی از اهداف بسیار مهم کشورها و شرکت ها است. بنابراین پیدایش شرکت هایی که شالوده اصلی آن ها مبتنی بر دانش و استفاده از ایده ها و نوآوری هاست، از واقعیت های دنیای کسب و کارهای جدید است.
بررسی شواهد و مطالعه فراروندهای جهانی حاکی از آن است که رقابت پذیری کشورها و کسب و کارها به توانایی آن ها در تولید، توزیع و به کارگیری دانش به ویژه دانش فناورانه بستگی دارد. در جهان معاصر، کشورهای مختلف به دانش و فناوری به مثابه منبع کلیدی کسب مزیت رقابتی و همچنین به منزله ابزار اساسی بهبود سطح زندگی مردم می نگرند.
صاحب نظران معتقدند: اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد نوینى است که در آن تولید، توزیع و استفاده از دانش و اطلاعات، منبع اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغال محسوب می شود. شرکت هاى دانش بنیان، پیشران چنین اقتصادهایی هستند که دانش و اطلاعات، جزء جدایی ناپذیر از دارایی های اساسی آن ها است و رسالت آن ها، هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش بنیان، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان است. برآیند جامعه پساصنعتی امروز، فضایی است که در آن، کسب و کارها نه تنها در ایران بلکه در تمامی نقاط دنیا و در همه عرصه های اقتصادی، از رقابت فراگیر و پرچالش مصون نیستند و بایستی به طور مداوم در صدد توسعه همه جانبه خود باشند.
پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران و قزوین در رابطه با این موضوع، مطالعه ای را انجام داده اند که در آن، راهبردی برای ارتقای عملکرد شرکتهای دانشبنیان ایران ارائه شده است.
محققان فوق در این پژوهش، ضمن مطالعه اسناد و مدارک، مرور ادبیات نظری، انجام مطالعات کتابخانهای و مصاحبه با خبرگان و صاحبان شرکتهای دانش بنیان ایران، از روش نظریه زمینهای و قابلیت های نرمافزاری نیز استفاده کرده اند.
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که هر کسب و کاری به دلیل شرایط و اقتضائات محیطی، ویژگی های سازمانی، روند بازار هدف، پویایی های محیطی، متنوع بودن اهداف تجاری، نوع و ماهیت محصولات و خدمات تولیدی می تواند و باید برداشت خاص خود را از بازارگرایی با تمرکز بر تعدادی از سازه ها و مولفه ها داشته باشد.
حمیدرضا سعیدنیا، محقق گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و همکارانش در این خصوص می گویند: یافته های این پژوهش نشان می دهد که شرکت های دانش بنیان ایران به منظور ارتقای عملکرد خود در بازارهای آشفته تر، با تلاطم تکنولوژیکی بیشتر و شدت رقابت بالاتر، باید اصطلاحا بازارگراتر شوند. بازارگرایی در این تحقیق یعنی این که این دسته از شرکت ها باید بر ابعاد مشتری گرایی، رقیب گرایی، هماهنگی میان کارکردی، نوآوری گرایی، آینده گرایی و یادگیری گرایی تاکید بیشتری داشته باشند و ساختار خود را براساس آن ها شکل داده و بازتعریف کنند.
آن ها می افزایند: سازمان هایی که در معرض تغییرات سریع و فناوری های نوظهور قرار دارند، می توانند از طریق نوآوری های تکنولوژیکی، مزیت رقابتی را خلق کنند. درنتیجه تاثیر بعد نوآوری در بازارگرایی بر عملکرد افزایش می یابد. در مقابل، سازمان هایی که با تکنولوژی های پایدار و بالغ کار می کنند، این که بتوانند از طریق نوآوری و تکنولوژی به مزیت رقابتی دست یابند، نسبتا دور از انتظار است و باید بیشتر بر بعد مشتری گرایی متکی باشند.
در این پژوهش همچنین اشاره شده است که هرچه درجه فشردگی رقابت کمتر باشد، تأثیر مثبت مشتری گرایی بر عملکرد بیشتر خواهد بود و نیز هرچه درجه فشردگی رقابت بیشتر باشد، تأثیر مثبت رقیب گرایی بر عملکرد بیشتر خواهد بود.
سعیدنیا و همکارانش معتقدند: تاثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار، موضوع تحقیقات گسترده ای است که با رویکردهای گوناگون در کشورهای مختلف دنیا انجام شده و مورد بررسی و کاوش همه جانبه قرار گرفته است و نشان می دهد که پیوند میان بازارگرایی و عملکرد کسب و کار در سراسر جهان مثبت و سازگار است.
این یافته ها که توجه به آن ها می تواند به غنای بیشتر عملکرد شرکت های دانش بنیان بینجامد، در فصل نامه مدیریت کسب و کار وابسته به دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی منتشر شده اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه