رفع معضلات اجتماعی و زیست محیطی به کمک پارک های علم و فناوری

مشاور معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف گفت: با کمک پارک های علم و فناوری می توانیم معضلات زیست محیطی کشور را برطرف کنیم و حتی از طریق نوآوری های اجتماعی، معضلات اجتماعی جامعه را نیز مرتفع سازیم.

دکتر مصطفی صفدری رنجبر، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مشاور معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف در گفتگو با خبرگزاری سیناپرس گفت: پارک های علم و فناوری یکی از بازیگران اصلی زیست بوم فناوری و نوآوری کشور هستند. در اکثر نقاط دنیا نیز پارک های علم و فناوری بستری برای “حمایت از زایش و رویش ایده های نو” ،” پرورش ایده ها” و “هموار کردن مسیر تکامل ایده ها” هستند تا اینکه ایده ها با تبدیل شدن به کسب و کارهای جدید وارد بازار شوند و یا در زنجیره های ارزش موجود به کار گرفته شوند.

وی افزود: در حال حاضر بنابر نوع پارک های علم و فناوری ماموریت های مختلفی برای آنها متصور است. به عنوان مثال رسالت و ماموریت اصلی پارک هایی که در دانشگاه ها یا در جوار آنها ایجاد می شوند، کمک به تجاری سازی و کاربردی سازی پژوهش های دانشگاهی است. همچنین، این پارک ها به ایجاد و شکل گیری شرکت های زایشی که مبتنی بر طرح ها و پژوهش های دانشگاهی است، کمک می کنند.

وی اظهارداشت: علاوه بر این در همه استان های کشور یک پارک استانی یا منطقه ای داریم که رسالت این پارک ها متفاوت از پارک های دانشگاهی است. گرچه اصلا منافاتی ندارد که این پارک ها نیز ماموریت هایی شبیه پارک های دانشگاهی را اعمال و در دستور کار خود قرار دهند، یکی از رسالت های اصلی پارک های منطقه ای، کمک به حل مسائل و مشکلات آن منطقه است؛ طبق ظرفیت و پتانسیل های این پارک ها می توانیم نیازهای محلی و مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی مرتبط با جغرافیای آن منطقه را برطرف کنیم.

صفدری رنجبر تصریح کرد: امروزه اکثر مناطق کشور با معضل کمبود آب و مسائل زیست محیطی دست و پنجه نرم می کنند. ما با کمک این پارک ها می توانیم به بحث استفاده از انرژی های پاک و مساله امنیت غذایی کمک کنیم. حتی می توانیم از طریق نوآوری های اجتماعی، معضلات اجتماعی و جامعه را رفع و رجوع کنیم.

وی یادآورشد: اکنون تعدادی پارک دستگاهی نیز که ماموریت اصلی شان در سطح ملی است، در کشور وجود دارد. به عنوان مثال پارک جهاد کشاورزی می تواند به صورت ملی در حوزه توسعه فناوری و کمک به شکل گیری کسب و کارهای جدید و نوپای این حوزه همانند کشاورزی هوشمند و کشاورزی دیجیتال، بهبود بهره وری در زنجیره ارزش کشاورزی، ایجاد نوآوری های پایدار در حوزه کشاورزی کمک کند. همچنین تعدادی پارک نیز در حوزه” نفت” و “نیرو”، “فناوری اطلاعات و ارتباطات”، “فناوری اطلاعات و ارتباطات” و “فناوری های نرم و صنایع فرهنگی” فعالیت دارند که برای هرکدام ماموریت ملی در نظر گرفته شده است.

به گفته وی، هم اکنون هریک از پارک های علم و فناوری استانی یا منطقه ای برای خودشان ردیف بودجه مستقلی دارند. پارک های دانشگاهی یا دستگاهی نیز از لحاظ تخصیص بودجه به دانشگاه یا دستگاه مرتبط شان وابستگی دارند.

صفدری به اهمیت استقرار کسب و کارهای نوپا در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری اشاره کرد و در این خصوص به سیناپرس گفت: استقرار کسب و کارها یا شرکت های نوپا در مراکز رشد و پس از آن در پارک های علم و فناوری از چند جهت اهمیت دارد: نخست، اهمیت آنها مربوط به بحث های مالیاتی و اخذ تسهیلات ارزان قیمت شان است. زمانی که یک شرکت ها در پارک علم و فناوری مستقر می شوند، بحث معافیت مالیاتی شامل حالشان می شود. دوم، این شرکت ها با ورود به پارک های علم و فناوری، یک سری دانش های آشکار و ضمنی از جنس مهارت و تجربه در رابطه با چگونگی نوع فعالیت و سیر تکامل کسب و کارهایشان کسب می کنند.

سوم، در فضای پارک های علم و فناوری، کسب و کارها و شرکت های مختلف مستقر هستند که “دارایی های مکمل” زیادی دارند، این شرکت ها با استقرار در این فضا می توانند از توانمندی ها، ایده ها و نوآوری های کسب و کارهای مختلف شرکت های دیگر بهره ببرند. به عنوان مثال، یک شرکت در حوزه کشاورزی برای ورود به بحث هوشمند سازی می تواند با شرکت های حوزه اینترنت اشیا یا هوش مصنوعی مستقر در پارک علم و فناوری ارتباط برقرار کند و از توانمندی های این شرکت ها بهره ببرد. به عبارت دیگر دسترسی این شرکت ها به دانش و توانمندی های شرکت های دیگر تسهیل می شود؛ دسترسی شرکت ها به مجموعه ای از “منابع، دانش ها، دارایی ها و مهارت های متنوع”، از مهمترین آورده های پارک های علم و فناوری برای شرکت های دانش بنیان و واحدهای فناور مستقر در پارک ها است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا استقرار برخی از شرکت های بزرگ در پارک های علم و فناوری می تواند صرفا به منظور فرار از مالیات است یا خیر؟ گفت: اصلا بحث فرار از مالیات مطرح نیست. در مجموع هر شرکت و بنگاه اقتصادی که در دنیا فعالیت های تک (فناوری سطح بالا و دارای پیچیدگی) انجام دهد، یک سری تسهیلات و امکانات شامل حالش می شود. در ایران نیز “قانون جهش تولید دانش بنیان” به صراحت به شرکت ها اعلام کرده است، هر میزان هزینه تحقیق و توسعه انجام دهند، می توانند اعتبار مالیاتی دریافت کنند که قابل انتقال به سال های بعد است.

مشاور معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف اظهارداشت: همچنین طبق ماده 13 قانون جهش تولید دانش بنیان، اگر شرکت ها با یک دانشگاه یا موسسه پژوهشی کار تحقیقاتی مشترک انجام دهند، می توانند اعتبار مالیاتی داشته باشند. حتی اگر شرکت های بزرگ بخشی از فعالیت های تحقیق و توسعه و های تک خودشان را به پارک های علم و فناوری بیاورند_ به عبارتی اگر دفتر یا مرکز تحقیق و توسعه شان را به پارک منتقل کنند_ می توانند یک سری تسهیلات و امکانات دریافت کنند.

وی بیان کرد: یکی از فواید انتقال دفاتر تحقیق و توسعه شرکت های بزرگ به پارک های علم و فناوری تسهیل “سرریز شدن دانش و فناوری” از شرکت های بزرگ به شرکت های کوچک و نوپا است. همچنین دفاتر تحقیق و توسعه شرکت های بزرگ در پارک های علم و فناوری می تواند “هابی” برای جذب شرکت های کوچک و نوپا و وارد ساختن آن شرکت ها به زنجیره ارزش خودشان باشد. امروزه در دنیا یکی از راه های دستیابی به نوآوری و رسوخ و نفوذ فناوری و نوآوری به صنایع بزرگ و صنایع بالغ، ایجاد پیوند میان “شرکت های کوچک نوپای فناور یا دانش بنیان و استارتاپ ها” با “شرکت های بزرگ” است.

گفتگو: فرزانه صدقی